Merkezi had sistemi, mide, bağırsak ve idrar yolu rahatsızlıkları ilaçlarının üretiminde etken husus olarak kullanılan ve yurt dışında 24 saatte yapılabilen sentezleme süreci, İnönü Üniversitesinde Türk bilim kişileri başkanlığındaki ekip tarafından yaklaşık bir dakikada yapıldı.
Fen Edebiyat Fakültesi Kimya Kısmı Talim Üyesi Prof. Dr. Sedat Yaşar, Dr. Nesrin Buğday, Malatya Turgut Özal Üniversitesinden Dr. Talim Üyesi Mitat Akkoç ve Pakistan’ın İslamabad Quaid-i-Azam Üniversitesi doktora mekteplisi ve Türkiye Bursları Başkanlığı bursiyeri Siraj Khan ile bir yıl evvel merkezi had sistemi, mide, bağırsak ve idrar yolu rahatsızlıklarının tedavisinde kullanılan ilaç etken hususları üzerinde çalışmalara başladı.
Ekip, üniversite bünyesindeki Kataliz Araştırma Merkezi’nde yeni tip koronavirüs (Kovid-19) sürecinde de laboratuvar çalışmalarına ara vermeyerek çalışmalarını sürdürdü.
Bilim kişileri, merkezi had sistemi, mide, bağırsak ve idrar yolu rahatsızlıklarının tedavisinde “tachykinin reseptör” engelleyicisi olarak kullanılan “piperidin türevli” ilaç etken unsurlarının üretiminde yararlanılan ve Japon bilim adamlarıncazor kaidelerde sentezi gerçekleştirilen ve 2005 yılında Amerika ve Yerküre patenti alınan “sübstitüye biariler” üzere yardımcı kimyasalların sentez mühletini kısalttı.
Yurt dışında “piperidin” türevli ilaçların sentezinde kullanılan kimyasallar, oksijen ve nemden arındırılmış bir ortamda yüksek sıcaklıklarda 24 saatte sentezlenebilirken, Türk akademisyenlerin başkanlığındaki ekip, birebir kimyasal hususları oda sıcaklığında sıradan atmosfer kurallarında bir dakika üzere kısa vadede su-alkol karışımıyla sentezlemeyi başardı.
Prof. Dr. Sedat Yaşar, AA muhabirine yaptığı açıklamada, Fen Edebiyat Fakültesi Kimya Kısmı talim üyesi Prof. Dr. İsmail Özdemir ve Kataliz Araştırma Merkezi Yöneticisi Prof. Dr. Nevin Gürbüz’ün liderliğinde ilaç etken unsurları üretmek için yeni nesil katalizörlerin sentezi ve dizaynıyla ilgili Ar-Ge girişimleri yürüttüklerini belirtti.
“Amacımız memleketimize katma kıymeti yüksek kimyasalları kazandırmak”
Prof. Dr. Sedat Yaşar, çalışmaları hakkında haber vererek, şöyle devam etti:
“2005 yılında Japon bilim kişileri tarafından patentlenen bir kimyasalı biz, oda sıcaklığında alışılagelmiş atmosfer koşullarında bir dakika üzere kısa vadede sentezlemeyi başardık. Etken maddeyi üretmek için çalışmalar 6 ayda sonuçlandı ancak öncesi var. Sonuçta bir noktaya varabilmek için evvel çalışmalar yapılması gerekir. Bu çalışmalar sonucuna elde edilmiş bir muvaffakiyet. Çok yüksek verimler elde ettik. Bu hususla ilgili yurt dışından etken husus üreten şirketlerle muhabereye geçtik. Gerekli materyalleri kendileri gönderdik, medyaları çekerek firmalara gönderdik, çok etkilendiler. Ürettiğimiz materyal merkezi hudut sistemine tesir eden bir kimyasal, birebir hengamda alzaymır illeti tedavisinde etken unsur olarak kullanılıyor. Bununla ilgili biyolojik çalışmalar devam ediyor. Hedefimiz devletimize katma kıymeti yüksek olan kimyasalları kazandırmak. Örnek vermek gerekirse bir gramı 1500 dolar civarında olan bir kimyasal. Bu kimyasal epey değerli.”
Merkez olarak ilaç etken unsurlarını üretmek için yeni nesil katalizörler üzerinde çalışmalara devam edeceklerine işaret eden Yaşar, “Ülkemizin muhtaçlık duyduğu ilaç etken unsurlarını kendi imkanlarımız doğrultusunda kendi başımıza sentezleyebilmeyi ve üretebilmeyi amaçlıyoruz. Bu çok çetin değil başaracağımıza eminim. Sonuçta yapmış olduğumuz eserler var.” diye konuştu.
Kaynak: AA
Haberler.com
