Sıhhat: Sıhhat, yalnız hastalık ve malüliyetin yokluğu olmayıp bedenen, ruhen ve toplumsal bakımdan tam bir yeterlilik halidir. Sıhhat hizmetleri: İnsan sıhhatine ziyan veren çeşitli faktörlerin yokedilmesi ve toplumun bu faktörlerin etkisinden korunması, hastaların tedavi edilmesi, vücudu ve ruhi kabiliyet ve melekeleri azalmış olanların işe alıştırılması (Rehabilitasyon) için yapılan tıbbi faaliyetler sıhhat hizmetidir. Amme dalı: Genel ve mülhak bütçeli yönetimlerle özel yönetimler ve belediyeler ve bunlara bağlı teşekküller, sermayesinin tamamı Devlet tarafından verilmek suretiyle kurulan iktisadi teşekküller, yönetim ve murakabeleri 3460 sayılı kanun kararlarına tabi teşekkül ve kurumlar, özel kanunlarla kurulan bankalar ve öteki teşekküller, sermayesinin yarısından fazlası Devletin yahut üstte yazılı kurumların elinde bulunan teşekküller ve bunların tıpkı nispetle iştirakleri ile beden bulan kurumlar amme kesimini teşkil ederler.
Sıhhat çalışanı: Sıhhat çalışanı, sıhhat hizmetlerinde maaş, fiyat, yevmiye ve sözleşme ile istihdam edilen ve bu alanda mesleksel eğitim görerek yetişmiş olanlardır. Bu hizmet alanında çalışan ve yüksek eğitim yapmamış olanlar yardımcı sıhhat işçisidir. Toplumsallaştırma: Sıhhat hizmetlerinin toplumsallaştırılması vatandaşların sıhhat hizmetleri için ödedikleri prim ile amme dalına ilişkin kurumların bütçelerinden ayrılan tahsisat karşılığı herçeşit sıhhat hizmetlerinden fiyatsız yahut kendisine yapılan masrafın bir kısmına iştirak suretiyle eşit biçimde faydalanmalarıdır. Sıhhat ocağı: Takriben 5000 – 10000 kişinin köyler kümesi yahut bir kasaba yahut kent ve büyük kasabalardaki mahalle kümeleri bir sıhhat ocağını teşkil eder. Bunların vilayet içinde idari taksimata uyması icabetmez. Temel prensipler: Unsur 3 – (Mülga: 31/12/1980 – 2368/6 md.) Unsur 4 – Amme bölümüne dahil kurumlardan maaş yahut fiyat almıyan ve hiç bir formda tıpkı ve nakdi menfaat sağlamayan tabip ve tababet şubeleri mensupları, -mer’i kanunların kararları dairesinde- mesleklerini serbestçe icraya ve özel sıhhat kuruluşları ve eczane kurmağa mezundurlar. Unsur 5 – Sıhhat hizmetlerinin sosyalleştirildiği bölgelerde yaşayanların -ücretini şahsen ödemek şartiyle- sıhhat hizmetlerini gördürmek üzere istedikleri sıhhat işçisini yahut kuruluş ve eczaneyi seçmek hakları mahfuzdur. Husus 6 – Türkiye Cumhuriyeti hudutları içinde yaşayan yabancı asıllı şahıslar Sıhhat ve Toplumsal Yardım Bakanlığı tarafından hazırlanan bir yönetmelik kararları çerçevesinde fiyat mukabili toplumsallaştırılmış sıhhat hizmetlerinden faydalanabilirler. 4772 ve 5502 sayılı kanunlara tabi yabancı asıllı sigortalılar toplumsallaştırılmış sıhhat hizmetlerinden faydalanırlar. Unsur 7 – (Değişik: 4/7/1988 – KHK – 336/1 md.; Motamot Kabul: 7/2/1990 – 3612/44 md.) Kamu kesimine dahil kurumlarda çalıştırılacak sıhhat çalışanı ölçüsü bu kurumların tabi bulundukları kanunların karar ve temelleri dairesinde alınan takımları aşmamak koşuluyla Sıhhat ve Toplumsal Yardım Bakanlığı tarafından ilgili bakanlıkların da mütalaası alınarak yapılacak teklif üzerine Başbakanlıkça tesbit edilir. Unsur 8 – Sıhhat hizmetlerinin sosyalleştirildiği bölgelerde, Ulusal Savunma Bakanlığına bağlı teşekküller hariç amme bölümüne dahil kurumlara ilişkin sıhhat hizmetleri ilgili Bakanlıklarca ortaklaşa hazırlanacak tüzükte gösterilen asıllar dairesinde Sıhhat ve Toplumsal Yardım Bakanlığı tarafından yürütülür. Toplumsal sigorta kanunları mucibince sigorta muameleleri için gerekli dokümanlar, Çalışma ve Sıhhat ve Toplumsal Yardım Bakanlığı tarafından ortaklaşa tesbit olunan temeller dahilinde, toplumsallaştırılmış sıhhat hizmetleri teşkilatınca tanzim edilerek Personel Sigortaları Kurumuna verilir.
Sıhhat Teşkilatının Kuruluş ve görevleri: Unsur 9 – Toplumsallaştırılmış sıhhat hizmeti teşkilatı: Sıhhat meskenleri sıhhat ocakları, sıhhat merkezleri ile hastaneleri, çeşitli hami hekimlik teşekkülleri, sıhhat hizmeti hususiyet arzeden yerler için kurulmuş sıhhat teşekkülleri, sıhhat
müdürlükleri, bölge hastaneleri, bölge laboratuvarları, sıhhat işçisi yetiştiren eğitim kurumları, Sıhhat ve Toplumsal Yardım Bakanlığı merkez teşkilatı ve başka Bakanlık ve kurumlarda Sıhhat ve Toplumsal Yardım Bakanlığı ile işbirliği yapmak üzere kurulmuş olan dairelerden teşekkül eder. Husus 10 – Bir sıhhat ocağının hizmeti en az bir doktor ve kâfi sayıda yardımcı sıhhat işçisinden teşekkül eden bir takım tarafından yürütülür. Köylerde bu gruba yardımcı olarak tesis edilen sıhhat meskenlerinde yardımcı sıhhat çalışanı vazifelendirilir. Sıhhat ocakları ve meskenleri her türlü hami hekimlik hizmetleri, hastaların muayene ve tedavisi ile, sıhhat ocağına kayıtlı şahısların sıhhat sicillerini tutmakla mükelleftir. Ocak tabipleri yalnız kendi ocakları içinde isimli tabiplik görevi görürler. Her takıma sıhhat hizmetlerini kifayetli bir halde yapacak motorlu yahut gerekirse canlı nakil vasıtası, gereç ve nüfusu 5000 den az olan yerlerde ikamet eden çalışana kira mukabili lojman tahsis edilir. Bu kira ölçüsü Maliye ve Sıhhat ve Toplumsal Yardım Bakanlığı tarafından hazırlanacak bir yönetmelikle tesbit edilir. Husus 11 – Sıhhat hizmetlerinin sosyalleştirildiği yerlerdeki her ilçede en az bir sıhhat ocağı bulunur. Sıhhat merkezlerindeki sıhhat çalışanı, ocaklarda çalışan işçinin her türlü esirgeyici hekimlik ve tedavi hekimliği hizmetlerinde onlara rehber ve yardımcıdır. Bu hizmetlerden kendi uhdelerine verilenleri de şahsen ifa ederler. Sıhhat merkezleri başhekimi kendisine bağlı sıhhat ocaklarında çalışan işçinin faaliyetlerini de denetler. Sıhhat merkezlerinin işçi takımı gereksinime nazaran Sıhhat ve Toplumsal Yardım Bakanlığınca tesbit edilir. Her sıhhat merkezinde takımlarında yazılı sayıda motorlü vasıta, sıhhat hizmetlerini kifayetli bir biçimde yapacak materyal ve nüfusu 5000 den az olan yerlerde çalışana lojman verebilirler. Unsur 12 – Hastaneler, sıhhat ocaklarından yahut sıhhat merkezlerinden yahut öteki hastanelerden gönderilen yahut durumları acil müdahaleyi icabettiren yahut 13 üncü unsur kararlarına nazaran müracaat eden hastaları ayakta yahut yatarak tedavi etmek ve uhdelerine verilen hami ve toplumsal sıhhat hizmetlerini yapmakla mükelleftirler. Hastanelerdeki sıhhat çalışanı sıhhat ocakları ve sıhhat merkezleri işçisinin mesleksel tekamülüne de yardım ederler. Sıhhat hizmetlerinin yürütülmesi: Husus 13 – Toplumsallaştırılmış sıhhat hizmetlerinden faydalanmak istiyen, acil hadiseler hariç, evvela sıhhat konutuna yahut sıhhat ocağına başvururlar. Köylük bölgelerde sıhhat ocağı tabipleri tedavi edemedikleri olayları, güç olması kesinlikle bulunan doğumları sıhhat merkezine, hastaneye sevki gereken acil hadiseleri hastaneye yollarlar, Sıhhat ocağında tabip bulunmadığı hallerde yardımcı sıhhat işçisi hastaları -kendi selahiyetleri dahilinde olan müdahaleyi mütaakıp gerekirse- sıhhat merkezine yahut hastaneye sevkedebilir. Sıhhat merkezinde tedavisi mümkün olmıyan hastalar yahut mütehassıs müdahalesini icabettiren doğumlar hastanelere yahut doğumevlerine sevkedilir. Sıhhat hizmetlerinin sosyalleştirildiği bölgelerde sıhhat ocağı sıhhat merkezi ve hastanelerde hizmetin nasıl yürütüleceği Sıhhat ve Toplumsal Yardım Bakanlığınca hazırlanan bir yönetmelikle tesbit edilir. Husus 14 – Sıhhat hizmetlerinin sosyalleştirildiği bölgelerde hasta muayene ve tedavisi bu kanunun 16 ncı hususu kararları dairesinde fiyata tabi olan ilaç bedelleri ve aşağıda zikredilen haller hariç parasızdır.
a) Sıhhat ocağı tarafından sevkedilmedikleri halde sıhhat merkezlerine yahut hastanelere yahut sıhhat merkezi ve bir hastaneden öteki bir hastaneye sevkedilmeden hastanelere müracaat edenler (Acil hadiseler hariç), b) Sıhhat hizmetlerinin sosyalleştirilmediği bir bölgeden gelip de müracaat ettiği ocak bölgesinde ikametleri 90 günü aşmamış olanlar (Mahallin mülki amirlerinden fakirlik evrakı alanlar hariç), c) Bölgede yaşayan halkın çalışma saatleri nazarı prestije alınarak tayin edilen mesai saatleri dışında ve tatil günlerinde nöbetçi olmayan doktor ve yardımcı sıhhat çalışanına muayene ve tedavi olmak istiyenler, Toplumsallaşmış bölgelerden rastgele bir sebeple süreksiz olarak ayrılan ve kendi ocak doktorları tarafından verilen sıhhat fişlerini ibraz edenlerin muayenesi bulundukları yerlerdeki ocak doktorları yahut bunların hastayı sevkettikleri kurumlarda yahut şahıs sıhhat hizmetlerinin sosyalleştirilmediği bir bölgeye gittiği takdirde orada Sıhhat ve Toplumsal Yardım Bakanlığınca tayin edilen kuruluşlarda fiyata tabi değildir. Husus 15 – (Değişik: 8/5/1969 – 1175/1 md.) Sıhhat hizmetlerinin sosyalleştirildiği bölgelerde, hastaların muhtaç olduğu ilaç ve tedavi vasıtaları köylerde ve hür eczanesi bulunmayan yerlerde sıhhat teşkilatınca yahut Sıhhat ve Toplumsal Yardım Bakanlığı tarafından işletilen eczaneler ve ecza dolapları tarafından 209 sayılı Kanun ve bununla ilgili yönetmelik kararları dahilinde döner sermaye verilen Sıhhat ve Toplumsal Yardım Bakanlığına bağlı kurumlarca temin edilir. Bu eczane ve ecza dolapları ile teşekküller özgür meslek icra eden doktorların muayene ve tedavi ettikleri hastalara da ilaç satarlar. Husus 16 – Toplumsallaştırılmış sıhhat hizmetleri gören teşekküller tarafından parasız yahut bedelinin bir kısmı yahut tamamı hastalar tarafından ödenerek alınacak ilaç ve tedavi vasıtalarının listeleri her yılın birinci ayında Sıhhat ve Toplumsal Yardım Bakanlığı tarafından ilan edilir. Liste harici ilaç ve tedavi araçları bedeli hastalar tarafından ödenmek suretiyle alınır. Toplumsallaştırmanın tatbik ve teşmili: Husus 17 – Bir bölgede sıhhat hizmetlerinin iyi bir formda yürütülmesi için gereken tesisler, lojmanlar, materyal, araçlar ve işçi temin edilmeden o bölgede toplumsallaştırma planı tatbik edilemez. Unsur 18 – (Değişik: 4/7/1988 – KHK – 336/1 md.; Motamot Kabul: 7/2/1990 – 3612/45 md.) Sıhhat hizmetlerinin toplumsallaştırılması konusundaki planın tatbikatına rehber olmak üzere gereken kılavuz bölgelerin nerelerde kurulacağı Sıhhat ve Toplumsal Yardım Bakanlığının teklifi üzerine Başbakanlıkça kararlaştırılır. Toplumsallaştırma planı bütün yurda kademeli surette teşmil edilirken sıhhat hizmetlerinin hangi bölgelerde ve ne vakit sosyalleştirileceği de Sıhhat ve Toplumsal Yardım Bakanlığının teklifi üzerine Başbakanlıkça tesbit edilir. Unsur 19 – Amme dalına dahil kurumlara bağlı sıhhat yönetim ve teşkilatında yardımcı sıhhat çalışanı yetiştiren okullarda ve kendi mensuplarına yahut muayyen meslek kümelerine sıhhat hizmeti yapan kurumlarda çalışan işçiye bu kanunun 3 ve 26 ncı hususlarının kararlarının ne vakit tatbik edileceği bağlı oldukları bakanlıkların, tıpkı kararların Tıp Fakültelerinde tatbik tarihi, üniversite senatosunun kararı ve Ulusal Eğitim Bakanlığının teklifi üzerine Bakanlar Şurası tarafından kararlaştırılır. Unsur 20 – (Değişik: 23/6/1983 – 2858/1 md.) Sıhhat hizmetlerinin bütün yurt sathında toplumsallaştırılması en geç 1992 yılı sonuna kadar gerçekleştirilir.
d) a) Devlete ilişkin binalar Maliye Bakanlığınca Sıhhat ve Toplumsal Yardım Bakanlığı buyruğuna tahsis olunur.
e) b) Sermayesinin tamamı Devlete ilişkin iktisadi teşekküllerden Hazineye devredilecek binaların iktisap bedellerinden amortisman bedelleri çıkarıldıktan sonra geri kalan bakiye bu teşekkülün sermayesinden tenzil edilir. Binalar Hazine ismine tescil edildikten sonra Sıhhat ve Toplumsal Yardım Bakanlığı buyruğuna verilir. c) Bir kısım sermayesi gerçek yahut hükmi şahıslara ilişkin olan amme kesimi kurumlarının malı olan binaların bölümünde Devlet payına düşen kısım hakkında (b) fıkrasındaki üzere muamele yapılır. Gerçek ve hükmi şahısların payı kendilerine ödenir. d) Emekçi Sigortaları Kurumuna ilişkin sıhhat tesisleri, binaları, tıbbi gereç, eşya ve ilaçlar, iktisap bedeli verilmek suretiyle, Sıhhat ve Toplumsal Yardım ve Çalışma Bakanlıkları tarafından ortaklaşa tesbit edilecek asıllar dairesinde Sıhhat ve Toplumsal Yardım Bakanlığına devredilir. (a), (b) ve (c) fıkralarında yazılı binalarla eşya, materyal ve ilaçların zamanına ilişkin başka hususat Maliye, Sıhhat ve Toplumsal Yardım ve ilgili Bakanlıklar ortasında ortaklaşa tesbit edilecek asıllara nazaran yürütülür. Unsur 31 – Sıhhat hizmetlerinin sosyalleştirildiği bölgelerde özel tababet icra edenlerin – istedikleri takdirde – sanatlarını icra için kullandıkları alet, makine, aygıt ve gereçten işe fayda olanlar Sıhhat ve Toplumsal Yardım Bakanlığı tarafından satın alınabilir. Satın alma bedeli; gerecin maliyeti, amortismanı, satın alındığı tarihteki rayiç fiyatı gözönünde tutularak Maliye, Sıhhat ve Toplumsal Yardım Bakanlıkları tarafından kurulacak bir kurul kararı ile tayin olunur. Unsur 32 – Toplumsallaştırılmış sıhhat hizmetlerinde fiyatlı olarak muayene ve tedaviye tabi şahıslardan alınacak fiyatların ölçüsü Maliye ve Sıhhat ve Toplumsal Yardım Bakanlıkları tarafından ortaklaşa tesbit ve ilan olunur. Husus 33 – Sıhhat hizmetlerinin sosyalleştirildiği bölgelerde belediye sıhhat hizmetlerinden olan su, lağım, mezbaha ve paklık işleri, genel yerlerin, taşıtların ve meskenlerin teftişi, haşarat ve besin denetimi, mezarlıklar üzere etraf sıhhati hizmetleri belediyeler tarafından yürütülür. Sıhhat hizmetlerinin sosyalleştirildiği bölgelerde belediyelerin etraf sıhhati hizmetleri dışında kalan sıhhat hizmetleri, hükümet tabipliği görevleri ve belediyenin etraf sıhhati hizmetlerinin murakabesi sıhhat ocakları tabipleri tarafından ifa edilir ve bu bölgelere ayrıyeten hükümet tabibi tayin edilmez. Süreksiz Husus 1 – Bakanlar Konseyi tarafından tesbit edilecek olan kılavuz bölgelerde sıhhat hizmetlerinin toplumsallaştırılması için hazırlıklara 1 Mart 1962 de ve tatbikata Bakanlar Konseyinin tesbit edeceği tarihte başlanır. Toplumsallaştırma – Kılavuz bölgelerde elde edilen sonuçlar gözönüne alınarak en geç 1 Mart 1964 den itibaren kademeli olarak yurda teşmile başlanır. Süreksiz Husus 2 – Sıhhat hizmetlerinin sosyalleştirilmediği bölgelerde amme bölümüne bağlı kurumlarda sıhhat hizmetleri kendi yordam ve mevzuatına nazaran yürütülür. Süreksiz Husus 3 – Amme kesimine dahil kurumların, sıhhat hizmetlerinin sosyalleştirildiği bölgeler dahilinde bulunmakla bir arada toplumsallaştırmanın şimdi teşmil edilmediği bölgelerdeki mensuplarının hizmetine de karşılık veren Sıhhat kuruluşlarının 35 inci husus kararları yeterince Sıhhat ve Toplumsal Yardım Bakanlığına devranı, kurumu talep ettiği takdirde toplumsallaştırmanın bu kurumun teşkilatı olan her yere teşmil edilinceye kadar tehir edilir. Süreksiz Husus 4 – (8/5/1969 – 1175/4 md. ile eklenen numarasız süreksiz md. kararı olup husus numarası teselsül ettirilmiştir.) Bu kanunun yürürlüğe girdiği tarihten evvel sözleşme imzalamış olan sıhhat ve yardımcı sıhhat çalışanı de değişik 24 üncü husus kararlarından faydalanırlar. Husus 34 – Bu kanun neşri tarihinden itibaren yürürlüğe girer. Husus 35 – Bu kanunu yürütmeğe Bakanlar Heyeti yetkilidir.
Haberler.com – Son Dakika Haberleri
Haberler.com
