Geçen yılın Nisan ayında Sıhhat Bakanı Fahrettin Koca, koronavirüsün Çin’de ortaya çıktığı Vuhan kentine gönderme yaparak, “İstanbul, Türkiye’nin Vuhan’ı oldu” açıklamasını yaptı.
Bunu, İstanbul’daki olayların Türkiye’deki olayların yüzde 60’ına denk geldiği açıklaması takip etti.
İlerleyen aylarda İstanbul’un ülke içindeki hissesi orta ara artıp azalırken gelinen son etapta ise İstanbul tekrar “salgının başkenti” oldu.
Bugün birçok bilim insanına nazaran İstanbul, Bakan Koca’nın bir yıl evvel söylediği noktada yani “Türkiye’nin Vuhan’ı” pozisyonunda.
Bilgiler ne söylüyor?
Sıhhat Bakanlığı, vilayetlere dair olay bilgilerini, günlük değil haftalık olarak açıklıyor.
Bu tıptaki son açıklama, 27 Mart-2 Nisan ortasındaki devri kapsıyor.
Açıklamaya nazaran her 100 bin şahıstaki olay sayısı açısından Samsun 678,72 ile birinci olurken, İstanbul 591,45 ile ikinci sırada yer alıyor.
Sıhhat Bakanı Koca, 9 Nisan’da İstanbul’da vilayet sıhhat yöneticileriyle yaptığı toplantı sonrasında yaptığı açıklamada, “Mart başına nazaran hadise sayıları yaklaşık 10 kat arttı. Ülkemizde olayların yaklaşık %40’ı İstanbul’da. İstanbul’un durumu ülkemizin durumunu belirliyor. İstanbul’u koruyabilirsek ülkemizi de koruyabileceğiz” dedi.
Koca, 12 Nisan Salı günü Bilim Heyeti toplantısı sonrasında düzenlenen basın toplantısında ise “Vakalar her kentte arttı. Şu an Türkiye’de üçüncü, İstanbul’da ise dördüncü piki yaşıyoruz” diye konuştu.
BBC Türkçe’ye konuşan İstanbul Aile Hekimliği Derneği (İSTAHED) Lider Yardımcısı Dr. Mustafa Tamur, İstanbul’daki olay sayılarına dair müşahedelerini şöyle aktarıyor:
“Bir ay önceye nazaran hadise sayılarımız inanılmaz arttı. Ekranlarımıza düşüyor. Bizim İstanbul’da kayıtlı her bir aile tabibi için 3600 civarında hastamız var. Bugünler için söylüyorum, her aile doktorunun yaklaşık 20 ila 30 ortasında müspet olayı var. Bundan bir ay evvel bu olaylar sıfıra yakındı.”
Tamur’un bahsettiği sayılar, hastane yatışlarını içermiyor.
Hastanelerde durum ne?
İstanbul’daki farklı hastanelerden de hem Covid-19 servisi hem de Covid-19 ağır bakım servislerinde yatak sayılarının arttırıldığı açıklamaları geliyor.
Kentte PCR testi yapan birtakım hastanelerin önünde yine gözler görülür biçimde kuyruklar oluşmaya başlamış durumda.
İstanbul Tabip Odası yetkilileri, geçtiğimiz yıl Yeşilköy’de açılan Prof. Dr. Murat Dilmener Acil Durum Hastanesi ve Sancaktepe’de açılan Prof. Dr Feriha Öz Acil Durum Hastanesi de dahil olmak üzere kamu hastanelerinde Covid-19 için ayrılan servis ve Covid-19 ağır bakım servislerinin son süreçte dolup yeni servislerin açılmakta olduğunu belirtiyor.
Bakan Koca, 12 Nisan Salı günkü son açıklamasında Türkiye’deki erişkin ağır bakım servislerindeki doluluk oranlarıyla ilgili, “Sinop, İzmir, Çanakkale, Bartın, Edirne ve Rize. Ağır bakım doluluk oranı bu vilayetlerimizde yüzde 80’in üzerinde, öteki bütün vilayetlerde yüzde 80’in altında” açıklamasını yaptı.
Ağır bakımlardaki ortalama doluluk oranının yüzde 71,3 olduğunu belirten Koca, kapasiteyi giderek artırmaya çaba ettiklerini de söyledi.
BBC Türkçe’ye konuşan Türk Ağır Bakım Derneği Lideri Prof. Dr. İsmail Cinel, İstanbul’daki doluluğa dair müşahedelerini şöyle aktarıyor:
“Arkadaşlarımızdan bize gelen bilgiler, son üç haftada trendin üste yanlışsız gittiğini gösteriyor. Yani dolma trendleri süratli gidiyor. O tasa verdi lakin şu anda Kasım, Aralık aylarının altındayız. Ağır hasta sayısının bir an evvel düşmesi lazım. Onun ağır bakımlara yansıması bir haftayı, on günü buluyor.
“İstanbul’da olay sayısı daha fazla ancak İstanbul’da sıhhat alt yapısı da öbür yerlere oranla daha fazla. Lakin hadise sayılarının düşmesi lazım, bunun sürdürülebilirliği sıkıntı.”
Salgın en çok hangi ilçeleri etkiledi?
Sıhhat Bakanlığı’nın Hayata Konuta Sığar uygulaması, kentlerdeki farklı bölgelerin risk durumunu renkler üzerinden açıklıyor.
Uygulama, İstanbul’da yüksek risk manasına gelen kırmızı rengin son devirde ağır olarak arttığını gösteriyor.
İstanbul Aile Tabipleri Derneği, bu uygulamadaki renklere dayanarak İstanbul’daki risk durumuyla ilgili bir varsayım ve modelleme çalışması yaptı.
Hem bütün kenti hem de ilçe ve mahalleleri inceleyen bu çalışmaya nazaran İstanbul’da kırmızı risk puanı en yüksek olan ilçelerin başında Bağcılar geliyor.
Bağcılar’ı Gaziosmanpaşa, Bahçelievler, Kağıthane, Güngören ve Bayrampaşa takip ediyor.
Bu ortada İstanbul Tabip Odası’nın (İTO) salgının İstanbul’daki durumuyla ilgili hazırladığı son raporu da İstanbul’un Avrupa yakasının salgının başından itibaren Covid-19’un merkez üssü olduğunu belirtiyor.
İTO’ya nazaran İstanbul’un mahallelerindeki ortalama gelir seviyesi azaldıkça Covid-19’un yaygınlığı artıyor.
Raporda, hastalığın bugüne dek tartıyla saptandığı Bağcılar, Avcılar, Bahçelievler, Esenyurt, Gaziosmanpaşa, Küçükçekmece, Sultangazi, Sancaktepe, Sultanbeyli ve Tuzla’da gelir seviyesinin düşük ya da çok düşük olduğu; hastalığın görece daha az izlendiği Bakırköy, Beşiktaş, Kadıköy’de ise gelir seviyesinin yüksek olduğu aktarılıyor.
Rapor, “salgının sınıfsal bir hale geldiğini” savunuyor ve bilhassa Avrupa yakasında D-100 (Eski ismiyle E-5) otoyolunun kentte sınıfsal bir hudut oluşturduğunu belirtiyor.
BBC Türkçe’ye konuşan İTO İdare Heyeti üyesi Dr. Güray Kılıç, “Salgın, işçilerin ağır yaşadığı yerlerde çok daha yaygın. İşyerlerinde ve toplu ulaşım araçlarında bulaş çok yüksek. Bu da konuta yansıyor. Bu mahalleler dar alanda çok sayıda yapılaşmanın olduğu ve bir meskende çok sayıda insanın yaşadığı işçi bölgeleri” diyor.
İstanbul için ne yapılmalı?
Birtakım uzmanlar ve sıhhat meslek örgütleri, salgınla uğraşta Türkiye çapında tedbirler alınırken İstanbul’a özel kimi tedbirlerin de alınabileceğini savunuyor.
İstanbul Tabip Odası, geçtiğimiz günlerde yaptığı basın açıklamasında İstanbul için beş unsurluk acil önlem davetinde bulundu.
Bu talepler şöyle: Yaygın test ve süratli aşılama; ekonomik-sosyal takviyeli kapanma ve kademeli-kontrollü açılma, sistematik filyasyon ve tesirli izolasyona; acil kamulaştırma ve yine sosyalizasyon; şeffaf idare ve insan hakları merkezli pandemi çabası.
Buradaki ikinci unsura nazaran İTO, İstanbul için kapanmanın kaçınılmaz hale geldiğini savunuyor. Bu süreçte ise yurttaşlara ekonomik ve toplumsal dayanakların sağlanması daveti yapıyor.
İTO İdare Konseyi üyesi Dr. Kılıç, “Bir çeşit dev bir karantina üzere düşünün. Tüm bir kenti karantinaya alacaksınız. Bu natürel çok sıkıntı bir şey ancak bu periyodu bir çeşit seferberlik üzere düşünmek lazım” diyor.
İTO’nun dördüncü talebindeki acil kamulaştırma, muhtaçlık durumunda pandemi ile uğraşta yeteri kadar tesirli ve verimli olmadığı görülen özel sıhhat kuruluşlarının kamulaştırılmasını içeriyor.
Yine sosyalizasyon ise uygun kamu binalarında, kamu çalışanlarından oluşan bir takımla esirgeyici sıhhat hizmetlerinin yürütülmesini sağlayacak birinci basamak sıhhat örgütlenmelerinin oluşturulması manasına geliyor.
Dr. Kılıç, İstanbul ile başka kentler ortasında seyahat kısıtlamasının da kural olduğunu savunuyor.
İSTAHED Lider Yardımcısı Dr. Tamur ise İstanbul’da bilhassa ulaşım ve çalışma hayatı konusunda özel tedbirlerin düşünülmesi gerektiğini savunuyor:
“Tam kapanma bile yapsak işyerlerinde ya seyreltilmiş mesai ya da esnek mesaiye geçmek lazım. Okul servislerinin alana çıkıp işyerlerine emekçi taşıması lazım. İşine gitmek dışında insanların trafiğe çıkmasını engellemek lazım. Orada da iş bitmiyor. İşyerleri kontrolden uzak. Turizm dönemine endeksli bir salgınla gayret yapıyoruz halbuki salgınla çaba beşere endeksli olmalı.”
İTO’dan Dr. Kılıç, İstanbul’un değerini vurgulamak için “Virüs, 1 Haziran’daki olağanlaşma sürecinde İstanbul’dan Anadolu’ya yayıldı. Son normalleşmeyle bir arada, bilhassa Mart ayının ikinci ve üçüncü haftasında misal bir tablo tekrar başladı” diyor.
Görünen o ki önümüzdeki devirde İstanbul’da koronavirüsle uğraşın sonuçları, salgının yalnızca 16 milyonluk bu kentteki durumunu değil tüm Türkiye’deki durumunu belirleyecek.
Haberler.com
