Tüm dünyayı tesiri altına alan yeni tip koronavirüs salgınının (Kovid-19) çıkış noktası olan Çin’de bu sefer Hıyarcıklı (Bubonik) veba paniği yaşanıyor. Çin’in İç Moğolistan Özerk Nahiyesi’nde bulunan Beyannur’da iki bireyde bubonik veba tespit edilmesinin akabinde kent umumunda üçüncü seviye alarm verildi.
Çin’de ortaya çıkan veba marazının akabinde internet kullanıcıları “Bubonik veba nedir?”, “Bubonik veba nasıl bulaşır?” sorularının karşılığını merak ediyor. İşte bubonik veba illetine dair merak edilenler.
HIYARCIKLI (BUBONİK) VEBA NEDİR?
Tedavi edilmezse ölümcül olan vebaya, Yersinia pestis isimli çoğunlukla kemirgenlerde yaşayan hayvansal bir bakteri neden oluyor. Hıyarcıklı veba, illetin en kişilere bulaşabilen en yaygın tipi.
Bu ismi, bulaştığı insanın lenflerinde, kasıklarında ve koltuk altlarında oluşan hıyarcık halindeki acılı şişliklerden alıyor. 2010 ile 2015 yılları arasında dünya çapında 3 bin 248 vaka bildirildi ve bunların 584’ü hayatını kaybetti.
Bu illete tarihte, kara vefat ismi da verildi. Bunun nedeni de marazın uzuvlarda oluşturduğu kangrenimsi karartılardı.
HASTALIK NASIL ETKİLİYOR?
Enfekte olan kişi umumi olarak iki ile altı gün içerisinde hastalık belirtileri göstermeye başlıyor. Yumurta büyüklüğü kadar şişebilen lenf bezlerinin yanında, hastalar, yüksek ateş, titreme, baş ağrısı, has ağrısı ve yorgunluk üzere belirtiler gösteriyor.
Veba tıpkı devranda ciğerleri de etkiliyor, öksürük, göğüs ağrısı ve nefes alma güçlüğüne sebep oluyor. Bakteri kana da karışarak sepsis ismi verilen duruma neden olabiliyor. Bu noktada hastalık, doku zedelenmesi, organ yetmezliği ve mevte varabiliyor.
BELİRTİLERİ NELER?
Hastalık belirtilerinde, bakterilerin vücuda girdiği noktaya en yakın lenf bezlerinde ağrılı şişme ve iltihaplanma görülür. İleri devirlerde iltihaplı lenf nodları açılarak akıntlı hal alır. Tedaviye derhal başlanmazsa bakteri vücudun her tarafına yayılarak akciğer ve septisemik forma dönüşebilir.
BU BİR SALGINA DÖNÜŞEBİLİR Mİ?
Veba illetine dünyanın farklı nahiyelerinde hala rastlanıyor. Yakın vakit evvel Demokratik Kongo Cumhuriyeti ve Madagaskar’da salgınlar yaşandı. Eski çağlarda münhasıran de Orta Çağ’da veba salgınlarına sıklıkla rastlanıyordu lakin süratli müdahaleler sayesinde artık salgınlar bölgesel kalıyor.
Southampton Üniversitesi’nde mikrobiyolog olarak hizmet yapan Tabip Matthew Dryden, Moğolistan’daki vakanın süratle tecrit edilmiş olmasının ehemmiyetine vurgu yapıyor:
“Hıyarcıklı veba, Kovid-19’un tersine antibiyotiklerle tedavi edilebiliyor. Durum her ne kadar telaş verici olsa da tek bir vakadan bahsediliyor ki bu vaka da süratle tedavi edilebilir”
Haberler.com
