Günümüzdeki Danıştay’a denk gelen Şura-yı Devlet tarihseverler tarafından en çok araştırılan bahisler ortasında. Pekala, Şura-yı Devlet nedir? Şura-yı Devlet ne demek? Şura-yı Devlet Reisleri..
ŞURA-YI DEVLET NEDİR?
Şura-yı Devlet, Osmanlı Devleti‘nde günümüzdeki Danıştay’a karşılık gelen yüksek yargı kurumudur. 1868-1922 yılları ortasında misyon yapmıştır.
Şura-yı Devlet’in temelleri II. Mahmut tarafından 1837 yılında kurulmuş olan Meclis-i Vâlâ-yı Ahkâm-ı Adliye ismindeki yüksek mahkemeye dayanır. Bu mahkeme günümüzdeki Danıştay ile Yargıtay’ın temelleri olan bir kurumdur. Daha sonra 1839 yılında Gülhane Çizgisi Hümayunu ile Osmanlı halkının din ve mezhep farkı gözetilmeksizin can, mal, ırz ve namus üzere tabi haklarının kanun teminatı altına alınacağı devletçe vadedilmiş, böylelikle yeni bir hukuk devletinin temel prensipleri ortaya konmuş, yönetimin de hukuk kurallarına uyması gerekliliği Osmanlı’da kabul edilir bir fikir haline gelmiştir.
1868 yılında padişah Abdülaziz devrinde Meclis-i Vâlây-ı Ahkâm-ı Adliye ikiye ayrılarak Danıştay fonksiyonunu yapmak üzere Şura-yı Devlet, Yargıtay fonksiyonunu yapmak üzere ise Divan-ı Ahkâmı Adliye ismiyle iki kuruma ayrılmış, böylece, yargı ve yasama birbirinden ayrılmıştır. Bu iki yargı organından Şura’yı Devlet’e hem kanun tasarılarını hazırlama hem de idari uyuşmazlıklara tahlil getirme formunda hem “kanun tasarı hazırlama” hem “yargı” misyonu olarak iki misyon verilmiştir. Divan-ı Ahkâm-ı Adliye’ye ise sadece “yargı” vazifesi verilmiştir.
Şura-yı Devlet
Padişah Abdülaziz’in 10 Mayıs 1868 günlü nutkuyla fiilen çalışmaya başlayan Şura-yı Devlet’in misyonu “Kavanin ve nizamat layihalarını tetkik ve tanzim, mesalihi mülkiyeyi tetkik, hükûmet ile eşhas beyninde mütehaddis deaviyi rü’yet ve memurini devletin tahkik ahvaliyle, muhakemelerini icra” olarak tabir edilmiştir. “Hükümet ile eşhas beyninde mütehaddis davaları” görmek ve çözümlemek misyonu, 1876 Yasal Esasisi ile genel mahkemelere bırakıldığından, Şura-yı Devlet’in yargısal vazifesi çok hudutlu kalmıştır.
Osmanlı devrinde 54 yıl vazife yapan Şura-yı Devlet, 4 Kasım 1922 tarihinde İstanbul’daki bütün merkez kuruluşlarının TBMM Hükûmetinin idaresine geçmesiyle sona erdi. 669 sayılı Kanunla Şura-yı Devlet’in yerine Danıştay kurulup, 6 Temmuz 1927 tarihinde çalışmaya başladı.
ŞURA-YI DEVLET REİSLERİ
Midhat Paşa, Yusuf Kamil Paşa, Namık Paşa, Server Paşa, Ahmed Arifî Paşa, Akif Paşa, Said Paşa, Hasan Fehmi Paşa, Said Halim Paşa, Halil Beyefendi (Menteşe), İstek Tevfik Beyefendi (Feylezof, Bölükbaşı) birden fazla başkanlık yapmışlardır. Bu isimlerin harici birçok lider vardır.
Haberler.com – Gündem
Haberler.com
