İZMİR (AA) – İzmir‘in Tire ilçesindeki atölyesinde tek başına üretim yapan körüklü çizme ustası Hasan Hüseyin Öter, siparişlere cevap vermekte zorlanıyor.
Geçmişte efelerin ve ağaların “alametifarikası” olan körüklü çizmeler, artık sırf özel siparişler için üretiliyor.
Halk oyunu toplulukları, dizi ve sinema bölümünün yanı sıra meraklılar da Ege Bölgesi’ndeki az sayıdaki ustaya sipariş vererek, bu özel çizmelerden edinebiliyor.
İzmir’in Tire ilçesinde 71 yaşındaki Hasan Hüseyin Öter, Tarihi Kutu Han’daki atölyesinde tek başına, klâsik yolla körüklü çizme üretiyor.
Hasan Hüseyin Öter, AA muhabirine, kendisinin Karateke köyü Yörüklerinden olduğunu, mesleğini ise 11 yaşındayken çıraklığını yapmaya başladığı ustası İrfan Kahya’dan öğrendiğini söyledi.
Tire’de artık sırf kendisinin bu işi yaptığını aktaran Öter, “Eskiden bu bölgede, bilhassa Tire’de günlük giysi buydu. Ustamın ustası 1920’li yıllarda bir arayışa giriyor. Aslında körüklü değil yığma, rastgele kalıbın üstünde orantısız biçimdeydi. 1951 yılında benim ustam onun eline kimse su dökemez. O bu hale getirdi.” dedi.
“Yapımı 10 gün alıyor”
Ayakkabıların her deriden olabileceğini, körüklü çizmelerin üretiminde yalnızca iki yaşında dana derisinin kullanıldığını anlatan Öter, içerisindeki derinin de özel bir süreçten geçtiğini söyleyerek, şöyle devam etti:
“Meşe ağaçlarının kozalaklarının tabanındaki tırtır dediğimiz gereç un yapılıyor. Çizmenin içindeki deriyi de o unun içine yatırıyoruz. Efeler çıplak bacakla giydiği için sıhhatine ziyan vermesin diye kimyasal hiçbir materyal kullanılmıyor. İki kat deri birbirine yapıştırılarak kesimler birbirine dikiliyor. Sonra kalıba çekiliyor. Bacak kalıbında bir gün duruyor. En son kalıptan çıkarılıyor ve körükleri yapılıyor. Sonra tekrar iki gün kalıpta bekliyor. Kuruyor ve müşteriye veriliyor.”
Öter, çivilerin ve kullanılan başka materyallerin büsbütün doğal olduğunu ve bir çift çizme üretiminin yaklaşık 10 gün sürdüğünü söyledi.
Yörük kültürünün olmazsa olmazı körüklü çizmeler
Büsbütün şahsa özel üretim yaptığını da aktaran Öter, kelamlarını şöyle sürdürdü:
“İki kişinin de ayağı 42 olabilir lakin bacak uymuyor o yüzden büsbütün şahsa özel siparişle yapıyorum. Ölçü alıyorum. Türkiye’nin her yerinden gelen var. Yörükler pazar günleri Yörük Bayramı tertipliyor. O günler için siparişlerim oluyor. Ege Üniversitesi folklor grupları istiyor, kostümcüler istiyor. Yörük kültürünün olmazsa olmazıdır körüklü çizmeleri. Çok hoş bir meslek, evvelden ilkokulu bitiren çocuklar çırak olarak veriliyordu ancak artık kimse gelmiyor. Ege Üniversitesi folklor grupları istiyor. Siparişlere yetişemiyorum, talep çok. 124 çift siparişim var 2022 Nisan sonuna kadar doluyum.”
“10 bireye yetecek iş var”
Artık lokal giysiler giyenlerin neredeyse kalmadığını ve bir periyot talebin büsbütün bittiğini anlatan Öter, şunları kaydetti:
“Ölmeye yüz tutmuş haldeyken son 8 yıldır Ege’nin Yörük köylerinin dernekleri sipariş veriyor. Deveciler var, zeybekler var, efe kümeleri, üniversitelerin dans kümeleri tarafından büyük istek görüyoruz. Şu an 10 bireye yetecek iş var. Avrupa’da Türk günü için özel sipariş veriyorlar. Amerika’da Türk günleri düzenleniyormuş özel günler için sipariş veriyorlar. Her milletin kendine has çizmesi var bu körüklü çizme büsbütün bize ilişkin. Rusların geriden fermuarlı, Fransızların geriden bağcıklı lakin bu körüklü çizme büsbütün bize has. Avrupa’dan çok müşterim var. Danimarkalı bir bayan yaptırdı. Altını takunya üzere istedi. İsmimi de altına yazmamı istedi. Danimarka’ya gittiğimde şu ustaya yaptırdım, diyeceğim dedi.”
AA / Numan Erölmez – Son Dakika Haberleri
Haberler.com
