Bir çeşit zatürre olan ‘Lejyoner hastalığı’ndan korunmak için hijyen kurallarını dikkat edilmesi gerektiğine dikkat çeken Enfeksiyon Illetleri Mütehassısı Dr. M. Kadir Göktürk, “İçinde bulunduğumuz sıcak havalar göz önüne alındığında Covid-19 tedavisi sonrasında ömür yerlerinde klima olanların, klima bakımlarına kıymet vermeleri, havuz, kaplıca üzere lejyonella riski bulunan mekanlardan kaçınmaları gerekmektedir” dedi.
Medicana Çamlıca Hastanesi Enfeksiyon Illetleri Mütehassısı, Uzm. Dr. M. Kadir Göktürk, ‘Lejyoner hastalığı’ ile ilgili sorular yanıtladı. Lejyoer marazı, önemli bir akciğer enfeksiyonuna neden olan, Legionella pneumophila isimli bakteriden kaynaklanan bir çeşit zatürre olduğunu lisana getiren Enfeksiyon Marazları Mütehassısı, Uzm. Dr. M. Kadir Göktürk, “Lejyonella bakterileri toprakta ve suda yaşarlar. Ama açık ve/veya örtülü olsa da göl, nehir, dere, termal su bayoları, yüzme havuzları, klima, jakuzili havuzlar, havalnadırma üzere suyun olduğu her türlü bölgede çoğabilir ve teneffüs yoluyla bulaşırlar. Nadiren enfeksiyona neden olsalar oteller, ofisler, plazalar AVM’ler üzere büyük binalardaki sıhhi tesisatların karmaşık yapısı bakterilerin büyümesi ve çoğalmasının yanı sıra daha kolay yayılmasına neden olmaktadır.
Mesken ortamındaki riski yok denecek kadar az olan lejyoner marazı insandan şahsa temas yoluyla bulaşmaz. Birçok insan bakterileri teneffüs yoluyla alır. Boyutları çok küçüktür ve su damlacıklarının içine yerleşerek havaya karışabilirler. Kontamine suların olduğu sauna, hamam, kaplıca havuzları üzere sıcak su buharlarındaki enfekte olmuş damlacıkların solunması ile akciğere yerleşirler. Dünyada birinci defa 1976 yılında Amerikan lejyonerlerinin katıldığı bir içtimada salgın halinde görülmüştür. Bilim adamları, marazı birinci defa 29 kişinin hayatını kaybettiği bu salgından 6 ay sonra 1977’de tanımlamışlardır.” dedi.
KORONAVİRÜS SALGINI LEJYONER ILLETI RİSKİNİ ARTIRIYOR YA DA MARAZI TETİKLİYOR MU?
Dr. M. Kadir Göktürk, “Covid-19 tanılı hastalarda lejyoner marazının da eklenmesi hayatı tehdit edecek tablolar oluşturabilir.” dedi ve ekledi: “Bu yüzden tedavi sırasında ve sonrasında covid-19 anısı almış hastaların bilhassa lejyonella illetine da maruz kalmaması için hijyen kurallarını çok hassasiyetle dikkat edilmesi gerekmektedir. İçinde bulunduğumuz sıcak havalar göz önüne alındığında Covid-19 tedavisi sonrasında hayat sahalarında klima olanların, klima bakımlarına değer vermeleri, havuz, kaplıca üzere lejyonella riski bulunan mekanlardan kaçınmaları gerekmektedir.”
Lejyoner marazının belirtileri hakkında Göktürk şunları söyledi:
“Lejyoner illeti, bakteriye maruz kaldıktan sonra 2-10 gün arası ortaya çıkabilir lakin birçok vakada 5-6 gün gün sonra belirtilerini göstermeye başlar. Hastalık erken evrede ağır gribal enfeksiyon yahut öteki zatürre tiplerine benzeri belirtiler gösterir. Sıklıkla, ateş, kuru öksürük, bazen balgamlı, kanlı öksürük, · iştahsızlık, teneffüs zorluğu, nefes darlığı, başağrısı, kas ağrısı,halsizlik, yorgunluk, titreme… İlerlemiş evrelerde vücut sistemlerini etkileyip bulantı, kusma, renal yetmezlik üzere semptolarda gösterebilir.
LEJYONELER MARAZINDAN NASIL KORUNULABİLİR?
Lejyoner illetinden korunmak için ve mümkün salgın durumlarını önlemek için üreyebileceği mekanların titizlikle dezenfekte edilmesi yılda en az bir sefer bakım yapılması birinci koşul olduğuna dikkat çeken Enfeksiyon Marazları Eksperi, Uzm. Dr. M. Kadir Göktürk, “Oteller, büyük ofis binaları üzere merkezi havalandırma ve sulama sistemleri olan ve klima bulunan yerlerde üreme ve yayılma riski daha fazladır. Sıcaklık ve nem üzere tutarlı koşullarda üreyebilir. Bu bakteriyi su içinde araştırmanın maliyeti çok yüksek ve kesin sonuç verme mümkünlüğü az olmaktadır.” diye konuştu.
Göktürk şöyle devam etti;
“Ev ve iş mekanlarımızda kullandığımız klima üzere su sistemli çalışan eserlerin bakımına dikkat edilmeli, eserlerin su bulunan kısımlarında şahsi olarak aklık bakım ve dezenfekte yapılmalıdır. Illete neden olan bakteri ılık ve durgun sularda çoğaldığı için klima sistemlerinin denetlenmesi, mikroplardan arındırılması, soğutucu ve su tesislerinin bakımı bakterilerin çoğalmasını sınırladığı için ehemmiyet verilmesi gereken noktalardandır. Klimaların teknik bakımlarının yanlışsız ve sistemli olarak yapılmasının bakterinin bulaşma ihtimalini düşürür. Ayrıca duş başlıkları ve hortumları sökülmeli ve nizamlı olarak temizlenmelidir. Duş başlıkları her devir kullanılmıyorsa duştan evvel sıcak su birkaç dakika duş başlığından iyice tazyikli bir biçimde akıtılmalıdır. Kuyu suyu kullanılmadan evvel sterilize yahut filtre edilmelidir.
Şahsî olarak korunma tekniklerinin en başında da sigaradan kaçınmak gelmektedir. Zira sigara, bakterilere maruz kalındığında marazın görülmesi için risk oluşturur.”
LEJYONER ILLETI İÇİN BİR RİSK KÜMESI VAR MIDIR?
Lejyoner illetinde bakteriye maruz kalan birden fazla insanın illete yakalanmadığını tabir eden Göktürk, “Bununla birlikte mahsusen yaşlılar, sigara içenler, kronik marazı olanlar, bağışıklık sistemi zayıf olanlar ve 50 yaş üzeri bireyler enfeksiyon gelişimi açısından risk altındadır.” dedi.
LEJYONER ILLETININ TEŞHİSİ VE TEDAVİSİ NASIL YAPILMAKTADIR?
Göktürk şöyle devam etti;
“Lejyoner illetinde da erken teşhis büyük değer taşımaktadır. Illetin teşhisinde de gayri zatürre tiplerine emsal biçimde bir yol izlenir. Marazdan şüphelenildiğinde bakterilerin varlığını süratli bir halde belirlemek için idrarda legionella antijenleri bakılır. Başkaca tanıyı desteklemek için kan testleri, idrar tahlili, akciğer grafisi, balgam kültürü, akciğerden doku örneği incelemesi, bilgisayarlı tomografiden de yararlanılabilir. Lejyoner illeti tanısı alan hastalar ekseriyetle hastaneye yatırılarak tedavi edilir. Hastanede uygulanan tedavi şunları damar içi antibiyotik tedavisi ve oksijen desteğiniz içerebilir. Hasta iyileşmeye başladığında meskende ağız yoluyla antibiyotik tedavisine devam edebilir. Hasta durumunun berbatlaşmasını önlemek için sigara içmemeli ve içilen ortamlardan uzak durmalıdır, alkol kullanmamalıdır, iş yahut mektebe gitmemeli mümkün olduğunca istirahat etmelidir, bol ölçüde likit almalıdır.”
LEJYONER ILLETINDE MEVT RİSKİ VE ILLETE DAİR RAKAMLAR
Lejyoner Illetinde tedavi edilmeyen ve bağışıklık sistemi zayıf hastalarda mevt orantısı yüzde 80’lere kadar çıkabildiğini de söyleyen Göktürk, “Almanya’da yapılan araştırmalara nazaran memleket de her yıl 6,000-10,000 Lejyonella pnömonisi vakasının meydana geldiği iddia edilmektedir ve hastanelerde tedavi edilen pnömoni vakalarının yüzde 1-5’i Lejyonella pnömonisi olarak teşhis edilmiştir. Enfeksiyon yaratacak doz kişinin bünyesine ve Lejyonella çeşidinin şiddetine (hastalığa neden olma potansiyeline) bağlıdır. Bugüne kadar beşerden beşere direkt enfeksiyon vakası raporlanmamıştır. İspanya’nın tersine, Almanya’da makbul salgın kanunlarına nazaran marazın kayda geçirilmesi mecburî değildi. Ama, Ocak 2001’den itibaren, bulaşıcı illetlere karşı müdafaa kanunu kapsamında, katılaşmış Lejyonella enfeksiyonunun kayıt ettirilmesi farz hale gelmiştir.
Legionella cinsleri dünyanın derhal her mahallinde yaygın bir dağılım göstermektedir. ABD’de her yıl 8.000–18.000 arasında lejyoner vakası görüldüğü bildirilmektedir. Türkiye’de illetin varlığı bilinmekte, gelgelelim sağlıklı istatistiki haberler olmadığından yıllık hasta sayısı bilinememektedir. Memleketimizde de değişik nahiyelerden alınan su örneklerinde yapılan incelemelerde sair devletlerdekine emsal nispetlerde dağılım saptanmıştır.” halinde konuştu.
Amerika Hastalık Denetim Merkezi (CDC), Dünya Sıhhat Örgütü (WHO) üzere milletlerarası sıhhat kuruluşları topluluğun Lejyoner illetinden korunmasına yönelik yasal düzenlemelerde marazın görülmesi durumunda “bildirim zorunluluğu”nu ve illetin önlenmesine yönelik önlemler açıklamıştı. Türkiye’de de birinci olarak 1996 yılında Sıhhat Bakanlığı tarafından bir genelge yayınlanmış ve pratiğe konulmuştu. Tekrar 1996 yılında Lejyoner marazı, bildirimi zarurî illetler arasına alınmış, tıpkı yıl Türk Standartları Enstitüsü de lejyoner marazının önlenmesinde, bilhassa bina su sistemlerinde bakterinin yerleşmesine iyi kuralların ortadan kaldırılması ve binaların kurulma aşamasından itibaren makul teknolojilerin kullanılması standartları getirmişti.
– İstanbul
Kaynak: DHA
Haberler.com
