Türkiye Elektrik İletim Anonim Şirketi (TEİAŞ), irtibat ve sistem kullanım mutabakatlarında düzenlenen sistem kullanım ihlallerinin takibini yapacak, ihlal durumu tespit edilen hukukî şahıslara cezai koşul ve başka yaptırımları uygulayacak.
TBMM Başkanlığına sunulan “Elektrik Piyasası Kanunu ile Kimi Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Teklifi”, Yenilenebilir Güç Kaynaklarının Elektrik Gücü Üretimi Hedefli Kullanımına Ait Kanun’da değişiklik yapıyor. Buna nazaran, YEK bedeli Türk lirası olarak belirlenebilecek.
Kanun kapsamındaki yenilenebilir güç kaynaklarından elektrik gücü üreten ve bu husus kararına tabi olmak istemeyen hukuksal bireyler, lisansları kapsamında özgür piyasada satış yapabilecek.
Lisanssız elektrik üretim tesislerinin destekleme sistemindeki 10 yıllık müddetlerinin bitiminden itibaren uygulanacak fiyat ve öteki tarz ve asıllar Cumhurbaşkanı kararıyla belirlenebilecek.
30 Haziran 2021 tarihinden sonra işletmeye girecek YEK dokümanlı üretim tesisleri ile tüketim tesisinin muhtaçlığını karşılamaya yönelik olarak kurulacak lisanssız üretim tesisleri için yerli katkı fiyatları, bu fiyatların güncellenmesi, uygulanacak mühlet ve uygulamaya ait mevzular Cumhurbaşkanı kararıyla belirlenecek.
Yenilenebilir güç kaynaklarına dayalı üretim tesislerinin yatırım ve işletme devirlerinin birinci 10 yılında uygulanan kira, müsaade ve irtifak indirimleri lisans tarihinden itibaren 10 yıl boyunca uygulanacak ve 31 Aralık 2025 tarihine kadar işletmeye girecek firmaları kapsayacak.
Yürürlük tarihinden evvel yapılan müsabakalar kapsamında sıfır yahut sıfırdan küçük teklif fiyatı ile kapasite tahsis edilen hukuksal bireyler, yerli katkı fiyatlarından faydalanamayacak.
2014 ve 2015 tarihleri ortasında yapılan güneş gücüne dayalı önlisans müracaatlarına ait yarışlar kapsamında kapasite tahsisi gerçekleştirilen üretim tesisleri için yarış sonucu teklif edilen katkı hissesi fiyatı, 31 Aralık 2020 tarihinden sonra işletmeye girilmesi durumunda da ilgili mevzuat kapsamında ödenecek.
15 Şubat 2011 ile 13 Eylül 2011 tarihleri ortasında yapılan rüzgar gücüne dayalı lisans müracaatlarına ait müsabakalar kapsamında kapasite tahsisi gerçekleştirilen üretim tesisleri için müsabaka sonucu teklif edilen katkı hissesi, 31 Aralık 2020 tarihinden sonra işletmeye girilmesi durumunda da verilecek.
Yönetim hissesi üst limitine TÜFE kıymeti kadar artış
Teklifle, 10 Mayıs 2019 tarihinden itibaren ilişki mutabakatına davet mektubu almaya hak kazanılan yenilenebilir güç kaynaklarına dayalı lisanssız elektrik üretim faaliyetleri kapsamındaki tesislere YEK Destekleme Sistemi kapsamında uygulanacak fiyatlar belirleniyor.
Jeotermal akışkanın, direkt yahut dolaylı olarak elektrik üretimi ve konut ısıtmasında kullanıldığı tesislerde gayrisafi hasılatının yüzde 1’i fiyatında yönetim hissesi ödenecek. Akışkanın, direkt yahut dolaylı olarak sera, kaplıca ve başka alanlarda kullanıldığı tesislerde ise kullanılan yıllık toplam ısı gücü kıymeti ve reenjeksiyon durumu dikkate alınarak kullanılan suyun bir metreküpü 3 lirayı geçmeyecek biçimde yönetim hissesi ödenecek. Bu yönetim hissesi üst limiti her yıl ocak ayında yayınlanan yıllık TÜFE kıymeti kadar artırılacak.
Yönetim hissesi, akışkanın direkt ve dolaylı olarak elektrik üretimi ve konut ısıtmasında kullanıldığı tesislerde her yıl haziran ayı sonuna kadar, sera, kaplıca ve öbür alanlarda kullanıldığı tesislerde ise yönetmelikte belirlenen devirlerde yönetime ödenecek. Tahsil edilen fiyatın 5’te 1’inin, yönetim tarafından kaynağın bulunduğu büyükşehirlerde ilçe belediyesi olmak üzere ilgili belediye yahut köy hükmî kişiliğine 10 iş günü içinde ödenmesi gerekecek. Yatırım izleme uyum başkanlıkları, yönetim hissesinden kalan kısmı genel bütçeye gelir kaydedilmek üzere İçişleri Bakanlığı merkez muhasebe ünitesi hesabına aktaracak. Gelir kaydedilen meblağlar karşılığını, yatırım izleme ve uyum başkanlıklarına aktarılmak üzere İçişleri Bakanlığı bütçesine ödenek eklemeye İçişleri Bakanı yetkili olacak.
Ruhsat sahibi tarafından yönetim hissesi hesaplamasında kullanılan su ölçüsünün belirlenmesinde usulsüzlük yapıldığı yahut kaçak kullanım tespit edilmesi halinde yönetim tarafından 500 bin lirayı geçmemek üzere ruhsat sahibine bir evvelki yılda kullandığı su ölçüsünün karşılığının 2 katı oranında idari para cezası tahakkuk ettirilecek. İdari para cezası ölçüsü 100 bin liradan aşağı olamayacak, birebir fiilin ruhsat periyodu içerisinde 3’üncü sefer tekrarı halinde teminat irat kaydedilerek ruhsat iptal edilecek.
Jeotermal alanlar iktisada daha süratli kazandırılacak
Teklifle, jeotermal alanların daha süratli bir halde iktisada kazandırılması emeliyle alanların taksit imkanıyla ihale edilmesi, Maden Kanunu’nda olduğu üzere kamu kurumlarına bedeli karşılığı direkt yahut gelir paylaşımı temeliyle kamu kurum ve kuruluşları ile bunların bağlı iştiraklerine devredilmesi amaçlanıyor.
Buna nazaran, Maden Tetkik ve Arama Genel Müdürlüğü (MTA), jeotermal ve doğal mineralli su kaynak aramalarını ruhsat harcından ve teminatından muaf olarak ruhsat alarak yapacak.
MTA’nın arama ruhsatı aldığı alanlarda kaynak varlığı tespit etmesi halinde, bu alan MTA tarafından Devlet İhale Kanunu’na nazaran ihale edilecek yahut bedeli karşılığında yahut gelir paylaşımı temeli ile kamu kurum ve kuruluşları ile bunların bağlı iştiraklerine Bakan onayıyla devredilebilecek.
Süreçlerine başlanan sahanın bölüm yahut ihale süreci tamamlanıncaya kadar ruhsata ait mühletler duracak. Devralan kuruma yahut ihale üzerinde kalan istekliye bu alanda idarece işletme ruhsatı verilecek. Sahanın, kelam konusu metotlardan biriyle devredilmesi durumunda oluşacak gelirden MTA’nın yaptığı masraflar alındıktan sonra kalan ölçü MTA ve idarece eşit paylaşılacak.
Bakan onayıyla devredilen alanların devralan kamu kurum ve kuruluşları tarafından bağlı iştirakleri dışında ihalesiz olarak dönemi mümkün olmayacak.
MTA tarafından kaynak varlığı tespit edilerek ihale edilen alanların satışlarına ait ihale bedelleri taksitlendirilmek sureti ile ödenebilecek. Taksitlendirme birinci taksiti peşin olmak üzere yıllık ödeme halinde, en fazla 6 taksit olabilecek ve taksit ölçüsü ihale duyurusunda belirlenecek. İhale bedelinin taksitle ödenmesi halinde taksit müddetinin en az 2 katı periyodik ve toplam taksit meblağı kadar teminat mektubu alınacak.
Geri ödeme müddeti 10 yıldan 5 yıla indiriliyor
Elektrik Piyasası Kanunu’ndaki “dağıtım şebekesi”, “tüketicilerin iç tesisatını ve üreticilerin şalt alanını dağıtım sistemine bağlamak üzere tesis edilen ilişki sınırları hariç dağıtım tesisi” olarak tanımlanıyor.
İşleyişin kolaylaştırılması için tarifesi düzenlemeye tabi olanlar hariç öbür lisans yahut önlisans sahiplerinin paydaşlık yapıları takip edilecek, fakat bunların lisansa derç edilmesi üzere ek bürokratik iş ve süreçler yapılmayacak. Rekabet ve monopolleşme konuları ile lisans ve önlisans yaptırımlarının lisans ve önlisans sahiplerine uygulanabilmesi için EPDK tarafından önlisans ve lisans sahiplerinin paydaşlık yapıları takip edilmeye devam edilecek, gerekli önlemler alınacak.
Düzenlemeyle, Türkiye Elektrik İletim Anonim Şirketinin (TEİAŞ) vazife ve yükümlülüklerine, “İletim sisteminin olağan işletme şartları içerisinde işletilmesi ile işletme güvenliği ve bütünlüğü üzerinde risk oluşturan durumlara ait olarak irtibat ve sistem kullanım mutabakatlarında düzenlenen sistem kullanım ihlallerinin takibini yapmak, ihlal durumu tespit edilen hukukî şahıslara sistem kullanım muahedesinde düzenlenen cezai kaideleri ve öbür yaptırımları uygulamak” da ekleniyor.
Yapılan yatırımın meblağı, ilgili hukuksal kişi yahut bireyler ile TEİAŞ ortasında yapılacak bir tesis kontratı ile temas ve sistem kullanım mutabakatları çerçevesinde iletim sistem kullanım bedelinden mahsup edilmek suretiyle geri ödenecek. Geri ödeme mühleti üretim ve tüketim tesisleri için daha evvel en fazla 10 yıl olarak belirlenmişken, teklifle bu mühlet 5 yıla indiriliyor.
Teklifle, TEİAŞ ile imzalanmış ve yürürlükte olan 136 ilişki mutabakatına ait de düzenlemeye gidiliyor.
Buna nazaran, irtibat görüşü oluşturularak tesis edilmiş yahut edilecek güç nakil çizgileri ile ilgili olarak, önlisans yahut lisans sahibi hukuksal bireyler tarafından EPDK’ye müracaatta bulunularak, dağıtım sisteminden ilişki talep edilmesi halinde, irtibat talebi meri mevzuat kapsamında pahalandırılacak. Bu kapsamda TEİAŞ ile yapılan ilişki muahedesi sonlandırılmak suretiyle dağıtım şirketiyle temas muahedesi düzenlenecek. TEİAŞ ile yapılan irtibat muahedesi uyarınca tesis edilmiş olan güç nakil çizgileri ile öbür şebeke ögeleri, işletme ve bakım hizmetleri karşılığında, ilgisine nazaran ilgili dağıtım şirketi yahut TEİAŞ tarafından iz bedelle devralınacak.
(Sürecek)
Kaynak: Anadolu Ajansı / Seval Ocak Adıyaman
Haberler.com
