Yaz aylarında artan azık zehirlenmelerine ket olmak ismine tavsiyelerde bulunan Beslenme ve Diyetetik Mütehassısı Arş. Gör. Kübra Şahin, besin zehirlenmesinde birinci belirtilerin 72 saat sonra bile ortaya çıkabileceğine dikkat çekti.
Beykent Üniversitesi Sıhhat Bilimleri Yüksekokulu Beslenme ve Diyetetik Kısmı Arş. Gör. Kübra Şahin, hava sıcaklığının artmasıyla birlikte, besinlerin daha kolay bozulduğunu hatırlatarak, besin kaynaklı zehirlenmelere karşı tavsiyelerini sıraladı.Şahin, “İnsanların sıhhatlerini koruyabilmeleri için yalnızca ehliyetli ve istikrarlı beslenmeleri kafi olmamakta, alınan besinlerin insan sıhhatini tehdit etmemesi ve inançlı olması da şart” dedi ve ekledi:
“Bu bağlamda, besin güvenliği ve hijyen üzere mevzuların ehemmiyeti günümüzde giderek artmaktadır. Yaz aylarında sıcaklığın artmasıyla birlikte besin zehirlenmeleri görülme sıklığı da artabiliyor. Dünya Sıhhat Örgütüne nazaran besinler aracılığı ile insan organizmasına taşınan bakteri, virüs, parazit, toksin ve kimyasal hususlar üzere kirleticilerden kaynaklanan besin zehirlenmelerine bağlı marazlar, her yıl dünyada yaklaşık 600 milyon kişiyi yani her 10 insandan birini etkiliyor.”
MAKUL SICAKLIKTA SAKLAMALI VE DÜZGÜN PİŞİRMELİ
Bakterilerin yüksek sıcaklıklarda daha çabuk çoğaldığına ve bu nedenle müsait sıcaklıklarda saklanmayan besinlerin daha çabuk bozulduğuna dikkat çeken Şahin, “İyi pişmemiş yahut hijyen kurallarına uyulmadan hazırlanmış besinleri tüketmek ve pişmiş yiyecekleri buzdolabı dışında uzun müddet bekletmek, besinlerde meydana gelen bozulmaların en yaygın nedenleri arasında sayılabilir. Protein içeriği yüksek, et, tavuk, balık, süt ve süt eserleri ile yumurta üzere besinler inançlı bir biçimde saklanmaz ve hazırlanmazsa, bakteriyel bozulmalar gelişebilir.” ikazında bulundu.
BIRINCI BELİRTİLER 72 SAAT SONRA BİLE ORTAYA ÇIKABİLİR
Beslenme ve Diyetetik Bilirkişisi Şahin, besin zehirlenmelerinin umumiyetle bulantı, kusma, karın ağrısı, kramp ve ishal üzere belirtilerle kendini gösterdiğini hatırlatarak, “Bu belirtiler, zehirlenmeye yol açan etmene, besinin tüketim ölçüsüne ve bireyin hassaslığına bağlı olarak değişebiliyor. Birinci belirtiler ise tüketimin derhal sonrasında aniden yahut 72 saat sonrasında bile ortaya çıkabilir.” dedi.
BESIN ZEHİRLENMESİ VEFATLA SONUÇLANABİLİR
Beslenme ve Diyetetik Kısmı Arş. Gör. Kübra Şahin, besin zehirlenmesinin bebek ve yaşlılarda vefatla dahi sonuçlanabildiğinin altını çizerek, “Gıda kökenli hastalık risklerini değerli ölçüde azaltmak ve aile ve topluluk sıhhatini korumak açısından DSÖ tarafından “Altın Kurallar” olarak tanımlanan kimi yalın tedbirlerin tüketiciler tarafından uygulanması önerilmektedir.” diye konuştu.
DSÖ’nün besin zehirlenmelerine karşı ‘Altın Kuralları’ ise şöyle sıralandı:
“Güvenli tüketim için işlenmiş azıklar seçilmelidir. Meyve zerzevat üzere besinlerin doğal hali ile tüketilmesi önerilirken, sütün seçiminde çiğ süt bölgesine pastörize sütün tercih edilmesi eser güvenilirliği açısından değerlidir.
Pişirilecek besinlerde pişirme süreci tam ve kusursuz uygulanmalıdır. Çiğ et, çiğ tavuk ve çiğ süt üzere besinler, pek çok patojen mikroorganizmanın bulaşı sonucu rahatlıkla üreyebileceği besin kümesidir. Besinlerinizin iyi piştiğinden emin olun. Ehliyetli müddet ve sıcaklıkta pişmeyen yiyecekler zararlı bakterilerin sindirim sistemine taşınmasına yol açabilir. Bu nedenle bu tip besinlerin en az 70?’ye ulaşan homojen bir sıcaklıkta pişirilmesi gereklidir. Dondurulmuş et, tavuk ve balığın ise pişirilmeden önce tamamen çözünmesi sağlanmalıdır.
Pişirme sonrası azıklar bekletilmeden tüketilmelidir. Pişirilmiş besin oda sıcaklığında bekletildiğinde mevcut mikroorganizma sayısı artmaya başlar. Uzun mühlet beklemelerde risk daha da artar. Inançlı tüketimi sağlamak açısından besin pişirme sonrası yenilebilecek sıcaklığa geldiğinde çabucak tüketilmelidir. Pişmiş yiyecekleri kritik sıcaklıklar olan 5-63? arasında bekletmeyin. Yiyecekler piştikten sonra buz yahut soğuk su ile dolu bir kapta soğumasını sağlayarak buzdolabında koruma edin.
Pişirilmiş besinlerin korunmasına ihtimam gösterilmelidir. Pişirme sonrası azıklar çabucak tüketilmeyecekse, ya 60?’nin üzerinde ya da 10?’nin altındaki koşullarda tutulmalıdır. Bebek besinlerinin pişirme sonrası hiç bekletilmemesi tercih edilmelidir. Sıklıkla yapılan bir cürüm da, fazla ölçüde hazırlanan besinin sıcakken buzdolabına konmasıdır. Böylece besin süratle soğutulamaz ve mikroorganizmalar için makul üreme koşulları oluşur.
Besinlerin yine ısıtılması tam ve kusursuz uygulanmalıdır. Besinin koruması sırasında süratle artan mikrobiyal yük, besinin 70?’nin üzerinde homojen olarak ısıtılması ile azaltılabilir. Buzdolabından çıkararak ısıttığınız bir yiyeceği, tekrar buzdolabına geri koyup tekrar ısıtmayın.
Çiğ ve pişmiş azıkların birbiriyle temasından sakınılmalıdır. Pişirilmiş bir besin çiğ besin ile temas ederse, çiğ besinde bulunan mikroorganizmalar pişmiş azığa bulaşarak “çapraz bulaşa neden olur. Çapraz bulaşmanın engellenebilmesi için çiğ azık ile temas eden yüzeyler, bıçak ve başka yardımcı ekipmanlar yıkanıp temizlendikten sonra pişmiş besin için kullanılmalıdır. Çiğ etler ve zerzevatları buzdolabında onlar için elverişli olan farklı raflarda saklayın. Et, tavuk ve balıkları buzdolabında iyi paketlenmiş bir formda saklayın. Düzgün paketlenmeyen paketlerden sızacak et suları, öbür besinlere bulaşmalara ve bozulmalara yol açabilir.
Besinlerin hazırlanmasında kullanılan parçalama tahtaları, bıçak üzere araç ve gereçleri kullanırken çok dikkatli olun. Et, balık ve tavuk üzere besinlerin hazırlanmasında kullanılan bu cins araç ve gereçleri çok iyi yıkamadan zerzevat ve gayrı besinlerin hazırlanmasında katiyen kullanmayın. Aksi takdirde besinlerden birbirine bulaş yani çapraz bulaşma kelam konusu olabilir, bu da değerli olabilecek besin zehirlenmelerine yol açabilir.
El aklığı katiyen ihmal edilmemelidir. Zatî hijyeninize dikkat edin. Besin hazırlama sürecine başlamadan evvel, çiğ azık ile çalışıldıktan sonra ve münhasıran tuvalet sonrası eller kesinlikle yıkanmalıdır. Besin hazırlığını yapan sağlıklı bireylerin ellerini kesinlikle sabunla en az 2 dakika olacak formda yıkamaları besin zehirlenmelerini önlemek açısından kıymetlidir.
Mutfaktaki yüzeyler nezih tutulmalıdır. Azık hazırlamada kullanılan yüzeyler, besin artık ve kırıntıları, tabak ve başka mutfak gereçleriyle temas eden bezler mütemadi bulaş kaynağı olabileceğinden sıklıkla yıkanarak temizlenmelidir.
Gıdalar kemirgen ve haşerelerden korunmalıdır. Bu hayvanlar sıklıkla besin kökenli hastalık etmeni patojenleri taşıyabilmektedirler. Azıkların ağzı örtük kaplarda koruma edilmesi en iyi himaye yoludur. Tahıllar ve kuru baklagilleri kuru ortamlarda ve 15°C -20°C arasındaki sıcaklıklarda koruma edin.
Berrak su tasarrufu gerekliliği unutulmamalıdır. Azık hazırlamada içme suyu niteliğinde su kullanılmalıdır.
Market alışverişlerinde et, süt ve süt eserleri ile dondurulmuş besinleri alışverişinizin ahir alın. Bu besinleri market sepetinde uzun vade bekletmek bakterilerin üremesine ve bozulmalara yol açar. Dondurulmuş besinleri, çözdürmek için bir gün öncesinden buzdolabına alarak 0-4°C aralığında yahut mikrodalga fırınlarda çözdürün ve çözdürdüğünüz besinleri tekrar dondurmayın.
Mahsusen yaz aylarında açıkta satılan yiyeceklerin tüketiminden kaçının.”
– İstanbul
Kaynak: DHA
Haberler.com
