Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, “İfade ve basın özgürlüğüne ait standartları yükseltmek için gazetecilerin mesleksel faaliyetlerinin kolaylaştırılmasına yönelik önlemler geliştiriyoruz.” dedi.
Erdoğan, Beştepe Millet Kongre ve Kültür Merkezi’nde düzenlenen İnsan Hakları Hareket Planı Tanıtım Toplantısı’nda konuştu.
Aksiyon Planının 9 emelden oluştuğunu belirten Erdoğan, İnsan Hakları Hareket Planındaki 9 gayeden birincisinin “daha güçlü bir insan hakları muhafaza sistemi” olduğunu tabir etti.
Buradaki gayenin, insan haklarına dayalı bir hukuk devleti anlayışının daha da güçlendirilmesi olduğunu lisana getiren Erdoğan, mevzuat ve uygulamayı bu doğrultuda nizamlı gözden geçirerek, gerekli tüm önlemleri alacaklarını söyledi. Erdoğan, böylelikle, Avrupa Birliği ile özellikle “Vize Serbestisi Diyaloğu”nda karşılanması beklenen konulara yönelik çalışmalara da sürat verdiklerini aktardı.
Cumhurbaşkanı Erdoğan, tekrar bu emel başlığı altında Anayasa Mahkemesine ferdi müracaat sisteminin aktifliğini artırmayı hedeflediklerinin altını çizdi.
“İnsan hakları kurumlarının aktifliğini artırıyoruz. Kamu Denetçiliği Kurumu ile Türkiye İnsan Hakları ve Eşitlik Kurumunun kararlarını, şahsî dataların korunması suretiyle kamuoyunun erişimine açıyoruz.
‘Geç gelen adalet, adalet değildir’ anlayışıyla, vatandaşımızın taleplerini ve külfetlerini daha süratli, daha faal, daha şeffaf bir halde çözecek adımları atıyoruz. Bu çerçevede, İnsan Hakları Tazminat Komitesi, Anayasa Mahkemesine müracaata gerek kalmaksızın, uzun yargılama ziyanlarını karşılayacak.
Ayrıyeten, ceza infaz kurumlarının insan hakları odaklı olarak kontrol ve takibi için, barolar, sivil toplum kuruluşları ve üniversitelerden temsilcilerin de iştirakiyle bağımsız bir ‘Ceza İnfaz Kurumları İnsan Hakları İzleme Komisyonu’ kuruyoruz.”
“Tarihi nitelikte adımlar attık”
Aksiyon Planının, toplumsal devlet anlayışının bir gereği olarak mağdur haklarını da güçlü bir biçimde seslendirdiğine işaret eden Erdoğan, “Kırılgan gruptakiler başta olmak üzere, cürüm mağduru vatandaşlarımıza, adliyenin kapısından içeri girdiği andan itibaren takviye olarak, bu insanlarımızın yeni mağduriyetler yaşamasının önüne geçmek istiyoruz.” dedi.
Cumhurbaşkanı Erdoğan, bunun için, çocuklar, bayanlar, engelliler ve yaşlılar başta olmak üzere cürüm mağdurlarına yönelik “psiko-sosyal dayanak ve bilgilendirme” hizmetlerinin aktifliğinin artırılacağını, tıpkı kapsamda, İsimli Takviye ve Mağdur Hizmetleri Müdürlükleri ile İsimli Görüşme Odalarının da yaygınlaştırılacağını bildirdi.
“Kararlar makul müddette verilmeli”
Kararların yalnızca adil olmasının yetmediğini, birebir vakitte makul bir müddette de verilmesi gerektiğini vurgulayan Erdoğan, “Bunun için, hakim ve savcılara coğrafik teminat sağlayarak, hem yargı teminatını güçlendiriyor, hem de kararların hızlanmasını temin ediyoruz.” diye konuştu. Erdoğan, şunları kaydetti:
“Terfi ve teftiş sistemini, kararların kâfi münasebetle yazılıp yazılmadığı, isabet oranı ve insan haklarına hassaslık üzere objektif performans kriterleri çerçevesinde yine yapılandırıyoruz. ‘Dünya Lisanı Türkçe’ temasıyla bu yıl Yunus Emre’yi bir defa daha dünya çapında anarken, yargı kararlarında da lisanımızın en yüksek temsilini bekliyoruz. Bunun için yargı kararlarının, kâfi, ikna edici ve anlaşılabilir olmasına ait meslek öncesi ve meslek içi eğitim faaliyetlerini artırıyoruz. Münasebetlerin sağlam, dengeli ve tartışmaları bitiren mahiyette olması için Yargıçlar ve Savcılar Şurasının kontrol alanını genişletiyor, istinaf dairelerine de bu sebepten ötürü bozma yetkisi veriyoruz.
Adalete itimadın temel ögelerinden biri olan masumiyet karinesini kollayıcı önlemleri, lekelenmeme hakkının kapsamı başta olmak üzere her alanda genişletiyoruz. Adil kararın makul müddette verilmesini temin için yargıda maksat müddet uygulamasını yaygınlaştırıyoruz. Yaklaşık 3 yıldır süren bu uygulamada, geçtiğimiz yıl ortalama yüzde 81 oranında maksadın tutturulduğunu gördük. Bu oranı inşallah yüzde yüze çıkartacağız.”
Birebir uygulamayı istinaf yargılaması ve isimli tıp raporları için de getirdiklerini belirten Erdoğan, “Yine bu kapsamda idari yargıda gerekçeli kararın 30 gün içinde yazılmasını zarurî kılıyoruz. Şu anda muvaffakiyetle süren elektronik tebligat uygulamasına, yurt dışında yaşayan vatandaşlarımızı da dahil ediyoruz.” dedi.
“Tüm taraflara eşit imkan”
Erdoğan, geçen yılın başında uygulanmaya başlanan seri muhakeme ve kolay yargılama tarzlarının daha evvel 2 yıl süren yargılama süreçlerini 2 aya indirdiğini hatırlatarak, yargıya ve vatandaşa büyük kolaylık sağlayan bu yolların kapsamını genişlettiklerini lisana getirdi. Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, şöyle konuştu:
“İş davalarının daha süratli biçimde sonuçlanmasını temin için, yargıçların, Toplumsal Güvenlik Kurumunun kayıtlarına bilişim sistemi üzerinden erişebilmesini sağlıyoruz. Adil yargılanma hakkının güçlendirilmesi bakımından tüm tarafların eşit imkanlara sahip olmasını değerli görüyoruz.
Aksiyon Planı’yla, iddianamelerin mağdur ve müştekilere de bildirisi uygulamasını başlatıyoruz. İdari davalarda belgeye sonradan giren bilgi ve dokümanların taraflara bildirimini de mecburî hale getiriyoruz. Avukatların, takip ettikleri işlerle ilgili ‘aslı gibidir’ diye tasdik ettikleri dokümanların, belli kaidelerle isimli ve idari merciler tarafından süreçlere temel alınabilmesine imkan sağlıyoruz. Savunmanın ve savunma hakkının güçlendirilmesi kapsamında, müdafiin belge inceleme yetkisine yönelik olarak verilen kısıtlama kararlarına üst müddet sonu koyuyoruz. Avukatların, Anayasa Mahkemesine kişisel müracaatları elektronik ortamda yapabilmelerine imkan sağlıyoruz.”
Toplumsal devlet unsurunun bir gereği olarak, maddi durumu yetersiz olan şahıslara verilen isimli yardım hizmetleri için avukatlardan alınan vergi oranını düşürdüklerini lisana getiren Erdoğan, “Zorunlu müdafi fiyatlarını iyileştirecek bir düzenleme hazırlıyoruz. Kamu avukatlarının çalışma asıllarını tekrar düzenliyor, özlük haklarını iyileştiriyoruz.
Avukatlık stajı ile kişinin mesleğinin birlikte yapılmasına imkan sağlıyoruz.” dedi.
“Hukuk güvenliği ilkesi” vurgusu
Adalete erişimi güçlendirecek önlemlerin, Hareket Planı’nın üzerinde hassasiyetle durduğu bahislerden biri olduğunu vurgulayan Erdoğan, bu çerçevede, dava, icra ve noter harç ve masraflarını sadeleştirdiklerini anlattı.
Cumhurbaşkanı Erdoğan, geçen yıl uygulamaya konulan ve bilhassa salgın periyodunda büyük kolaylık sağlayan “e-Duruşma” uygulamasını tüm hukuk mahkemelerine yaygınlaştırdıklarını belirterek, “Adli yardıma ‘e-Devlet’ üzerinden başvurulabilmesini sağlıyoruz. Engelli, yaşlı ve yatağa bağımlı hasta vatandaşlarımıza, bulundukları yerden manzaralı irtibat teknolojileri vasıtasıyla söz ve gibisi süreçleri yapabilme kolaylığı getiriyoruz. Adliyelerde ‘Halkla Bağlar Büroları’ kuruyor, ön ofisler ile müşavere masalarını yaygınlaştırıyoruz.” diye konuştu.
Hareket Planı’nın üçüncü maksadının “hukuki öngörülebilirlik ve şeffaflık” olduğunu aktaran Erdoğan, “Hiç elbet, bu hedefin özünde hukuk güvenliği unsuru vardır. Hukuk, bireylerin makul ve haklı beklentilerini öngörülebilir kurallarla karşıladığı ölçüde inanç verir.
Hasebiyle mevzuatımız, hem şahıslar hem de yönetim istikametinden rastgele bir tereddüde yer vermeyecek biçimde açık, net, anlaşılır ve uygulanabilir olmalıdır. Ayrıyeten hukuk, kamusal süreçlerde keyfi uygulama tezlerine karşı da vatandaşımızı hami birtakım teminatları hayata geçirmelidir.” dedi.
“Kağıtsız ofis ortamına geçiyoruz”
Cumhurbaşkanı Erdoğan, idarede şeffaflığın, AK Parti Hükümetlerinde birinci günden beri titizlikle uygulanan prensipler ortasında yer aldığını belirterek, şunları kaydetti:
“Bilgi Edinme Hakkını anayasal garantiye kavuşturmak dahil bu çerçevede güçlü bir yasal ve kurumsal altyapıyı oluşturduk. Aksiyon Planı’yla, yönetimin iş ve süreçlerinde öngörülebilirliği ve şeffaflığı daha da güçlendiriyoruz. Bunun için, yönetime yapılan müracaatlarda yönetimin yanıt verme mühletini 60 günden 30 güne indiriyoruz. Yeniden bu doğrultuda, Avrupa Birliği’nin ‘Doğrudan Yabancı Yatırımların İzlenmesi Hakkında Çerçeve Kararı’ ile uyumlu hukuksal düzenlemeler yapıyoruz. Bireylere, idari düzenekler nezdinde iş yapma kolaylığı sağlayacak tüm adımları atıyoruz. Mukavele ve teşebbüs hürriyetine ait mevzuat ve uygulamaları, öngörülebilirlik, kazanılmış hakların korunması ve şeffaflık prensipleri temelinde yine kıymetlendiriyoruz. Bu unsurlara alışılmamış gördüğümüz kararları yürürlükten kaldırıyor, isimli süreçlerin de kolay, sade ve anlaşılabilir olmasını temin ediyoruz. İsimli ve idari yargıda itiraz, istinaf ve temyiz üzere kanun yollarına müracaat müddetlerini yeknesak hale getiriyoruz. Buna nazaran, istinaf ve temyize başvurma mühletleri, gerekçeli kararın bildirisiyle başlayacak. Tüm birinci derece ve istinaf mahkemesi kararlarını, şahsî bilgileri müdafaa prensibine uygun halde, kamuoyunun erişimine açıyoruz.”
Yargının hizmet ve meslek istikametiyle kalitesinin artırılmasının da değişmeyen amaçları olduğunu vurgulayan Erdoğan, “Eylem Planı’yla, Yargıtay ve Danıştay üyeliğine seçilebilmek için en az 45 yaş ile birinci sınıf olmanın yanında, aşikâr bir kıdem kaidesi da getiriyoruz. Yargıdaki unvanlı vazifeler için de kıdem koşulu aranacak. Hakim ve savcı yardımcılığını sisteme kazandırıyoruz. Tüm icra dairelerinde kağıtsız ofis ortamına geçiyoruz.” bilgisini paylaştı.
“Mahkeme uzmanı takımı ihdas ediyoruz”
Erdoğan, her geçen gün değişen, gelişen, karmaşıklaşan toplumsal ve ekonomik hayat karşısında, yargıda ihtisaslaşmanın giderek daha değerli hale geldiğinin altını çizdi.
Bunun için finans, sendika, imar ve kamulaştırma üzere alanlar ile vergi ve bilişim hatalarında ihtisas mahkemeleri kurulacağını, adliyelerde yargıçlara takviye olacak “mahkeme uzmanı” takımının ihdas edileceğini bildiren Cumhurbaşkanı Erdoğan, şöyle devam etti:
“Kadastro üzere ihtisas mahkemelerinde yeni vazife yerlerinin belirlenmesinde, davaların tamamlanma ve muvaffakiyet seviyesinin dikkate alınmasını sağlıyoruz. Gerçek ve hukukî şahıslar ile devlet ortasındaki uyuşmazlıkları en süratli ve en az maliyetle çözmek için ‘idari sulh’ yordamını getiriyoruz. Yönetim ile yatırımcılar ortasındaki uyuşmazlıkları gidermek için, bağımsızlık ve tarafsızlık temeliyle çalışacak, süratli karar alabilecek ‘Yatırım Ombudsmanlığı’ kuruyoruz. Hukuk uyuşmazlıklarında arabuluculuğun kapsamını genişletiyor, arabulucuların farklı alanlarda ihtisaslaşmasını sağlıyoruz.”
Yargı hizmetinin niteliğini artırmaya ait faaliyetleri, uzmanlık hizmetleri ile yakından ilgili gördüklerini söyleyen Erdoğan, bu nedenle uzmanlık bölge şuralarını yine yapılandırdıklarını kaydetti.
Yetersiz ve yanılgılı raporları alışkanlık haline getiren ya da etik prensiplere alışılmamış davrandığı tespit edilen eksperleri, derhal sicilden çıkardıklarını söz eden Erdoğan, eksperlere evrakların, sırasına nazaran otomatik tevzi edilmesini sağladıklarını anlattı.
Cumhurbaşkanı Erdoğan, uzman görevlendirmelerinde kanunun aradığı kaidelere gösterilen hassasiyeti, terfi ve teftiş kriterleri ortasına da dahil ettiklerini aktardı.
“İfade özgürlüğü” vurgusu
Hak ve özgürlüklerden yararlanma konusunda, herkesi eşit bedel ve kıymette gören, insan odaklı bir idare anlayışıyla hareket etiklerini vurgulayan Erdoğan, şunları kaydetti:
“İfade özgürlüğü alanında 2012 ve 2013 yıllarında yapılan temel mevzuat değişikliklerini, Birinci Yargı Paketi ile güçlendirdik. Artık bu özgürlüklerin alanını daha da genişletiyoruz. Mevzuatı ve uygulamayı, tabir özgürlüğü ile toplantı ve şov yürüyüşü hakkının en geniş formda teminat altına alınması doğrultusunda gözden geçiriyoruz.
Başka insanların haklarına saygılı biçimde yapılan tenkitlerin ve niyet açıklamalarının soruşturma konusu olmaması için hakim, savcı ve kolluk görevlilerine tertipli olarak eğitim verilmesini temin ediyoruz. Basın, yayın ve internet yoluyla işlenen hatalarda, muhakeme kaidesi olan mühletleri, söz özgürlüğünü güçlendirmek hedefiyle yine ele alıyoruz. Söz ve basın özgürlüğüne ait standartları yükseltmek için gazetecilerin mesleksel faaliyetlerinin kolaylaştırılmasına yönelik önlemler geliştiriyoruz.”
“Nefret kabahatine karşı güçlü mücadele”
Hangi dine mensup olursa olsun, kamu ve özel kesim çalışanları ile öğrencilerin, kendi dini bayramlarında müsaadeli sayılmalarını sağladıklarını belirten Erdoğan, gayrimüslim cemaat vakıfları idare heyetlerinin oluşturulması ve seçimine ait Vakıflar Yönetmeliği’ni tekrar düzenleyeceklerini lisana getirdi.
Cumhurbaşkanı Erdoğan, milletin ortak tarihine, kültürüne ve medeniyetine dayanan çoğulculuk anlayışını yaşatmak ve geliştirmek gayesiyle, ayrımcılık ve nefret kabahatine karşı güçlü bir çaba iradesi ortaya koyduklarını vurgulayarak, “Nefret kabahatine ait soruşturma kılavuzları hazırlıyoruz, istatistik ve bilgi toplama süreçlerinin daha sağlıklı yapılması için eğitim ve altyapıyı güçlendiriyoruz.” tabirlerini kullandı.
(Sürecek)
Kaynak: Anadolu Ajansı / Mehmet Tosun
Haberler.com