TÜRKİYE’de Mayıs ayında başlayan ve geçtiğimiz ay birinci sonuçları alınan bir araştırmaya nazaran, bağışıklık sisteminin Kovid-19’a çok reaksiyonu sonucu ortaya çıkan, akciğerde hasara yol açarak vefata neden olan sitokin fırtınasını bastırmak ve hastanın akciğer hasarını onarmak, yeni doğan göbek kordon kanından elde edilen ‘mezenkimal kök hücreler’ ile mümkün. Kovid müspet 42 ağır bakım hastasının dahil edildiği çalışmada, tedavi uygulanan hastaların mevt oranlarının da yarı yarıya düştüğü saptandı.
Organ nakillerinde bedenin yeni organı reddetmesinin önüne geçmek için yıllardır uygulanan ve göbek kordon dokusundan elde edilen “mezenkimal kök hücreö tedavisi, artık de Kovid’e bağlı ağır bakım ölümlerinin azaltılmasında umut vaat ediyor. Salgının dünyada başladığı Aralık ayından sonra birinci olarak Çin’de bu hususa yönelik araştırmaların başladığına işaret eden Genkord Biyoteknoloji Idare Heyeti Lideri Prof. Dr. Gürsel Turgut, “Şu anda dünyada bu bahiste resmi olarak devam eden 90’a yakın klinik araştırma var. Bu hastalığın hem seyri çok meçhul, hem de şimdi elimizde kesin bir tedavisi yok. Ortalama yüzde 2,5 oranında mevtle seyreden bir viral enfeksiyon. Vefata yol açmasının en kıymetli nedeni de sitokin fırtınası dediğimiz tablo. Bağışıklık sistemi hastalıkla savaşırken çok cevap verdiğinde akciğerler savaş alanına dönüyor ve hasta akciğer yetmezliğinden kaybediliyor. İkinci durumda da damar içi endotel hasarı nedeniyle kan akışının düzgün bir biçimde olması engelleniyor, bu da pıhtıya bağlı organ hasarı ya da ölümlere yol açıyor. Münasebetiyle bu sitokin fırtınasının önüne geçebilmeniz gerekiyor” dedi.
“ORGAN REDDİNİ ÖNLEDİĞİ İÇİN KOVİD’DE DE DENENDİ”
Mezenkimal kök hücre tedavisinin organ nakillerinden sonra çok immün cevabı baskılayarak organ reddini önlemek ismine birtakım hastalarda Bakanlık onaylı olarak uzun müddettir kullanıldığına işaret eden Prof. Dr. Turgut, “İşte bu tesirini önceleyerek birinci evvel Çin’de başlayan, daha sonra İtalya ve Amerika’da da çıkan ve şu anda dünyada sayısı 87’yi bulan resmi klinik araştırma sürüyor. Bu noktada biz de yıllardır kordon kanı bankacılığı yapan bir merkez olarak Sıhhat Bakanlığı’na başvurduk. Sıhhat Bakanlığı Mayısın birinci haftasında yaptığımız müracaata çok süratli bir halde dönüş yaparak araştırmamızı onayladı ve Sıhhat Bakanlığı’na bağlı bir eğitim araştırma hastanesinin ağır bakım ünitesi ile birlikte ortak bir çalışma yürüttük. Bu çalışmaya yalnızca ağır bakım kademesine gelmiş Kovid-19 hastalarını dahil ettik” dedi.
“HASTALARDAKİ VEFAT ORANINI YARI YARIYA DÜŞÜRDÜ”Toplamda 42 ağır bakım Kovid hastasının yarısına ortalama üç seans kordon kaynaklı mezenkimal kök hücre verdiklerini, öbür yarısına ise Bakanlığın hali hazırda uyguladığı standart Kovid tedavisinin uygulandığını anlatan Prof. Dr. Turgut, kelamlarını şöyle sürdürdü: “Çalışmaya dahil edilen tüm hastaları, klinik durumuna nazaran 7’şer kişilik üç kümeye ayırdık. Bir kümede ağır bakım kademesine gelmiş lakin entübe olmadan takip edilen hastalar, ikinci kümede ağır bakımda fakat entübe takip edilen hastalar, üçüncü kümede ise hem ağır bakımda hem entübe, hem de altta yatan ek hastalığı bulunan hastalar (diyabet, kalp gibi) yer aldı. Hastaların yarısına mezenkimal kök hücre tedavisi verilirken kalan 21 kişilik öteki yarısı, Sıhhat Bakanlığının standart olarak uyguladığı tedavi protokolü ile takip edilen denetim kümemiz oldu. Münasebetiyle her iki kümesi mukayeseli olarak değerlendirebileceğimiz bir çalışma oluşturduk. Çalışma sonunda şunu gördük: Birincisi, ağır bakıma giren hastaların tamamında sitokin fırtınası meydana geliyor çabucak hemen bütün hastalarda akciğer hasarı da oluşuyor. Dünya datalarına baktığımızda, ağır bakıma Kovid-19’a bağlı vefatlar yüzde 48 civarında. Fakat bizim mezenkimal kök hücre tedavisi uyguladığımız hastalarda bu oranın yüzde 24’lere kadar düştüğünü gözlemledik. Çin ve İtalya’daki yayınlarda bu oranın yüzde 5’lere düştüğü kaydedildi.”
“AKCİĞER HASARINI ONARDIĞINI GÖRDÜK”Yoğun bakımda tedavi uygulamanın sepsise bağlı öteki bir handikapı olduğuna da işaret eden Prof. Dr. Turgut, bu nedenle ağır bakım yatış mühletinin kısalmasının dahi vefat oranlarını önemli ölçüde azaltacağını söyleyerek “Siz ne kadar iyi bakım sağlarsanız sağlayın, hastanın ek enfeksiyonlar kaparak sepsisten kaybedilme riski de çok yükseliyor. Onun için hastaların ağır bakımda kalış ve entübe olma müddetlerini kısaltmanız da gerekiyor. Böylelikle sepsise bağlı ölümlerin de önüne geçebiliyorsunuz. Bizim bu tedaviyi uyguladığımız hastaların çabucak hemen hepsinde akciğerdeki hasarın onarıldığını, azaldığını ve solunumlarının düzeldiğini gördük. Hiçbir hastamızı akciğer hasarına bağlı kaybetmedik. Vefat oranını sıfırlayamamamızın nedeni ise bilhassa emboli dediğimiz damar içi hasara bağlı gelişen pıhtı atması ya da çoklu organ yetmezlikleri ve sepsis oldu” diye konuştu.
ÇÖPE GİDECEK DOKULAR HASTALARA ŞİFA OLUYORMezenkimal kök hücreler için kaynak olarak kordon dokusunu kullandıklarını ve bunu da yasal bir formda ailelerden bağış olarak alabildiklerini anlatan Prof. Dr. Gürsel Turgut, “Yeni doğmuş bir bebeğin kordonu kesilir ve bu da tıbbi atık olarak çöpe sarfiyat. Biz bu çöp olarak ayrılan kordonları bağış olarak steril bir biçimde alıyoruz ve laboratuvarımıza transfer ediyoruz. Bunun içerisinden ayrıştırdığımız kök hücreleri bankamızda saklayarak gerektiğinde birtakım tedavilerde kullanılmak üzere tutuyoruz. Mezenkimal kök hücrenin özelliği şu; organ nakillerinde öncelikli olarak doku ahengi aranır. Bunun nedeni, o dokulardan antijen salgılanmasıdır. Antijen, sizin aslında kimlik bilginizdir. O kimlik bilginiz organ yoluyla öteki bir beşere nakledildiğinde yabancı olarak algılandığı için, organ reddi meydana gelebilir. Mezenkimal kök hücrelerin özelliği, bu türlü antijenler salgılamamasıdır. Yani bunlar kimliksiz hücrelerdir. Münasebetiyle verdiğiniz hastada bir tepki oluşmaz. Tam bilakis bu hücreler kendi hücreleriniz üzere bedeninizde yaşar. Bu kök hücrelerin öteki özelliği de bedende hasar neredeyse oraya gidip o dokuya dönüşme eğilimindedirler. Damardan mezenkimal kök hücre verdiğimiz anda, direkt bedende hasar neredeyse oraya yönelir ve oradaki gereksinim hangi hücre ise ona dönüşür. Hasebiyle organ hasarını tamir edici özelliği de vardır.” dedi.
“BİR KORDON DOKUSU 200 HASTAYA YETİYOR”Bir kordon dokusundan ortalama 200 hastaya yetebilecek kadar mezenkimal kök hücre elde edilebileceğine işaret eden Prof. Dr. Turgut, kelamlarını şöyle noktaladı: “Bizim yaptığımız bu klinik çalışma alışılmış ki hudutlu bir çalışma. Bunun genişletilmesi lazım. O nedenle Kovid’e deva bulduk üzere bir telaffuzumuz mutlaka yok. Rutin tedavi sistemi olarak vakit içerisinde geliştirilebilmesi için araştırmaların genişletilerek sürdürülmesi gerekiyor. Lakin yaptığımız çalışmalarda aldığımız sonuçlar ümit verici. Örneğin 32 haftalık gebe olan Suriye kökenli bir hastaya, bebeği sezeryanle alındıktan sonra ağır bakımda izlenirken mezenkimal kök hücre tedavisi uygulandı. Bugün hem anne, hem bebek sağlıklı bir formda ömrünü sürdürüyor.”
Manzara dökümüProf. Dr. Gürsel Turgut röp
Kök hücre laboratuvarından genel ve ayrıntı imgeler
– İstanbul
Kaynak: Demirören Haber Ajansı / Hasret YURTÇU KARABULUT
Haberler.com
