İstanbul Medeniyet Üniversitesi öğrencileri tarafından kurulan İlim ve Medeniyet Topluluğunun “Çevrimiçi Seminerler” programı kapsamında “Afrika’da Sinema Sektörü” başlıklı seminer düzenlendi.
İlim ve Medeniyet Topluluğunun YouTube kanalından canlı yayınlanan aktiflikte Mehmet Fatih Özmen Afrika sinemasının geçmişini, bugünkü halini ve dünyadaki pozisyonunu anlattı.
Özmen, Afrika sinemasının dünya sinema tarihi açısından farklı bir pozisyonda olduğuna dikkati çekerek, Afrika sinemasının İngilizce merkezli, Fransızca merkezli ve Nollywood olacak biçimde 3 başlıkta incelenebileceğini söyledi.
“Afrika sineması toplumsal tabanlı bir sinemadır”
Sömürgecilikten kurtulma sürecinin Afrika’daki sinemanın temel tepkisini oluşturduğunu belirten Özmen, şunları kaydetti:
“Afrika sineması toplumsal tabanlı bir sinemadır. Sömürülen geçmişi, göç olgusu, azgelişmişliği, bağımsızlık gayretleri, diktatörlükler ve toplumsal baskılar üzere toplumsal hayatı etkileyen faktörler Afrika sinemasının istikametini çizmesini sağlamıştır. Afrika sineması hem kıtada hem de Afrika dışındaki siyah direktörlerin sinemalarıyla kendilerine yeni bir lisan oluşturan toplumsal hareketler ve politik amaçlar bileşimi biçiminde görülen bir sinemadır. Afrika sinemasını sömürgecilik, ezen-ezilen zıtlığı, sosyalizm, İslam, sözel gelenek, aidiyet ve kimlik üzere kavramları içine almadan bağımsız bir halde ele almak olanaksızdır.”
Özmen, Afrika’daki yerli sinema kültürünün oluşumunun 1960’lı yıllarda başladığını vurgulayarak, “Mısır’ı dışarıda tutarsak, kendi sinemalarına 1960’lar üzere geç bir tarihte sahip olan Afrikalı ülkeler için sinema üretimi günümüze kadar sıkıntı kaideler altında gelmiştir. Kıta gerçekleri göz önünde bulundurulduğunda sinema lükse kaçan bir aksiyondur. Vakit içerisinde sinema dalının yaygınlaşması ile birlikte Nijerya’da Nollywood ve Kannywood, Kenya’da Riverwood, Sierra Leone’de Sollywood, Tanzanya’da Swahiliwood, Uganda’da Ugawood ve Wakaliwood, Zimbabwe’de Zollywood, Gana’da Ghollywood, Ruanda’da Hillywood üzere imaller varlık göstermiştir.” tabirlerini kullandı.
“Afrika sinemalarının büyük bir kısmı Fransızca konuşan Afrika ülkelerinde çekildi”
Afrikalı sinemacıların eğitim imkanları hudutlu olması ve teknik altyapının gereğince gelişmemesi nedeniyle birçok sinemada teknik kalitenin düşüklüğünün dikkati çektiğini aktaran Özmen, kelamlarını şöyle sürdürdü:
“Afrikalıların Afrika sineması çekme tarafındaki birinci uğraşı ise Senegalli belgeselci ve araştırmacı Paulin Soumanou Vieyra’nın teşebbüsüyle gündeme gelmiştir. Birinci yıllarda çok da başarılı olmayan naif, düşük kaliteli sinemalar çekildi. 1960’ların başında Sahra’nın güneyindeki ülkelerde o vakte kadar ünlü bir Senegalli romancı olarak tanınan Ousmane Sembene’nin öncülüğünde muteber bir sinema sanayisi oluşturma tarafında adımlar atılmaya başlandı. Afrika sinemalarının büyük bir kısmı Fransızca konuşan Afrika ülkelerinde çekildi. Bunun en kıymetli nedeni, direktörlerin ferdî yaratıcılığı ve Senegal üzere ülkelerde devletin sinemayı desteklemesidir. Lakin bu durum tıpkı vakitte devletin sinemaya müdahalesini kolaylaştırmış ve istenmeyen sinemaların imali ve gösterimi engellenmiştir.”
Özmen, vakit içerisinde Nijerya sineması “Nollywood”un dünyanın en büyük üçüncü sinema sanayisi haline geldiğine işaret ederek, yılda en az 1500 sinema üretildiğini ve bu sinemaların başta Afrika olmak üzere dünyada siyahların yaşadığı her yere satıldığını söz etti.
“Global bir marka olan Nollywood sinemalarına ucuza ulaşmak çok kolay”
Daldaki pazarını her geçen büyüten Nollywood’da bugün amatörlüğün gittikçe azaldığını aktaran Fatih Özmen, kelamlarını şöyle tamamladı:
“Nijeryalı üretimciler artık sinema eğitimleri alıyor, direktörler tecrübe kazanıyor ve milletlerarası seviyede sinemalar üretmek herkesin ortak maksadı olmuş üzere. Ülkede yeni yeni stüdyolar kurulmaya başlandı, bütçeler ve fonlar arttı, kameraların kalitesi yükseldi. Değişmeyen yegane şey sinemaların birbirinden orjinal hususları. Her ne kadar ülkede sinema sayısı artsa da Nijerya için bir ihtilal niteliğinde olan dijital ortam, hala kesim için vazgeçilmez bir alan. Küresel bir marka olan Nollywood sinemalarına Youtube’dan, Netflix’ten ve Afrika’nın her caddesinden ucuza ulaşmak çok kolay.”
Sinemaseverler, söyleşinin tamamına İlim ve Medeniyet Topluluğunun YouTube kanalından ulaşabilir.
Kaynak: Anadolu Ajansı / Fatih Türkyılmaz
Haberler.com
