Yazın gelmesiyle bağışıklık sistemini güçlendiren D vitamini almak için en verimli periyodun de başlamış olduğuna dikkat çeken Eksper Diyetisyen Gökçen Özüpek, “D vitamini balık karaciğer yağında ağır olmakla bir arada 100 gram yağda 10 bin ünite D vitamini bulunur. Güneşlenme sırasında ise D vitamini oluşumu; ışınların dik yahut eğik gelmesine, kişinin ten rengine ve yaşına nazaran değişir.” dedi.
İstanbul Aydın Üniversitesi (İAÜ) Tedrisat Üyesi Eksper Diyetisyen Gökçen Özüpek D vitaminin ehemmiyetine değinerek “Vitamin D’nin yüzde 90’ı güneş ışığı sayesinde sentezlenirken, yüzde 10’u besinlerle alınır (yağlı balıklar, yumurta, süt, vitamin ek edilmiş margarinler vb.) Deride üretilen yahut besinlerle alınan D vitamini biyolojik olarak canlı değildir. Sırası ile karaciğer ve böbrekte oluşan metabolik faaliyetler ile biyolojik açıdan etkin formu olan; kalsitriol molekülüne dönüşür. Bu sayede D vitamini vücudumuzda faal rol alabilmekte, kemik-kas sıhhati ve bahsetmiş olduğum birçok kronik illete karşı esirgeyici vazifesini üstlenebilmektedir” tabirlerini kullandı.
D VİTAMİNİ ALMAYI HANGİ YİYECEKLER HIZLANDIRIR?
D vitamini almanın bir yolunun da besinlerden geçtiğini belirten Eksper Diyetisyen Özüpek “D vitamini balık karaciğer yağında ağır olarak bulunur. 100 gr balık karaciğer yağında 10 bin IU (ünite) D vitamini bulunur. 100 gram balıktaki D vitamini, balık yağlı olduğu takdirde 300-1000 UI kadardır. Balık yağı dışındaki doğal yiyeceklerde D vitamini az ölçüde bulunmaktadır. En varlıklı kaynak sayılan karaciğerin 100 gramında 100-400 IU, tereyağında 50-60 IU, sütün bir litresinde 3-10 IU, bir yumurta sarısında 20-100 IU kadar D vitamini bulunur. Sağlıklı yetişkin bireylerde (herhangi bir kronik illeti olmayan) güneş ışığının yanı sıra, kâfi ve istikrarlı beslenme sayesinde her gün 1 yumurta, 2 su bardağı tam süt ya da süt eserleri, haftada 1-2 sefer yağlı balık tüketilmesiyle D vitamini gereksinmesi karşılanır” dedi.
“D VİTAMİNİ OLUŞUMU KİŞİNİN TEN RENGİNE VE YAŞINA NAZARAN DEĞİŞİR”
D vitamini oluşumunun insana nazaran değiştiğini belirten Kompetan Diyetisyen Gökçen Özüpek “Güneşlenme sırasında D vitamini oluşumu; ışınların dik yahut eğik gelmesine, kişinin ten rengine ve yaşına nazaran değişir. Kış aylarında güneş ışınları eğik açı ile geldiği için D vitamini oluşumunun zayıf olduğu bilinmektedir. Devletimizde kış mevsimi dışında her gün 15-20 dakika kadar yüz, el, kol, ayak ve bacakların güneş ışığı ile temas ettirilmesi ile birlikte D vitamininin vücutta canlı forma dönüşmesindeki birinci adımı sağlamış oluruz. Esmer olan kimseler, açık tenli olanlara kıyasla daha uzun vade güneşle temas etmelidir. Ama güneş ışınlarının dik açı ile geldiği saatlerde uzun vade güneşlenmenin cilt kanseri gelişme riskini artırdığı unutulmamalıdır” diye konuştu.
D VİTAMİNİ NEDEN DEĞERLIDIR?
D vitamininin vücut için esas yararlarını belirten Eksper Diyetisyen Gökçen Özüpek şunları söyledi: “D vitamini kas ve kemik sıhhatinde çok değerli bir role sahiptir. Kalsiyum ve fosforun bağırsaklardan emilimine ek sağlamaktadır. D vitamini eksikliğinde raşitizm (çocuklarda kemik yumuşaması), osteoporoz (kemik erimesi), osteomalasia (kemik yumuşaması) üzere kemik marazlarının oluştuğu bilinmektedir. Kemik dışında dimağ, kalp, mide, pankreas, deri, göğüs, T ve B lenfositleri (bağışıklık sisteminde temel ehemmiyete sahip birkaç farklı çeşitte beyaz kan hücreleri) ve monositlerde (bakteri, virüs ve mantarlarla savaşan bir cins beyaz kan hücresi) vitamin D reseptörü (VDR) bulunmaktadır. D vitamini zayıflığında MS riskinin arttığını, D vitamini ile atakların azaldığını bildiren ilmî çalışmalar bulunmaktadır. D vitamini pankreasta bulunan beta hücrelerini uyararak insülin salınımını artırır.
D vitamini hücre farklılaşması ve çoğalmasındaki aktifliği sebebiyle kanser hücrelerinin çoğalmasını azaltıp apoptozisini (hücre ölümü) uyararak kanser gelişim riskini azaltır. Tıpkı biçimde denetimsiz çoğalan hücrelerle belirlenen sedef illetinin iyileştirilmesinde tesirli olduğu bilinmektedir. ‘Renin-Anjiyotensin-Aldosteron Sistemini’ (kan basıncını ve likit istikrarını düzenleyen hormonal bir sistem) inhibe eder. Renin-Anjiyotensin-Aldosteron Sistemi (RAAS) ziyade ölçüde çalıştığında; yüksek kan basıncına (hipertansiyon), böbrek illetine ve kalp yetmezliğine neden olmaktadır. D vitamininin RAAS sistemini inhibe etmesinin sonucunda hipertansiyon, böbrek marazı ve kalp yetmezliği önlenebilmektedir. Yapılan şimdiki çalışmalarda D vitamini zayıflığının obezite oluşumu için risk faktörü olduğu da vurgulanmaktadır”
– İstanbul
Kaynak: DHA
Haberler.com
