Hemingway’den “Bizim ya da Hiç Kimsenin”

ABD’li romancı, kıssa muharriri ve gazeteci Ernest Hemingway’in “Bizim ya da Hiç Kimsenin” (To Have And Have Not) başlıklı romanı, Osman Şenkul’un çevirisiyle, Scala Yayıncılık’tan yayınlandı.

Hemingway’in, “The Torrents of Spring” isimli kitabından sonra, ABD’de geçen ikinci kitabı olan Bizim ya da Hiç Kimsenin, odağında Florida Key West’te balıkçı teknesi kaptanı olan Harry Morgan’ın olduğu, 1929 Büyük Buhran sonrasında, Küba ve Florida ortasında yapılan mal ve insan kaçakçılığına bulaşan balıkçıların, rıhtımdaki serserilerin, ömrün kıyısındaki aydınların dünyasını anlatıyor.

Art kapakta kitaptan bir kısım yer alıyor: “Çünkü, biz buradakiler hepimiz çaresizleriz” dedi.”Kaybedecek hiçbir şeyi olmayanlar. Tam manasıyla vahşileştirilmişleriz biz. Biz, orjinal Spartaküs’ün birlikte çalıştıklarından da beteriz. Fakat birebir vakitte, artık birlikte birşeyler yapılabilcek tipler olmaktan da çoktan çıktık. Zira bugüne kadar yalnıza dayak yedik, kaybettik. Bu nedenle tek tesellimiz demlenmek… Elbette en büyük onur da demlenebilmek. Lakin, buradaki herkes bu türlü değil elbette. Ortamızdan kimileri, vakti gelince bütün bunları iade etmesini bilecek.” “Kampta çok Komünist var mı?”Uzun Adam, “Yalnızca kırk kadar” dedi. “İki bin kişi içinde komünist olmak demek disiplinli ve fedakar olmak, reddetmek demektir. Bir ayyaş komünist olamaz.” Kırmızı başlı eski asker ortaya girdi, “Dinleme şunu” dedi.”O sırf lanet muhtemel bir radikal.”Richard Gordon ile bira içmekte olan başka eski asker de, “Dinle” diye kelama başladı. “Sana donanmada neler olup bittiğini anlatayım. Sen de dinle lanet muhtemel radikal.” Kırmızı başlı tekrar kelama girerek, “Dinlemeyin şunu.” dedi. “Filo New York’a yanaştığında, gemiden kıyıya atlayıp yanlışsız ırmak uzunluğundaki, sakalları uzamış, bir dolar verseniz sakalına işemenize müsaade verecek bir sürü moruğun doldurduğu yerlere takılırsınız. Bütün bunlara ne dersin?”Uzun adam, “Sana bir içki ısmarlıyorum”dedi. “Ama sen de bunları unut. Bu türlü şeyleri duymaktan nefret ediyorum.”ABD’li ünlü direktör Howard Hawks, Hemingway’in 1937 yılında yayınlanan bu romanını, 1944 yılında, yepyeni ismiyle (To Have And Hove Not) sinema yaptı. Sinema eleştirmenlerinin, “Amerikan aşk – savaş – macera filmi” diye nitelendirdiği sinemanın başrollerinde, Humphrey Bogart, Walter Brennan ve Lauren Bacall ve tıpkı vakitte Dolores Moran, Hoagy Carmichael, Sheldon Leonard, Dan Seymour ve Marcel Dalio rol aldılar.Hemingway’in yakın arkadaşı olan Hawks’un öbür bir iyi arkadaşı romancı William Faulkner, sinemanın senaryosunun yazımına katkı yaptı. Böylelikle, hem Hemingway hem de Faulkner’ın katkılarından ötürü sinema, “Nobel Edebiyat Ödülü’nü kazanan iki kişinin çalıştığı tek sinema hikayesi” olarak kayıtlara geçti.Filmin çekimleri 29 Şubat 1944’te başladı, Faulkner senaryo üzerinde çalışmaya devam etti ve 10 Mayıs’ta sona erdi. Sinema, 11 Ekim 1944’te ulusal olarak gösterime girdi. Sinema birebir vakitte, Humphrey Bogart ile Lauren Bacall’ın birlikteliğinin de yerini oluşturdu. Bogart ve Bacall, imal sırasında ekran dışı bir ilgi kurdu ve sinemanın gösterime girmesinin akabinde 1945’te evlendi. Sinema, 1944’te en çok hasılat yapan otuz sinemadan biriydi ve National Board of Review’dan bir ödül aldı ve günümüzde de en iyi 1001 sinema ortasına girdi. (Fotoğraflı)