Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, terörün maksadı olan bir müttefikin yanında durmak yerine, o müttefikin çaba ettiği terör örgütlerini tercih etmenin tarihi bir kusur olduğunu bildirdi.
Erdoğan, Azerbaycan ziyareti sırasında gazetecilerin gündeme ait sorularını yanıtladı, değerlendirmelerde bulundu.
NATO Devlet ve Hükümet Liderleri Tepesi münasebetiyle 13-14 Haziran’da Brüksel’de bulunduğunu anımsatan Erdoğan, tepede, “NATO 2030” sürecini, yani ittifakın gelecek on yıla yönelik adaptasyonunun temel ögelerini değerlendirdiklerini bildirdi.
Hem NATO’nun hem de ittifak üyelerinin güvenliğine yönelik yeni tehdit ve meydan okumaları masaya yatırdıklarını anlatan Erdoğan, bunlarla uğraş konusunda gereken yol ve önlemleri ele aldıklarını kaydetti.
Türkiye’nin NATO’nun en kıymetli üyelerinden biri olduğunun altını çizen Erdoğan, “İttifak kapsamında üzerimize düşen vazifeleri, sorumlulukları hakkıyla yerine getiriyoruz, kritik roller üstleniyoruz. Elbette ittifak ortaklarımızdan bölgesel sıkıntılar kelam konusu olduğunda kimi beklentilerimiz var. Ülkemizin egemenlik haklarına ve güvenlik hassasiyetlerine hürmet göstermelerini bilhassa bekliyoruz. Müttefiklik ruhunun gerektirdiği bir dayanışma sergilemelerini istiyoruz.” diye konuştu.
NATO Tepesi’nde, muhataplara tekrar bu mevzudaki kararlılığı söz ettiklerini belirten Erdoğan, kelamlarını şöyle sürdürdü:
“Elbette terörle uğraş ve insani krizlere faal müdahale konusunda iş birliği tekliflerimizi tekrarladık. Tepe marjında düzenlenen Brüksel Forumu’nun ‘İstikrara Katkı’ başlıklı oturumunda da bu doğrultuda bildirilerimiz oldu. Brüksel’de ayrıyeten gerek baş başa gerek heyetler ortası 10 görüşme gerçekleştirdik. ABD Lideri Sayın Biden başta olmak üzere, Litvanya, Letonya ve Fransa cumhurbaşkanları ile İngiltere, Almanya, Yunanistan, Macaristan, Hollanda ve İspanya başbakanları ile görüşmelerim oldu. Bütün toplantı ve görüşmelerimizde gündemimizdeki sıkıntıları muhataplarımızla ele aldık.”
Azerbaycan programı
Bütün alanlarda iki ülke ortasındaki iş birliğini derinleştirecek adımları ele aldıklarını lisana getiren Erdoğan, yeni devrin bölge ülkelerinin barış, istikrar ve refahında bir imkan olarak kıymetlendirilmesine katkı sunacak konuları masaya yatırdıklarını bildirdi. Erdoğan, “Gelecekteki iş birliğimizin teminatı olan Şuşa Beyannamesini imzaladık. Burada ayrıyeten Azerbaycan Ulusal Meclisine hitap etme imkanımız oldu. Daha sonra burada bulunan askerlerimizle bir ortaya geldik. Euro 2020 kapsamında Bakü’de oynanan Türkiye-Galler maçını da izledikten sonra Antalya’ya dönüyoruz.” dedi.
Antalya’da Güneydoğu Avrupa İşbirliği Süreci Devlet ve Hükümet Liderleri Doruğu’na başkanlık edeceğini belirten Erdoğan, 18 Haziran’da da Antalya Diplomasi Forumu’nun açılışını yapacağını söyledi.
“Ermenistan Azerbaycan’ın Karabağ Zaferi gerçeğini kabul etmeli”
Ermenistan’ın çekildiği bölgelere döşediği mayınların haritalarını hala vermediği, birkaç gün evvel Kelbecer’de mayın patlaması nedeniyle 3 sivilin hayatını kaybettiği hatırlatılarak, hususa ait değerlendirmesi sorulan Erdoğan, Ermenistan’ın Azerbaycan’ın Karabağ Zaferi gerçeğini kabul etmesi, bölgenin önünde açılan bu yeni devri gerçek okuması gerektiğini vurguladı.
“Ermenistan itimat artırıcı adımlar atmaya da başlamalı. Döşediği mayınların haritalarını Azerbaycan’la paylaşması bu istikamette kıymetli bir birinci adımı teşkil edecektir.” tabirini kullanan Erdoğan, savaş sırasında olduğu üzere, bu periyotta de tekrar imar çalışmalarından mayınlı alanların temizlenmesine kadar her adımda sahip olunan bütün imkanlarla Azerbaycan’ın yanında durmaya devam edeceklerini bildirdi. Erdoğan, mayın temizleme konusunda şu an prestijiyle biçerdövere benzeyen uzaktan kumandalı bir aracın Türkiye tarafından üretildiğini aktardı.
Erdoğan, şöyle konuştu:
“Şu an prestijiyle Azerbaycan’a bundan 10 kadar verdik. Ancak birinci etapta bu sayıyı 20’ye çıkaracağız ancak gerisi gerisine bunlardan kendilerine vermeye devam edeceğiz. Bunun en büyük özelliği çok seri mayın taraması yapması. Uzaktan kumandayla mayını patlatıyor ve yoluna devam ediyor. Mayın patlatmada da sayısal olarak çok ileride. Yani bu o denli dedektörle mayın aramaya benzemiyor, tarayarak gidiyor. Bunları tıpkı formda biz kendimiz de kullanıyoruz. Terör bölgelerinde bunlardan istifade etmeye başladık. Bu alet inşallah gerek bizde gerekse dost kardeş ülkelerde çok iş görecek diye inanıyorum.”
“Yeni bir sürece de adım atabiliriz”
Azerbaycan’ın doğal gaz ve petrol arama, çıkarma konusunda son derece ileri seviyede olduğu belirtilerek, Karadeniz’de yahut diğer bölgelerde Azerbaycan ile bu bahiste iştirak yapılıp yapılmayacağı sorusuna karşılık Erdoğan, şu cevabı verdi:
“Şu anda bilhassa bu bahiste Azerbaycan’la bizim TANAP ve TAP’tan gelen bir dayanışmamız kelam konusu. Bunun dışında, biz tahminen yeni bir sürece de adım atabiliriz. Bu ne olabilir? Örneğin şu anda bizim Türk Petrolleri ile alakalı bir yapımız var. Bu yapıyla birlikte, nasıl şu anda TAP’ta, TANAP’ta birlikteliğimiz varsa, biz pahalı dostum İlham Aliyev kardeşimizle bu türlü bir adımı Libya’da da atabiliriz. Onların bu bahislerde aşikâr bir birikimi var, tecrübesi var. Tıpkı birikim ve tecrübe bizde de olduğuna nazaran, hatta rafinaj olayında da kimi adımlar atmak mümkün. Bu tıp adımları da atabiliriz. Ben kendisine de bu teklifi yaptım. O da bu türlü bir şeyden mutlu olacağını, bu türlü bir adıma kendilerinin de girebileceğini söyledi. Temennim odur ki bu adımları bir arada atmak suretiyle yalnızca Avrupa’ya açılmak değil hem kendi ülkemizde hem çok daha farklı ülkelere inşallah yayılma fırsatını da buluruz.”
“Zengezur projesini çok kıymetli görüyoruz ve destekliyoruz”
Zengezur koridoruyla ilgili çeşitli spekülasyonlar olduğu söz edilerek, “Gecikme nedeni olarak çeşitli fikirler beyan ediliyor. Sanki bu teknik olarak bir gecikme mi yoksa nitekim Rusya tarafından farklı bir beklenti mi var?” formundaki soru üzerine de Erdoğan, Azerbaycan’ın Zengezur projesini çok değerli gördüklerini ve desteklediklerini bildirdi.
Açılacak koridorun bütün bölge için çok kıymetli bir imkan olacağını lisana getiren Erdoğan, şöyle devam etti:
“Bu mevzuyla ilgili olarak şu an prestijiyle Rusya tarafında bir görüş ayrılığı ya da bu işi geciktirme üzere bir niyet olduğuna ihtimal vermiyorum, tam bilakis Rusya burada daha yardımcı bir hava içerisinde. Gerek İlham Aliyev kardeşimin görüşmeleri var gerekse yakın bir vakitte ben de ikili bir görüşmeyi Sayın Putin’le yapacağız. Fakat biz doğal şu an bir şeye kilitlendik. O da 5 yıllık mutabakat. Bu 5 yıllık mutabakatla bu adımı atalım istiyoruz. Buralarda da bu platform konusunu, dün de söylemiştim bugün de söylüyorum. Bu platformun başını çeken ülkeler olarak Rusya var, Türkiye var, Azerbaycan var, İran var. Bunun yanında istiyoruz ki Gürcistan da bulunsun, istiyoruz ki Ermenistan da bulunsun. Rusya bu işin olmasını istiyor. Biz hakeza öyle… Biliyorsunuz geçenlerde Gürcistan Başbakanı bizdeydi, kendisiyle de bunu konuştuk. Bu bahisleri kendisine bilhassa tabir ettim ve kendisi de ‘Biz bunun üzerine çalışalım’ dediler. Kendilerini o halde uğurladık. Bu platforma onların da olumlu dayanağı olursa bölge çok çabuk sükunete kavuşur diye düşünüyorum. Bu güzergah doğal Azerbaycan’a büyük imkanlar sağlayacak. Birebir halde Ermenistan’a da büyük avantajlar sağlayacak. Bu hususla ilgili Rusya’nın da olumlu bakışı var. Zira burası kıymetli bir koridor, kıymetli bir çizgi. Temenni ediyorum ki bölgenin tarımına da çok önemli bir zenginlik katacak. Yani burası bir tarım koridoru olarak da nefes aldıracak diye inanıyoruz.”
Erdoğan, İlham Aliyev’in Şuşa Beyannamesi’ni Kars Mutabakatı’na benzettiği hatırlatılarak, “Azerbaycan toplumunda da Türkiye’nin askeri üssü konusunda önemli bir talep kelam konusu. Bu yeni muahede kapsamında askeri üs kelam konusu olabilir mi? Şuşa Beyannamesi askeri üssü kapsıyor mu?” sorularına ise şu karşılığı verdi:
“Şimdi bu, açıkladığımız hususların dışında değil. Burada daha sonra gelişme, genişleme olabilir. Şimdilik burada daha çok, bilhassa bu hudut uzunluklarının garanti altına alınması, teminat altına alınması asıl olandır. Burada bilhassa Sayın İlham Aliyev’in Putin ile yapacağı orta görüşmeler bu işi farklı bir biçimde geliştirebilir. Bizim yapacağımız görüşmeler bu işi farklı formda geliştirebilir.”
“Ne olursa olsun terörle gayrete devam edeceğiz”
NATO’da dünya önderlerine Türkiye’nin YPG/PKK, FETÖ ve DEAŞ’la çabası konusunda İngilizce kitap takdim ettiği belirtilerek, “Türkiye’nin bu üç terör örgütüyle çabası hakkında çok somut kanıtlar ortaya konuldu bu çalışmayla. Bununla ilgili tepkiler nasıl oldu?” sorusu üzerine Erdoğan, “Benim gerek Sayın Biden’a gerekse öteki başkanlara vermiş olduğum o kitapla alakalı onlar da alışılmış mutlu kaldılar.” sözünü kullandı.
Dünya başkanlarını bu noktada bilhassa bilgilendirmek istediklerini lisana getiren Erdoğan, “Diğer taraftan, maalesef ABD örneğin hala Afrin’deki hastanenin bombalanması konusunda, orada bu terör örgütünün YPG olduğunu söyleyemedi. Biz, gerek PKK/YPG ile gerek FETÖ ile gerekse de DEAŞ’la ilgili uğraşımızı evraklar eşliğinde bir sefer daha en üst seviyede muhatabımıza ilettik. Biz her ne olursa olsun terörle gayrete devam edeceğiz. Bunu ülkemiz için, bölgemiz için, global barış ve adalet için yapıyoruz. Terör, üniversal bir problemdir. Bizim gayretimiz yalnızca ülkemiz için değil, insanlık için bir gayrettir.” değerlendirmesini yaptı.
“Terörle çabadan ve Afrin’de YPG’nin sivillere yönelik saldırısından bahsettiniz. Terörle çaba konusunda bilhassa Suriye’nin kuzeyinde ABD’nin hali nasıl olacak?” sorusuna karşılık Erdoğan, şunları söyledi:
Ben şuna inanıyorum; biz kendi göbeğimizi kendimiz keseriz. Bu işin öteki yolu yok. Biz güvenlik güçlerimize inanıyoruz, güveniyoruz. ve güçlüyüz elhamdülillah. Yani silahlı kuvvetlerimizle, polisimizle, bütün güvenlik korucularımızla her şeyimizle güçlüyüz. Bunu Libya’da ispat ettik, Suriye’de ispat ettik, burada ispat ettik. Bundan sonra da ispat etmeye devam edeceğiz. Çok önemli manada oralarda bize gönül veren beşerler bu mevzuda bizim ne pozisyonda olduğumuzu pek iyi biliyorlar. Bunları da Sayın Biden’la çok açık, net konuştum.”
Erdoğan, “F-35 konusunda Türkiye’nin görüşlerinin değişmediğini Biden’a ilettiğinizi söz ettiniz. ABD’nin F-35 konusunda görüşü değişti mi? Biden’dan aldığınız net karşılık ne oldu?” sorusuna ise şu karşılığı verdi:
“Türkiye olarak gerek F-35 gerekse S-400 konusunda farklı bir adım atmamızı beklemeyin dedim. Zira biz F-35’te üzerimize düşeni yaptık ve nakdî olarak vermemiz gerekenleri verdik. S-400 ile ilgili olarak da biz sizden Patriot istedik, siz vermediniz, tam tersine üslerimizde bulunanları da aldınız. Hasebiyle biz ne yapacaktık? Başımızın devasına bakacaktık. Yakın markajda işleri takip etmemiz lazım. Biz bütün haklarımızın takipçisi olacağız. Savunma endüstrisi ile ilgili tüm hususları, müşterek atabileceğimiz adımları görüşmeye devam edeceğiz. Bundan sonraki süreçte de Dışişleri Bakanı’mız, Ulusal Savunma Bakanı’mız ve Savunma Sanayii Başkanı’mız muhataplarıyla görüşmek suretiyle bu süreci yürütecekler.”
“Siz de Biden’ı Türkiye’ye davet etmiştiniz. Bunun ilgili bir takvim belirlendi mi?” sorusu üzerine de Erdoğan, “Takvim belirmedi fakat takvimin sinyalleri ortaya çıktı.” dedi. Erdoğan, Biden’ın “Şu an çok ağır programlarıma karşın, bunları yoluna koyduktan sonra bilhassa bir Türkiye seyahati yapmak istiyorum.” dediğini aktardı.
Cumhurbaşkanı Erdoğan, “Bir taraftan da ABD ile çok sayıda ortak çıkarlar, iş birliği alanları kelam konusu. Biden ile görüşmenizden sonra ABD ile alakaların nasıl bir taraf izleyeceğini düşünüyorsunuz?” sorusunu ise şöyle yanıtladı:
“Sayın Biden ile bağlarımızı müttefikliğe ve stratejik iştirake yakışır formda sürdürmek isteğindeyiz. Amerika ile Suriye’den Libya’ya, terörle uğraştan güce, ticaretten yatırımlara kadar geniş bir yelpazede önemli iş birliği potansiyeline sahibiz. Ülkelerimiz ortasındaki mevcut düzenekleri işleterek bu potansiyeli tam manasıyla hayata geçirmeyi hedefliyoruz.”
(Sürecek)
Kaynak: Anadolu Ajansı / Ferdi Türkten
Haberler.com
