Berbat uyku Parkinson’da şikâyetleri artırıyor
Direkt yaşla ilgili bir hastalık olan Parkinson’un 60 yaşındaki her 100 kimseden 1’inde ortaya çıktığını belirten eksperler, marazın bayanlara orantıyla erkeklerde 1.5 kat daha yüksek orantıda çıktığını kaydediyor. Kuyu suyu tasarrufu ve tarım ilaçlarının risk faktörleri arasında bulunduğunu belirten bilirkişilere nazaran kalp damar sıhhatini koruyan beslenme, tertipli egzersiz, bisiklet yahut yüzme sporu yapılmalı. Bilirkişiler, berbat uykunun hastanın sonraki gün şikayetlerini bariz artırdığı ikazında bulunuyor.
Üsküdar Üniversitesi NPİSTANBUL Dimağ Hastanesi Nöroloji Mütehassısı Prof. Dr. Sultan Tarlacı, Parkinson illetine ait değerlendirmelerde bulundu.
Kuyu suyu kullanmak ve tarım ilacı risk faktörü
Parkinson marazının direkt yaşla birlikte ortaya çıktığını kaydeden Prof. Dr. Sultan Tarlacı, “Hastalık direkt yaşla birlikte, 60 yaşındaki her 100 bireyden 1’inde ortaya çıkıyor. Yaş artışı ile de sıklığı artıyor. Görünür risk faktörleri ile ortaya çıkan ve az orantıda da genetik nedenli ortaya çıkan bir durum olduğundan yüzde 100 korunmak mümkün olmayabilir. Fakat bilinen risk faktörlerini ortadan kaldırmak korunmayı sağlayabilir. Kuyu suyu kullananlarda, tarımda böcek-bitki ve mantar öldürücü üzere ilaçları kullananlarda daha sık ortaya çıkıyor. Bu tıp pratiklerde muhtemelen direkt maruz kalma ile beyindeki ilgili alan etkileniyor. Bu nedenle bu çeşit pratiklerde kâfi korunma tedbiri alınmalıdır. Kırsal kesimde daha sık ortaya çıkıyor” ikazında bulundu.
Bayanlara nazaran erkeklerde daha fazla rastlanıyor
Bayanlara nazaran erkeklerde görülme sıklığının arttığını kaydeden Prof. Dr. Sultan Tarlacı, “Bunun sebebini bilmiyoruz. Erkeklerde 1.5 kat daha yüksek orantıda çıkıyor. Birtakım marazlar, depresyon ve dert bozukluğu üzere, bağışıklık sistemi illetleri da Multipl Skleroz, SLE, romatoid artirit üzere bayanlarda daha sık. Muhtemelen cinsiyet genleri ile bağışıklık temeli genleri HLA yahut bağışıklık genleri arası bir münasebet var ve bunu şimdi tam olarak Parkinson açısından bilmiyoruz” dedi.
Titreme yahut hareket azlığı ile başlıyor
Umumide illetin vücudun bir yanından titreme yahut hareket azlığı, tutuklukla başladığını, 1 yıl kadar sonra başka vücut yarısına, sonraki bir yılda da vücut orta hattını etkilediğini kaydeden Prof. Dr. Sultan Tarlacı, “Bu etkileme, yazmada karınca yazısı üzere yazma, hareketlerde ağırlaşma, koku kaybı, kabızlık, seste boğuklaşma, salyanın yastığa akması, oturup kalkarken ağırlaşma ve yavaşlama biçiminde olabilir. Birinci periyotta 2-3 yıl ilaçlara cevap çok iyidir ve bu periyot balayı devri ismini alır bu nedenle. Sonrasında ilaçların dozunu arttırmak gerekir. 5-10 yıl sonra ilaç sayısı iyice artış gerektirir. Bu devirlerde zihinsel yavaşlamalar da eklenir tabloya. Giderek günlük ömür 10-15 yıl sonra bağımlı hale gelebilir. 15-20 yıl sonra ise ilaçlar yanıtsızlık yahut ilaç yan tesirleri ortaya çıkar. Ancak dimağ pili üzere metotlarla müsait hastalarda ömür kalitesi önemli biçimde iyileştirilebilmektedir” dedi.
Prof. Dr. Sultan Tarlacı, 1960’larda hastaların Parkinson nedeniyle ömrünü kaybedebildiğini
Fakat 1960’lardan bu yana geliştirilen ilaçlarla artık insanların Parkinson marazından ölmediklerine dikkat çekti. Tarlacı, ilaçlarla ömür vadesinin alışılagelmiş kimseler üzere olduğunu kaydetti.
Adım genişliği sarih ölçüde azalıyor
Parkinson illetinde tipik bir seyirde hareketlerde yavaşlama ve ağırlaşma olduğunu, hastanın “Kaslarıma komut ulaştıramıyorum” dediğini kaydeden Prof. Dr. Sultan Tarlacı, “Yüzde göz kırpma sayısı azalması ve mimik azalması, maske yüz görünümü olur. Konuşma boğuk ses, monotonal ve yutma sayısı azalmasından salya akması oluşur. Gövdede sandalyeden kalkma, yatakta dönmede yahut yürümede zorluk, bir bütün olarak oturma olur ve yatakta dönme zorluğu oluşur. Adım genişliği besbelli azalır, ileri evrede yürürken birden donup kalmalar, aniden süratli koşar üzere öne hızlanma gelişir. Görme bozuklukları olabilir. Lakin çok dikkat çekmez. Dimağda Parkinson’a neden olan hücre kaybının gibisi beğenilen de olur. Fakat dikkat çekmez. Koku kaybı, kabızlık, yazı yazmada giderek karınca yazısına dönme, içe çekilme-depresyon gibisi görünüm ve bazen bir kol omuzda sebebi bilinmeyen donukluk, tutukluk ağrı birinci yakınma olabilir. Birtakım durumlarda da düşüp kalçayı kırma sonrası ortopedi kliniğinde aslında Parkinson hastası olduğu anlaşılır” ihtarında bulundu.
Kalp damar sıhhatini koruyan beslenme öneriliyor
Parkinson illetinde beslenmenin ehemmiyetine işaret eden Prof. Dr. Sultan Tarlacı, “Kalp damar sıhhatini hami beslenme kıymetli. Vücut hareket yavaşlaması üzere barsak hareketleri de yavaşlar. Sıklıkla kabızlık olur. Bu nedenle bol posalı beslenme, bol likit ve kayısı, incir üzere bağırsak hareketini arttıran, içeride likit tutan besinler almalılar. Tıpkı devranda bol deniz eseri ve kalsiyum da önemlidir” dedi.
İlerleyen devirde unutkanlık ortaya çıkıyor
Neredeyse bir kural olarak Parkinson marazının ilerleyen yıllarında, 10-15 yıl sonra bireylerin yüzde 30’unda unutkanlık ortaya çıktığını belirten Prof. Dr. Sultan Tarlacı, “Bu sık görülen ve Parkinson marazının tedavi sürecini de zorlaştıran bir durumdur” dedi.
Parkinson yönetilebilen bir hastalıktır
Parkinsonun tedavi edilebilen bir marazdan çok yönetilebilen bir hastalık olduğunun altını çizen Prof. Dr. Sultan Tarlacı, “Uygun hastalarda dimağ pili yahut ilaç tedavisi kullanılmaktadır. Ancak Parkinson aslında tedavi edilmez yönetilir. İlaçların malûm tesirleri ve hasta durumlarına nazaran yan tesirleri var. Tesirleri bezen 4-6 saat. Hasta yahut yakını kendini takip etmeli ve etkisizlik vakitlerini kayıt altına almalılar. Sistemli egzersiz bisiklet yahut yüzme sporu yapılmalıdır. Bisiklet tekerli kullanılamıyor ise güç olabilir, tekersiz bisikletle yarım saat 45 dakika pedallama yapılmalıdır. Uyku sistemli ve iyi kalitede olmalıdır. Istenilmeyen uyku hastanın sonraki gün şikayetlerini besbelli arttırır” ikazında bulundu.
Tedavide dimağ pili de kullanılıyor
Parkinson tedavisinde ilaçların her devir vazgeçilmez olduğunu kaydeden Prof. Dr. Sultan Tarlacı, “Uygun periyotta, münasip ilaç ve makul yerinde dozda ilaç. Başka tedavi de dimağ pili. Bazen bu hasta seçimine nazaran ilaç tercih de olabilir. Nispeten tesirli bir prosedür lakin hangi hastaya takılacağına dair kurallarımız olması yanında, hangi hastaya da takılmayacağını iyi bilmek lazım. Büsbütün zararsız bir prosedür değil” dedi.
Parkinsonda her tedavi insana kişiseldir
Dünyada uygulanan ilaç ve dimağ pili formüllerinin devletimizde de birebir formda uygulandığını kaydeden Prof. Dr. Sultan Tarlacı, “Her tedavi kimseye kişiseldir. Parkinson da bunun dışında değildir. Her kişinin ilaca tesir, yan tesir ve beklenmedik yan tesirler ortaya çıkması açısından reaksiyonu çok farklı. Kimi hastalar düşük dozda Parkinson ilacı ile hayal görmeye hazırken, kimileri yüksek dozlarda görmez. Yahut ilaçların en sık yan tesirleri bulantı kusma. Birtakım hastalarda hiçbir formda çıkmaz. Şahsî farklılıklar hem tesirde hem de yan tesir de var. Bu nedenle Parkinson illeti tedavi edilmez, aslında hastalık idaresi yapılır. Bazen de klasik Parkinsonla karışan lakin süreci daha güçlükle olan emsal marazlarla da karışabilir. Ayrımı iyi yapmak gerekir” diye konuştu.
Kaynak: Bültenler
Haberler.com
