Bütün dünyayı etkileyen koronavirüs salgını nedeniyle diş sıhhatimiz da tehlike altında. Yaşadığımız belirsizlik süreci psikolojimizi olumsuz istikamette etkilerken, farkında olmadan dişlerimizi sıkmaya neden oluyor. Diş sıkmak, geçmeyen baş ağrılarına ve çene ağrısına neden olarak sıhhatimizi olumsuz cephede etkiliyor. Diş Eti Marazları ve Cerrahisi Mütehassısı Dr. Çağdaş Çağlar Laçin, diş sıkma nedenleri ve tedavisi hakkında merak edilenleri anlattı.
Diş sıkmak, sebepsiz baş ağrılarının nedeni olabilir mi?
Diş sıkmak, gıcırdatmak çağdaş vaktin önemli sorunlarından birisi. Pekala ne cürmü var bu dişlerin? Ne yaptı bu dişler de bu kadar kuvvete maruz kalıyorlar? Diş sıkmak (bruksizm); dişlerini birbirine sürtme, gıcırdatma ya da yalnızca kenetleyerek birbirine bastırma üzere durumların umumi ismidir. Uyanık iken bu davranışlar yapılabildiği üzere uyur iken de bilinçsizce yapılabilmektedir. Uyurken görülen bruksizm, uyku alakalı hareket bozukluklarından birisi olarak görülmektedir. Uyku Bozuklukları Sınıflaması (ICSD-3)’nda ‘Uyku ile Bağlantılı Hareket Bozuklukları’ başlığı altında ‘Uyku Bağlantılı Bruksizm’ olarak sınıflandırılmaktadır.
Diş sıkma (bruksizm) illetinin nedenleri nelerdir?
Yapılan araştırmalar göstermektedir ki uyurken diş sıkan, gıcırdatan bireylerin umumiyetle horlama ya da uyku apnesi üzere öteki uyku bozuklukları olabilmektedir. Orta şiddette bruksizm bir tedavi muhtaçlığı duymayabilir lakin birtakım bireylerde bruksizmin sık ve şiddetli olması kimi problemleri beraberinde getirebilmektedir. Bu problemler, şiddetli eklem ve baş ağrısı, hasar görmüş dişler (aşınmış ,kırılmış vb) biçiminde önümüze çıkabilmektedir.
Bruksizm nedenleri çok değişkenlik göstermektedir gelgelelim belirtileri benzeridir ve sizde de bruksizm olduğunu düşünüyorsanız birtakım durumlara dikkat edebilirsiniz. Zira farkında olmasanız da şu belirtileri görüyorsanız bruksizm hastası olabilirsiniz ve bir diş hekimine görünmeniz gerekebilir;
– Uyku partnerinizi uyandıracak kadar diş gıcırdatma, sıkma sesleri çıkarmanız.
– Kırılmış, çatlamış, çıkıntıları düzleşmiş ya da kaybedilmiş dişler.
– Aşınmış mine dokusu, dişin alt tabakalarının açığa çıkmış olması.
– Artmış diş ağrısı ile birlikte diş hassasiyeti.
– Çene, boyun ya da yüz yerinde umumi ağrı, acı hali.
– Yorgun ya da sıkı çene kasları. Büsbütün açılamayan ya da kapanamayacak biçimde kitlenmiş çene eklemi.
– Kulakta bir mesele olmamasına karşın kulak ağrısı gibisi bir ağrı hissi.
Bruksizmde risk faktörleri nelerdir?
Gerilim, çocukluk yaşları, agresif kişilik, birtakım ilaçlar (antidepresanlardan kimi tipleri), ailede bruksizm hikayesi, Parkinson, demans, epilepsi üzere kimi marazların varlığı bruksizm için risk faktörleri olarak kabul edilmektedirler.
Ne vakit doktora görünmeliyiz?
Yukarıda yazan belirtilerden kendinizde olanlar var ise diş hekiminize görünmek iyi olacaktır. Diş sıkmak, umumiyetle fark edilememekte ve bireyler bu belirtiler nedeniyle öteki yerlerde tahlil arayarak devir kaybetmektedirler. Bu devir kaybı da eklemde ve dişlerde çeşitli hasarların ortaya çıkmasına ve ilerlemesine neden olabilmektedir. Münhasıran dünyamızın 2020 yılında içinden geçtiği pandemi süreci bruksizmi arttırmakta ve müdahalede mecburen geç kalınması ise hasarların şiddetlenmesine neden olmakta. Bu süreç içerisinde doktora ulaşmakta zorluk çekilse ve tedirginlik duyulsa da belirtilerin giderek şiddetlendiğini, azalmadığını gözlemliyor iseniz diş hekiminizden randevu almanız iyi olacaktır. Evladınızın diş sıktığını ya da gıcırdattığını fark ediyorsanız birinci randevuda evladınızın diş hekimine durumdan bahsetmelisiniz.
Bruksizm tedavisi mümkün yönetici?
Bruksizm, birtakım bireylerin hayatlarının sınırlı bir periyodunda ortaya çıkar ve sonrasında tabiatıyla makbul. Ama kimi bireylerde uzun yıllar kalarak çeşitli zararlar verebilmektedir. En kıymetli nokta, sebebi bulmaktır lakin dişlerde ve etraf dokulardaki zararları minimumda tutmak ve kasları rahatlatmak maksadıyla halk arasında damaklık, plak, gece plağı da denilen splint pratikleri şahsa kişisel olarak yapılırlar. Lakin bu süreçlerde splint tatbikine dikkat çekmek isterim. Splint ile gece plağı denilen tatbikler farklıdır. Hem yapısal olarak farklıdır, hem de işlevsel farklılıkları bulunmaktadır. Masseter kaslarına botulinum toksini (botoks) pratiği da splint ile birlikte sıklıkla tercih ettiğimiz süreçlerden olmaktadır. Çeşitli çene egzersizleri gösterilerek kasların daha da rahatlatılması sağlanabilir. Birtakım durumlarda tedaviyi yapan hekim elverişli görürse kas gevşeticiler reçete edilebilmektedir. Şayet çapraşıklık nedeniyle bir diş sıkma var ise ortodontik tedavi ile çapraşıklık giderildikten sonraki durum tekrar değerlendirillir.
Botoks ile diş sıkma tedavisi nasıl yapılıyor?
Botulinum toksini (halk arasındaki ismiyle botoks) pratiğinden 2000’li yıllardan itibaren giderek çok fazla ortamda faydalanılmakta. Bu meydanlardan bir tanesi de diş sıkma (bruksizm) tedavisidir. Bu süreç yapılırken benim teklifim bireye şahsi bir splint imalatı ile birlikte masseter kaslarına botoks tatbikidir. Masseter kasları, çiğnemede ve binaenaleyh diş sıkmada en çok vazife alan epey güçlü kaslardır. Bruksizm hastalarında bu kasların çalışmalarının azaltılması, düzenlenmesi diş sıkmanın vereceği diş ve eklem hasarları açısından değerli olmaktadır.
Massetteer botoksu pratiği, yalnızca 10 dakika kadar süren hayli kısa müddette tamamlanan ve uyuşturmaya dahi gerek olmayan bir süreçtir. Umumiyetle 10-12 haftada bir tekrarlanarak 4 uygulamayı takiben hekimin belirleyeceği vade ara verilmesi gerekmektedir. Zira kasın splint ve botulinum toksin pratiği sonucu geldiği durum saptanmalıdır. Ve bu sürecin ahir nasıl bir yol izlenmesi gerektiği denetim randevuları ile değerlendirilmelidir.
Ağız ve diş sıhhati ile ilgili daha fazla haber almak için Diş Eti Marazları ve Cerrahisi Bilirkişisi Dr. Dt. Çağdaş Çağlar Laçin’in web sitesini ziyaret edebilirsiniz.
Haberler.com
