– “Güzelavrat otunun ziyanı kadar faydası da var”
Güzelavrat otu bir çok hastalıkların yanı sıra mantar çeşitleri ve birtakım tarım ilaçları ile zehirlenme tedavisinde kullanılıyor
Karadeniz Teknik Üniversitesi İlaç ve Farmasötik Teknoloji Uygulama ve Araştırma Merkezi Müdürü Prof. Dr. Sena Sezen, “Bu bitki içerisinde atropin ismi verdiğimiz, alkaloid yapısında bir maddeyi yüksek oranda taşır”
“Atropin içeren ilaçlar, klinikte çeşitli gayelerle kullanılır; bunlar ortasında ameliyat öncesi anesteziye hazırlık, birtakım göz hastalıkları, mide barsak sistemi ile ilgili kimi hastalıkların tedavisi ve ayrıyeten öteki birtakım ilaçlar, makul mantar çeşitleri ve birtakım tarım ilaçları ile zehirlenme tedavisi yer almaktadır”
TRABZON – Ülkemizde son periyotlarda yaşanan zehirlenme olaylarının ıspanağa karışan güzelavrat otunun neden olmasıyla ilgili ikazlarda bulunan Karadeniz Teknik Üniversitesi İlaç ve Farmasötik Teknoloji Uygulama ve Araştırma Merkezi Müdürü Prof. Dr. Sena Sezen, kelam konusu bitkinin tıbbı alanda bir çok hastalığın yanı sıra zehirlenme hadiselerin tedavisinde kullanıldığını söyledi.
Yapraklarının ezkaza tüketildiğinde zehirlenmelere yol açtığını belirten Sezen, “Bu bitki içerisinde atropin ismi verdiğimiz, alkaloid yapısında bir maddeyi yüksek oranda taşır. Atropin içeren ilaçlar, klinikte çeşitli emellerle kullanılır. Bunlar ortasında ameliyat öncesi anesteziye hazırlık, birtakım göz hastalıkları, mide barsak sistemi ile ilgili kimi hastalıkların tedavisi ve ayrıyeten öbür kimi ilaçlar, muhakkak mantar cinsleri ve kimi tarım ilaçları ile zehirlenme tedavisi yer almaktadır. Kendisi de çok önemli zehirlemeye neden olabilen atropin hususunun dozu, yani kullanılan ölçüsü çok kıymetlidir. Değerli tedavi edici tesirlerine karşın, yanlış dozda kullanıldığında yahut atropin içeren bitkiler büyük oranda tüketildiğinde ölümcül zehirlenmelere yol açar. Zehirlenmelerde en spesifik belirti ani başlayan yakın görme bozukluğu ve gözbebeği büyümesidir. Kuru-kızarmış deri, halüsinasyonlar, ajitasyon, ateş yüksekliği, havale, şuur değişikliği, bayılma, göğüs ağrısı, bedende istemsiz hareketler, titreme üzere çeşitli belirtiler ortaya çıkar. Koma, teneffüs zahmeti ve mevte kadar giden ağır bir klinik tablodur. Zehirlenme olaylarında, kuşkulu bitkinin hastaneye getirilmesi hakikat teşhise katkı sağlayacaktır” dedi.
“Üretim basamağında denetim yapılmalıdır”
KTÜ Eczacılık Fakültesi Öğretim Üyesi birebir vakitte İLAFAR Araştırma Kümesi Sorumlusu Doç. Dr. Gülin Renda ise, güzelavrat otunun bölgede nemli orman altlarında yetişen otsu yahut yarı çalımsı yüksek bir bitki olduğunu söz ederek, “Ispanağın, güzelavratotu yani Atropa belladonna ile ve adamotu olarak bilinen Mandragora autumnalis ile karışabildiği tabir edilmektedir. Güzelavratotu bölgemizde nemli orman altlarında yetişen otsu yahut yarı çalımsı yüksek bir bitkidir ve yaklaşık 2 metreye kadar boylanır. Gövdesi dallanmıştır, yaprakları kısa saplı, oval yahut eliptik biçimli ve yumuşaktır. Yapraklarının eni yaklaşık 10 cm, uzunluğu ise yaklaşık 30 cm’ye kadar uzamaktadır ve doruğu sivridir. Adamotu bitkisi daha çok Güney ve Batı Anadolu’da bilhassa tarihi harabelerin etrafında yetişir. Yapraklar bitkinin tabanında rozet biçiminde bulunur. Her iki bitki de atropin, hiyosiyamin ve skopolamin taşır. Yaprakları kazara tüketildiğinde zehirlenmelere yol açarlar. Ispanak ülkemizin birçok yöresinde yetiştirilen bir sebzedir. Üretimi yapılan vilayetlerin başında İzmir, Ankara, Bursa ve Samsun gelir. Ispanakta gövde otsu yapıdadır, bitki uzunluğu 40-80 cm ortasında değişmektedir. Etli yapraklı çeşitlerde yapraklar çoklukla oval formludur. Yapraklar 2-30 cm uzunluğunda ve 1-15 cm genişliğinde olabilmektedir. Yaprak hallerine nazaran; yuvarlağa yakın oval ve yaprak uçları sivri çeşitler, yaprak ayasının dilimlenme özellikleri farklı olan çeşitler ve yaprak yüzeyine nazaran, düz olan ve kabarcıklı olan ıspanak çeşitleri bulunmaktadır. Öteki zehirli bitkilerin yapraklarının ıspanağa nazaran biraz daha ince olduğu söylenebilir. Bu nedenle öteki bitkilerle karışma durumu açısından bilhassa üretim evresinde denetim yapılmalıdır” sözlerini kullandı.
Haberler.com
