Ticaret Bakanlığı tarafından tüm kooperatif ve üst kuruluşlarının, kooperatifçilik hizmetlerine elektronik ortamda eriştiği ve merkezi data tabanının yönetildiği Kooperatif Bilgi Sistemi (KOOPBİS) kurulacak.
Tbmm Başkanlığına sunulan Kooperatifler Kanunu ile Kimi Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Teklifi ile kooperatiflerin dış kontrol sisteminin yine düzenlenmesi ve faal kontrol sistemi kurulması hedefleniyor.
Buna nazaran, Bakanlıkça çalışma konusu, ortak sayısı ve ciro üzere kıstaslar dikkate alınarak belirlenen kooperatif ve üst kuruluşları dış kontrole tabi olacak. Dış kontrol, finansal tabloların kontrolü formunda olacak. İdare konseyinin yıllık faaliyet raporu içinde yer alan finansal bilgilerin, denetlenen finansal tablolar ile dengeli olup olmadığı ve gerçeği yansıtıp yansıtmadığı da dış kontrolün kapsamı içinde yer alacak.
Dış kontrol; genel konseyce alınan karar doğrultusunda Kamu Nezareti, Muhasebe ve Kontrol Standartları Kurumunca yetkilendirilen bağımsız denetçiler, Hür Muhasebeci Mali Müşavirlik ve Yeminli Mali Müşavirlik Kanunu’na tabi meslek mensupları, ilgili bakanlıkça dış kontrolle yetkilendirilen, bağlı olunan merkez birlikleri yahut merkez birliği kurulamamışsa bağlı olunan birliklerce yapılabilecek.
İlgili bakanlıkça dış kontrolle yetkilendirilen birlik ve merkez birlikleri, Türk Ticaret Kanunu’nun ilgili kararlarına nazaran bağımsız kontrole tabi olacak. Dış kontrol yapacak denetçiler ile kontrol yetkisi verilen birlik ve merkez birliğinin kontrolle görevlendirilen çalışanı, vazifeleri sebebiyle işledikleri cürümlerden ötürü, fiillerinin niteliğine nazaran Türk Ceza Kanunu’nun kamu görevlilerine ilişkin kararları uyarınca cezalandırılacak.
Kontrole ait tarz ve asıllar, denetçilerin nitelikleri, uyacakları etik prensipler, misyon ve yetkileri, seçilmeleri, misyondan alınmaları yahut ayrılmaları, kontrolün ve kontrol raporlarının içeriği ve raporun genel heyete sunulması ile üst kuruluşların yetkilendirilmesine ait konular ilgili bakanlıkların görüşü alınarak Ticaret Bakanlığınca çıkarılan yönetmelikle düzenlenecek.
Kooperatifler, kooperatif birliklerine; kooperatif birlikleri de merkez birliğine ortak olmadığı takdirde kamu kaynaklarından desteklenen kredilere kefalet sağlayamayacak; kamu kaynaklı ziraî desteklemelere aracılık yapamayacak, bu kapsamdaki müracaatlarda birlikler kooperatifleri, merkez birliği de birlikleri iştirake kabulden kaçınamayacak.
Genel heyet için bakanlık temsilcisi zaruriliği
Yapı kooperatifleri, ana mukavelede gösterilen işlerin tamamlanması ve ferdi mülkiyete geçilip konutların ve/veya iş yerlerinin ortaklar ismine tescil edilmesiyle gayesine ulaşmış sayılacak ve dağıtılacak. Fakat tescil sürecinden sonra yoluna uygun halde ana kontrat değişikliği yapılarak kooperatifin gayesinin değiştirilmesi halinde dağılmaya ait karar uygulanmayacak.
Kooperatifler, kooperatif birlikleri, merkez birlikleri ve Türkiye Ulusal Kooperatifler Birliği, genel heyet toplantılarından en az 15 gün evvel ilgili bakanlıktan temsilci talebinde bulunacak. Genel şura toplantıları, bakanlık temsilcisinin huzuru ile açılacak ve devam edecek. Temsilci, toplantının kanunlara, ana kontrata ve gündeme nazaran yürütülmesine nezaret edecek. Genel şura toplantı tutanağı ile toplantıya katılanların listesi temsilci tarafından imzalanacak. Temsilci, genel şurada, kanun ve ana mukaveleye karşıt olarak alınan kararlar hakkındaki görüşünü tutanakta belirtecek. Bakanlık temsilcisinin fiyatını, ilgili kooperatif karşılayacak.
Cezalar
Ortaklarının çoğunluğu bayanlardan oluşan ve bayan emeğinin kıymetlendirilmesi hedefiyle kurulan kooperatifler ile ortaklarının çoğunluğu engellilerden oluşan kooperatiflerin, tescil ve ilana tabi süreçlerinden fiyat alınmayacak, ilana tabi olanlar Türkiye Ticaret Sicili Gazetesi’nde fiyatsız yayımlanacak. Bu kooperatiflerden, Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği ile Odalar ve Borsalar Kanunu’nun ilgili düzenlemesi mucibince odaya kayıt fiyatı ve yıllık aidat ile munzam aidat da alınmayacak.
Teklifle, kamu kaynaklarından desteklenen kredilere kefil olan kooperatifler ile kamu kaynaklı ziraî desteklemelere aracılık yapan kooperatiflerde ana kontratta belirtilen kaideleri taşıyanları iştirake kabulden kaçınan; bilanço ve gelir masraf farkı hesaplarını genel konseyin yıllık toplantısından en az 15 gün öncesinden itibaren bir yıl müddetle ortakların tetkikine sunmayan; azlık tarafından genel heyet toplantısından evvel yoluna uygun biçimde gündeme unsur eği istenmesine karşın bunu yerine getirmeyen; denetçilerin ihtarına karşın kuralları taşımayan yahut sonradan kaybeden üyeleri düşürmeyen kooperatif ve üst kuruluşları yöneticileri için cezalar öngörülüyor.
Kooperatife ilişkin defter, doküman, para, mal üzere kooperatife ilişkin varlıkları haleflerine teslim etmeyenler; kamu kaynaklarından desteklenen kredilere kefil olan kooperatif ve üst kuruluşları ile ziraî desteklemelere aracılık yapan kooperatif ve üst kuruluşlarında, iştirake kabul konusunda kanun kararlarına uygun davranmayan kooperatif ve üst kuruluşları yöneticilerine de cezalar getiriliyor. Bağdaşmayan vazifelere muhalif uygulamaları araştırmayan denetçilere cezai sorumluluk öngörülüyor.
Yükümlülüklere ters hareket eden idare heyeti üyelerinin her biri, her bir yükümlülük için başka farklı olmak üzere 1000 lira idari para cezası ile cezalandırılacak. Birebir kontrol kapsamında birebir şahsa verilebilecek idari para cezalarının toplam meblağı 10 bin lirayı geçemeyecek.
Mevcut yöneticilere, seçimlere kadar eğitimden muafiyet
Ticaret Bakanlığınca tüm kooperatif ve üst kuruluşlarının, kooperatifçilik hizmetlerine elektronik ortamda eriştiği ve merkezi bilgi tabanının yönetildiği KOOPBİS kurulacak.
Kooperatifin ticaret sicili kayıtlarının, finansal tablolarının, idare heyeti ve denetçi raporlarının, genel heyet toplantı evrakının, ortakların kimlik, bağlantı, hisse ve ödemelerine ait bilgilerinin KOOPBİS’e işlenmesinden idare şurası sorumlu olacak.
İlgili bakanlık ile kooperatif ve üst kuruluşları, vazifeleri ile sonlu kalmak koşuluyla, ortakların ve ortak olmak için başvuranların ferdî bilgilerini KOOPBİS’te işlemeye ve görüntülemeye yetkili olacak. Bakanlık; kontrol, istatistik üretme, hizmetlerde otomasyonu artırma, ülke kooperatifçiliğinin geliştirilmesi ve kooperatif ortaklarının haklarının korunması maksadıyla sistemde işlenen dataları, kamu kurum ve kuruluşlarına aktarabilecek. Elde edilen datalar Ferdî Bilgilerin Korunması Kanunu’na karşıt olarak kullanılamayacak, aktarılamayacak yahut öteki bir biçimde işlenemeyecek.
KOOPBİS’te tutulacak bilgilerle elektronik ortamda sunulacak hizmetlerden faydalanılmasına, bu sistem üzerinde işlenen şahsî bilgilerin transferi ile güvenliğin sağlanmasına, aydınlatma yükümlülüğünün ne biçimde yerine getirileceğine ait adap ve asıllar ilgili bakanlıklar ile Ferdî Dataları Muhafaza Kurumunun görüşü alınarak Ticaret Bakanlığınca çıkarılan yönetmelikle belirlenecek.
Kooperatiflerin halihazırdaki idare ve kontrol konseyi üyeleri bir sonraki seçimlere kadar eğitim kuralından muaf tutulacak. Düzenlemenin yürürlüğe girdiği tarihten 31 Aralık 2022’ye kadar seçilecek idare ve kontrol şurası üyelerinin eğitim alma zorunluğu da bu tarihten sonra başlayacak.
Bir yıl içinde kurulacak
Tüm kooperatifleri kapsayacak ve değişik kanunlara tabi kooperatifler ortasında nizam sağlayacak KOOPBİS, bir yıl içinde kurulacak. İlgili bakanlıklar, sistemin suram sürecinde kendi sistemlerindeki dataları aktarmak, uygulamaya geçtikten sonra da kooperatif ve üst kuruluşlarınca yapılan bilgi girişlerini takip etmekle sorumlu olacak.
Kooperatif ve üst kuruluşları idare konseyi üyeleri; ticaret sicili kayıtlarını, finansal tablolarını, faaliyet raporlarını, genel şura toplantı evrakını, ortakların kimlik, bağlantı, hisse ve ödemelerine ait bilgilerini ve gerekli tüm bilgileri KOOPBİS’in kurulmasının akabinde 6 ay içinde aktaracak.
Bu süreçte kooperatifler ve üst kuruluşları, genel konsey toplantısına katılma hakkını haiz ortakları gösteren listeleri, bu husus yürürlüğe girmeden evvelki kararlara nazaran almaya devam edecek. Yükümlülüklerini yerine getirmeyen kooperatif ve üst kuruluşlarının idare konseyi üyeleri, idari para cezası ile cezalandırılacak.
KOOPBİS tüm kooperatifleri kapsayacak, böylelikle değişik kanunlara tabi kooperatifler ortasında tertip sağlanacak.
Ana mukavelelerini intibak ettirmeyenler dağılmış sayılacak
Kooperatifler ve üst kuruluşları, ana mukavelelerini en geç 3 yıl içinde bu düzenleme kararlarına intibak ettirecek. Ana kontratlarını intibak ettirmeyen kooperatif ve üst kuruluşları dağılmış sayılacak. Kanunen tasfiye ile görevlendirilmiş kimseler tarafından dağılmadan başlayarak 2 ay içinde tasfiye süreçlerine geçilmezse, kooperatif ve üst kuruluşun ortakları ya da alacaklıları tarafından mahkemeden 2 yıl içinde tasfiye memuru atanması islenebilecek.
Ana mukaveleler intibak ettirilinceye kadar, mevcut ana kontratların bu düzenlemeye karşıt olmayan kararları uygulanacak. Ana mukavelelerini bu düzenlemeye intibak ettirmek için kooperatifler ve üst kuruluşlarının yapacakları genel şuraları, olağan genel şuraların tarz ve çoğunluğuna nazaran toplanacak ve karar verecek.
Tarım Satış Kooperatif ve Birlikleri Hakkında Kanun’da yapılan değişiklikle, bağımsız kontrol kapsamı dışında kalan birlikler ile kooperatifler, Kooperatifler Kanunu’ndaki kararlara nazaran denetlenecek ve dış kontrole tabi olacak.
(Bitti)
Sizce Türkiye, parlamenter sisteme dönmeli mi?
— Haberler.com (@Haberler) September 30, 2021
Haberler.com
