Ticaret Bakanlığı, hisse defteri, idare şurası karar defteri ile genel heyet toplantı ve müzakere defterinin elektronik ortamda tutulmasını mecburî kılabilecek.
TBMM Genel Şurasında kabul edilen Kitle İmha Silahlarının Yayılmasının Finansmanının Önlenmesi Kanunu w ile Dernekler Kanunu’nda değişikliğe gidilerek yasa kararlarının, yurt dışında bulunan tüm sivil toplum kuruluşlarının Türkiye‘de yapacakları faaliyetlere de uygulanabilmesi sağlanıyor. Kanunda karar bulunmayan hallerde ise Türk Uygar Kanunu kararlarının uygulanacak.
Ceza Muhakemesi Kanunu’nda yapılan değişikliğe nazaran, yürütülen soruşturma yahut kovuşturmalar bakımından koruma altına alınan yahut el konulan malvarlığı bedellerinin değeri tespit edilecek. Düzenlemeyle Kabahatler Kanunu’nda sayılan hukukî bireylerin sorumluluğu bakımından hataların bir özel hukuk hukuksal şahsının organ/temsilcisi ya da organ/temsilci olmamakla birlikte hukukî kişinin faaliyeti çerçevesinde vazife üstlenen bir kişi tarafından hukukî kişinin faydasına olarak işlenmesi halinde, hukuksal kişi hakkında idari para cezası yaptırımı uygulanması sonucunu doğuran kabahatler ortasına uyuşturucu yahut uyarıcı husus imal ve ticareti de ekleniyor.
Kanuna, terörizmin finansmanı kabahati bakımından da ahenk düzenlemesi yapılıyor. Buna nazaran, Terörizmin Finansmanının Önlenmesi Hakkında Kanun’da tanımlanan “terörizmin finansmanı suçu”nun, hükmî kişinin faydasına olarak işlenmesi halinde, bu hukuksal bireye iki milyon liraya kadar verilebilecek idari para cezasının üst sonu 50 milyon liraya yükseltiliyor. Kelam konusu ceza, sürece yahut harekete bahis menfaatin iki katından az olamayacak.
Daha ağır idari para cezasını gerektiren bir kabahat oluşturmadığı hallerde, bir özel hukuk hukuksal şahsının organ/temsilcisi yahut organ/temsilci olmamakla birlikte bu hükmî kişinin faaliyeti çerçevesinde vazife üstlenen bir kişi tarafından bir hükmî kişinin faydasına işlenmesi durumunda, hukukî kişi hakkında idari para cezasına karar verilebilmesi için fiili gerçekleştiren kişi hakkında yürütülen soruşturma yahut kovuşturmanın tamamlanması beklenmeyecek. Soruşturma yahut kovuşturma sonucunda kabahatin hukuksal kişinin faydasına işlenmediğinin anlaşılması halinde idari para cezası kaldırılacak, tahsil edilmiş ise iade edilecek.
“Finansal grup” tarifi ekleniyor
Kanun, Kabahat Gelirlerinin Aklanmasının Önlenmesi Hakkında Kanun’da da değişiklik yapıyor. Buna nazaran, “yükümlü” tarifine “savunma hakkı bakımından öbür kanun kararlarına muhalif olmamak ve Avukatlık Kanununun 35. hususunun birinci fıkrası ile alternatif uyuşmazlık tahlil yolları kapsamında ifa edilen mesleksel çalışmalar nedeniyle edinilen bilgiler hariç olmak üzere taşınmaz alım satımı, sonlu tıpkı hak kurulması ve kaldırılması, şirket, vakıf ve demek kurulması, birleştirilmesi ile bunların yönetimi, devredilmesi ve tasfiyesi işlerine ait finansal süreçlerin gerçekleştirilmesi, banka, menkul değer ve her türlü hesaplar ile bu hesaplarda yer alan varlıkların yönetimi işleriyle hudutlu olmak üzere özgür avukatlar” ibaresi ekleniyor.
Öte yandan merkezi Türkiye’de yahut yurt dışında bulunan bir ana kuruluşa bağlı yahut bu kuruluşun denetiminde olan Türkiye’de yerleşik finansal kuruluşlarla bunların şube, acente, temsilci ve ticari vekil ve gibisi bağlı ünitelerinden oluşan küme “finansal grup” olarak tanımlanıyor.
Kanundaki “kimlik tespiti” ibaresi, “müşterinin tanınması” ibaresiyle değiştiriliyor. Böylelikle, yükümlülerin, kendileri nezdinde yapılan yahut aracılık ettikleri süreçlerde işlem yapılmadan evvel süreç yapanlarla nam yahut hesaplarına süreç yapılanların kimliklerinin tespit edilmesi; kimlik tespit edilirken alınan bilgilerin teyidine temel evrakların gerçekliğinin denetim edilmesi; karmaşık ve olağandışı büyüklükteki süreçlerle görünürde makul, hukuksal ve ekonomik emeli bulunmayan süreçlere özel dikkat gösterilmesi; müşterileri tarafından gerçekleştirilen süreçlerin müşterinin mali durumu ile uyumlu olup olmadığını izlemek üzere müşterinin tanınmasına ait gerekli önlemler alınmasının sağlanması hedefleniyor.
“Finansal grup” düzenlemesi bağlamında Hazine ve Maliye Bakanlığına eğitim, iç kontrol, denetim ve risk idare sistemleri oluşturulması konusunda yetki veren fıkraya, “risk temelli yaklaşım” ve “yükümlü ve finansal küme seviyesinde” ibareleri eklenecek.
Ayrıyeten finansal kümeye bağlı kuruluşlar, belirtilen önlemlerin küme düzeyinde alınmasını teminen müşterinin tanınmasıyla hesap ve süreçlere ait olarak küme içerisinde bilgi paylaşımında bulunabilecek. Özel kanunlarda yer alan kararlar ileri sürülerek bilgi paylaşımından kaçınılamayacak. Bakanlık paylaşıma bahis bilgileri ve uygulamaya ait asılları belirlemeye yetkili olacak.
Böylelikle finansal küme içerisinde bulunan yükümlülerin hatadan kaynaklanan malvarlığı bedellerinin aklanması ve terörizmin finansmanı hatalarıyla daha faal çaba etmelerinin sağlanması amaçlanıyor.
İdari para cezaları artırılıyor
Kanunla Hata Gelirlerinin Aklanmasının Önlenmesi Hakkında Kanun’un “yükümlülük halinde idari ceza” başlıklı hususunda caydırıcılığın artırılması ve yeni önlemler öngörülmesi için değişikliğe gidiliyor.
Buna nazaran, Mali Kabahatleri Araştırma Şurası Başkanlığınca, kanundaki “müşterinin tespiti” ve “devamlı bilgi verme” başlıklı yükümlülüklerden rastgele birini ihlal eden yükümlülere 30 bin lira; yükümlüler nezdinde yahut bunlar aracılığıyla yapılan yahut yapılmaya teşebbüs edilen süreçlere bahis mal varlığının yasa dışı yollardan elde edildiğine yahut yasa dışı emellerle kullanıldığına dair rastgele bir bilgi, kuşku yahut kuşkuyu gerektirecek bir konunun bulunması halinde bu süreçlerin yükümlüler tarafından Başkanlığa bildirilmemesi halinde ise 50 bin lira idari para cezası verilecek.
Yükümlünün banka, finansman şirketi, faktoring şirketi, ikrazatçı, fınansal kiralama şirketi, sigorta ve reasürans şirketi, emeklilik şirketi, sermaye piyasası kurumu, yetkili kurum, ödeme ve elektronik para kuruluşu ile yönetmelikle belirlenecek öbür finansal kuruluşlar olması halinde, idari para cezası süreç fiyatının yüzde 5’inden az olmamak üzere iki kat olarak uygulanacak.
Bakanlığın eğitim, iç kontrol, denetim ve risk idare sistemleri oluşturulması konusunda işletme büyüklükleri ve iş hacimlerini de dikkate alarak yordam ve asılları belirleme yetkisini düzenleyen unsurdaki yükümlülüklere muhalif hareket edilmesinin tespiti halinde yükümlülere yazılı ihtar yapılarak 30 günden az olmamak üzere bir müddet verilecek. Bu mühlet sonunda eksikliklerin tamamlanmaması halinde 500 bin lira idari para cezası uygulanacak. İdari para cezasının bildirisi ile birlikte yazılı ihtar yapılarak 60 günden az olmamak üzere yeni bir mühlet verilecek. Bu mühlet sonunda da eksikliklerin tamamlanmaması halinde verilen birinci idari para cezasının iki katı idari para cezası daha uygulanacak. İkinci idari para cezasının bildirisinden itibaren 30 gün içinde eksikliklerin tamamlanmaması halinde yükümlünün faaliyetlerinin aşikâr bir müddet durdurulması, kısıtlanması yahut faaliyet müsaade evrakının iptaline yönelik önlemlerin alınması için durum ilgili kuruma bildirilecek.
Yükümlülüklere uymayan sorumlu idare konseyi üyesine, yoksa üst seviye yöneticisine belirtilen ihtarlar yapılmak ve mühletlere uyulmak şartıyla yükümlüye verilen idari para cezasının dörtte biri uygulanacak.
Elektronik tebligata ait yükümlülüklerini yerine getirmediği tespit edilen kişi, kurum yahut kuruluşlara her bir tespit için 40 bin lira idari para cezası uygulanacak, bu biçimde bir yıl içinde uygulanacak idari para cezasının toplam meblağı bir milyon lirayı geçemeyecek.
Unsurun birinci ve ikinci fıkrası kapsamında uygulanacak idari para cezasının toplam fiyatı, her bir yükümlülük için ihlalin yapıldığı yıl prestijiyle, birinci fıkra kapsamında iki kat olarak uygulanacak yükümlüler için 40 milyon lirayı; bunlar dışında kalan yükümlüler için 4 milyon lirayı aşamayacak.
Üst fiyattan ceza uygulanan yükümlüler nezdinde takip eden yılda birebir neviden bir yükümlülük ihlali olması durumunda bu hadler iki kat olarak uygulanacak. Yükümlülüğün ihlal edildiği tarihten itibaren 8 yıl geçtikten sonra idari para cezası verilemeyecek.
Cumhuriyet savcısı da el koyma kararı verebilecek
Gecikmesinde sakınca bulunan hallerde Cumhuriyet savcısı da el koyma kararı verebilecek. Hakim kararı olmaksızın yapılan el koyma süreci 24 saat içinde misyonlu hakimin onayına sunulacak. Hakim en geç 24 saat içinde onaylanıp onaylanmamasına karar verecek. Hakimin onaylaması halinde Ceza Muhakemesi Kanunu’nun “taşınmazlara, hak ve alacaklara elkoyma” başlıklı hususunda belirtilen kıymete ait rapor 3 ay içinde alınacak ve tekrar hakim onayına sunulacak. Onaylanmama yahut raporun 3 ay içinde alınamaması halinde Cumhuriyet savcılığının kararı kararsız kalacak.
Aklama cürmünün örgüt faaliyeti çerçevesinde işlenip işlenmediğine bakılmaksızın Ceza Muhakemesi Kanunu’nun “gizli soruşturmacı görevlendirilmesine” ait hususunda yer alan kararlara nazaran bâtın soruşturmacı görevlendirilebilecek, Karaparanın Aklanmasının Önlenmesine Dair Kanun’da yer alan kararlara nazaran denetimli teslimat önlemine karar verilebilecek.
Yükümlüler nezdinde yahut bunlar aracılığıyla yapılmaya teşebbüs edilen ya da halihazırda devam eden süreçleri, sürece husus mal varlığının aklama yahut terörün finansmanı hatası ile bağlı olduğuna dair kuşku bulunması üzerine, kuşkuyu teyit etmek, süreci tahlil etmek yahut gerekli görüldüğünde tahlil sonuçlarını yetkili makamlara intikal ettirmek gayesiyle 7 iş günü mühletle askıya alınan yahut gerçekleşmesine müsaade verilmeyen süreci, alınan karara alışılmamış biçimde gerçekleştiren yükümlülere süreç fiyatı kadar idari para cezası verilecek. Fakat verilecek idari para cezası 50 bin liradan az olamayacak.
Hamiline hisse senetlerinin bastırılması ve bölümünde bildirim mecburiliği
Türk Ticaret Kanunu’nda yapılan değişikliğe nazaran, Ticaret Bakanlığı, hisse defteri, idare heyeti karar defteri ile genel konsey toplantı ve müzakere defterinin elektronik ortamda tutulmasını zarurî kılabilecek, Sermaye Piyasası Kanunu kararları gizli olacak.
Hamiline yazılı hisse senetlerinin bastırılmasında ve evresinde Merkezi Kayıt Kuruluşuna bildirim yükümlülüğü getiriliyor.
Halka açık olmayan anonim şirketlerde hamiline yazılı hisse senetleri bakımından idare şurasının hisse sahipleri çizelgesini Merkezi Kayıt Kuruluşundan sağlayacağı listeye nazaran düzenlemesi karara bağlanıyor. Bu kapsamda hamiline yazılı hisse senedi sahipleri bakımından giriş kartı alma adabı kaldırılıyor.
Hisse sahipleri çizelgesinin Merkezi Kayıt Kuruluşundan sağlanmasının yol ve asılları, gereğinde genel konsey toplantısının yapılacağı gün ile hudutlu olmak üzere hisselerin zamanının yasaklanması ve ilgili başka bahisler Sermaye Piyasası Kanunu’nun ilgili hususu uyarınca kayden izlenen hisselere ait olarak Sermaye Piyasası Konseyi, hamiline yazılı hisseler bakımından ise Ticaret Bakanlığı tarafından bir bildiriyle düzenlenecek.
İdare kurulunca, hamiline yazılı hisse sahipleri ile sahip oldukları hisseye ait bilgiler, senetler hisse sahiplerine dağıtılmadan evvel Merkezi Kayıt Kuruluşuna bildirilecek.
Kayden izlenmeyen hamiline yazılı hisse senetlerinin devranında, zamanın şirket ve üçüncü şahıslar nezdinde karar söz etmesi için hisse senedini devralan tarafından Merkezi Kayıt Kuruluşuna bildirimde bulunulması zarurî olacak.
Türk Ticaret Kanunu’na ait değişiklikler 1 Nisan 2021 tarihinde; öbür düzenlemeleri ise yayımı tarihinde yürürlüğe girecek.
(Sürecek)
Kaynak: Anadolu Ajansı / Ahmet Alp Özden
Haberler.com
