Asırladır mühlet gelen aşıklık geleneğinin yaşayan hazinelerinden “Erzurumlu Aşık Ruhani” mahlaslı Mustafa Temel, görme pürüzüne karşın çocukluktan bu yana yaşattığı kadim geleneğin meşhur aşıkları ortasında yer alıyor.
Anadolu’nun kadim geleneği olan aşıklık ile şimdi 9-10 yaşlarında tanışan ve birinci yapıtlarını, 1931’de dünyaya geldiği Tortum ilçesine bağlı Çamlıca köyünde veren 90 yaşındaki Temel’in hayatı acı anılarla dolu.
Şimdi 10 yaşındayken elinde patlayan dinamit kapsülü nedeniyle sol gözünü ve sağ elinin üç parmağını kaybeden Temel’in, çocukken karşılaştığı tüm zorluklara karşın gönlüne düşen aşıklık ateşi sönmedi ve babasının karşı gelmesine karşın elinden sazını hiç bırakmadı.
Yurt içinde ve dışında çok sayıda konser verdi
Birinci olarak Aşık İshak ile tanışan, sonraki yıllarda Aşık Mevlit İhsani, Onur Taşlıova, Murat Çobanoğlu ve Aşık Reyhani üzere meşhur isimlerle birlikte çalıp söylemeye başlayan Temel, birinci konserini Kars‘ta verdi.
Yurt içindeki 66 kentte de konser veren Temel, biri Yunus Emre Sevgi Yılı’nda olmak üzere Kültür ve Turizm Bakanlığının görevlendirmesiyle 4 kere Almanya, Hollanda, Belçika ve Fransa‘ya turneye gitti.
Aşıklık geleneğine ömrünü adayan, çok sayıda halk ozanı ve aşıkla birlikte hem yurt içinde hem yurt dışında konserler veren 90 yaşındaki Temel, acı anılarla dolu hayat kıssasını AA muhabirine anlattı.
“Benim çocukluğum 10 yaşıma kadardı. İşte o denli karanlıkta yaşıyorum.” diyen Temel, elinde oynarken patlayan dinamit kapsülünün yalnızca bir gözünü değil, hayatını da kararttığını aktardı.
Amcası ikna etti
Aşıklık geleneğine, babasını ikna eden amcası sayesinde başladığını söz eden Temel, şöyle konuştu:
“Haho beldesinde Muharrem Çavuş vardı. Ayazi Baba mahlasıyla çalar söylerdi, ben ona gittiğimde efkarlanırdım ve orada saz çalmaya başladım. O vakit 9-10 yaşlarındaydım. Gözlerimi şimdi kaybetmemiştim, kaza geçirmemiştim o vakit. Sonra babam öğrendi ve bırakmadı. Benim aşık olmamı istemedi, ‘başına bela alırsın, masraf başını belaya sokarsın’ dedi ve koymadı. 19-20 yaşımdayken, Hınıs’ta bir amcam vardı. Geldi babamla konuştu. Babama, ‘amca oğlu benim 3 oğlum var, onları sana vereyim Mustafa’yı bana ver’ dedi. ‘Mustafa bulunmaz bir aşk, karışma çocuğa’ diyerek babamdan müsaadeyi aldı. Babam müsaade versin diye de orada ‘İzin ver elime alayım sazı/ Mızrabım dokunsun telime baba/ Dağladı sinemi hasretin közü/ Baksana savrulan külüme baba’ dizesini yazdım ve söyledim.”
Temel, evlendikten sonra söylediği türkülerin değişmeye başladığını ve hayata bakış açısının da değiştiğini anlattı.
Çocukları dünyaya gelince söylediği türkülerin daha edebi olmaya başladığını aktaran Temel, “Evlilik hayatı anlatılır üzere değil. Çok farklı hayata başladım o periyotlar. Çocuklar dünyaya geldi. Hayata öbür bakmaya başladım. Daha olgun, daha derin, daha edebi söylüyorsun. Çocuklarım için de yazdığım şiirler var.” diye konuştu.
“Dünyaya yine gelsem, yeniden aşık olurdum”
Hayatı boyunca çok sayıda çırak yetiştirdiğini ve kimilerinin da kendisini ziyarete geldiğini kaydeden Temel, şöyle devam etti:
“Şimdi yaşlandım ve bazen burada oturur düşünürüm, bazen şiir müellifim. Kendi kendime bir şeyler söylüyorum. Oturduğum yerde sessiz sesiz kendime türkü söylerim. Dünyaya tekrar gelsem, tekrar aşık olurdum. Birinde aşıklık ilhamı varsa yapılır, yoksa zorla yapılmaz. Harmanda mahsulü savururken rüzgar varsa harman yaparsınız, yoksa yapamazsınız. Hey gidi hey yıllar hey. Eski gücüm kuvvetim olsa, saz çalmayı, halka meclis yapmayı çok isterdim. Hele bugünlerde yapmak bu işi, daha hoş olur. Şimdiki gençlik daha iyi anlıyor söylediklerimizi. Hey gidi dünya hey.”
Temel, saz çalıp türkü söylediği vakitlerde köydeki bayanların mesken işlerini bıraktığını ve bu nedenle çok sefer şikayet aldığını aktardı.
“Evimi köyün dışına yaptılar ki konut hanımları vaktinde uyusun”
Köy halkının kendisinden meskenini köyün dışına yapmasını istediğini belirten Temel, şunları kaydetti:
“Evimi köyün dışına yaptılar ki mesken hanımları vaktinde uyusun ve öbür bayanlar işlerini bırakıp beni dinlemesin. Bir tane abla vardı anemin mahallesinden ‘Teyze kurban bugün inekleri sağamadım seni dinledik, uyuyamadık. Çok uykusuz kalıyoruz’ dedi. Konutlarının bacasına çıkarlardı, beni dinlerlerdi. Sonra uyumazlardı ve sabahlara kadar söylerdim diye meskeni de köyün dışına yaptılar. Gözlerimi kaybedince komşularımız beni hastaneye yetiştirdi. Doktora çok gittik lakin deva bulamadık. Gece komşular beni aldılar kağnı otomobiliyle götürdüler doktora. Şimdiler de ben yaşlandım lakin aşıklık geleneğinin yaşatılması için bu sanatı tanımak lazım. Genç vaktimde sazı elime aldım mı çeşit çeşit türküler söylerdim ancak yazmadık kayboldu. Artık her şey daha uygun kayıt altına alınabilir. Aşıklık geleneğini yaşatmamız gerekiyor.”
Kaynak: Anadolu Ajansı / Selami Küçükoğlu
Haberler.com
