Bursa’da ramazanda çocuklara orucu sevdirmek için kılıç, çanta, ibrik, kuş, ok ve yay üzere formlarda “iftariyelik” poğaça pişiren tarihi fırınlar asırlık geleneği geleceğe taşıyor.
Kökleri Osmanlı devrine kadar dayandığı düşünülen ve hafif şekerli hamurdan “iftariyelikler” çıkarma geleneği birtakım tarihi fırınlarda sürdürülüyor.
İftariyelik üreten fırıncılardan Bülent Mertyürek, AA muhabirine, Osmanlı kültürünün yaşatılmaya devam edildiği Muradiye semtinde, yaklaşık 100 yıllık bir fırında hizmet verdiklerini anlattı.
Fırında tarihi boyunca daima klâsik mamullerin üretildiğini lisana getiren Mertyürek, “Halen sandviç ekmeğimizle, iftariyeliklerimizle, ramazan pidelerimizle, cevizli lokumlarımızla aldığımız kültürü gelecek jenerasyonlara aktarmak üzere faaliyet gösteriyoruz. Ticari geliri olmayan eserleri de tekrar bu kültürü yaşatmak açısından, ortak benliğimiz ve kültürümüze hizmet etmesi açısından üretmeye devam eden bir kuruluşuz.” dedi.
Mertyürek, bunu devam ettirmek için her ramazan ayında çıkardıkları bir eserinin de iftariyelikler olduğunu belirterek şöyle konuştu:
“İftariyeliklerin şöyle bir hikayesi olduğu söylenir; geçmiş yıllarda küçük çocukların oruç tutmasını özendirmek maksadıyla mahalledeki beşerler, bu iftariyeliklerden alıp oruç tutan çocuklara verirler ve iftar saatinde oruçlarını bunlarla açmalarını isterler. Çocuklara cazip gelmesi açısından da biz fırıncılar bunları çeşitli biçimlerde üretirdik. Ben 1976 yılından beri bu eserleri üretiyorum. Benden evvel de ustalarım ürettiler.
Bunlar öğle saatlerinde çıkarılarak mahalledeki çocuklara dağıtılırdı. Biz bunu yaşatmak istiyoruz. Her ürettiğimizde 50-60 yaşlarındaki beşerler gözleri dola dola gelip, kültürü yaşatmak için bunlardan alıp dağıtırlar. Bilmeyenler de var. Genç kuşağın bilmediği bir şey. Asıl maksat da bu, kültürler de bu türlü yaşıyor. Jenerasyondan nesle bu tıp eserleri ortak benliğimize ekleyerek yaşatılıyor. Biz de bu çorbada bir nebze tuzumuz olduğu için memnunluk duyuyoruz.”
Un, su, şeker ve tuzla yapılıyor
Mertyürek araştırmalarına nazaran bu geleneğin yalnızca Bursa’da olduğunu gördüğünü söyledi.
İftariyeliklerin içeriğinde yalnızca un, su, şeker ve tuz bulunduğunu anlatan Mertyürek, “Belli bir kıvama geldikten sonra şekillendirip üzerine yumurta sürüp pişiriyoruz. Bu kadar kolay bir eser. Biraz tatlı, çocukların seveceği hale getirilmiş. Mayalı eserlerden, açmadan, poğaçadan farklı.” dedi.
“Top patladığı anda ısırırdık”
Mertyürek, sabah saatlerinde arayarak iftariyelik ayırtanların olduğunu lisana getirerek, “Öğle saatlerinde çıkarıyoruz. Günde yaklaşık 250-300 tane satılıyor. Çok keyif duyarak yapıyoruz biz bunları.” tabirini kullandı.
Fırındaki iftariyelikleri gördüğünde duygulandığını belirten mahalle sakinlerinden Metin Uzatıcı (61) ise “Bir an güya 50 yıl geriye gitmiş üzere oldum. Dedim; uyudum da uyanamadım, sanki hala hayalde mıyım? Topun patlamasına yakın biz bunları elimize alırdık, patladığı anda ısırırdık. Bunun bir sürü çeşitleri de vardı, tabanca üzere.” diye konuştu.
Kaynak: Anadolu Ajansı / Elif Hasret Çelikler
Haberler.com
