Berat Albayrak’ın Hazine ve Maliye Bakanı olduğu devirde döviz kurundaki yükselişi durdurmak argümanıyla Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası‘nın rezervlerindeki 128 milyar doların satılması, son devirde iktidar ile muhalefeti sık sık karşıya getirdi.
Başta CHP başkanı Kemal Kılıçdaroğlu olmak üzere muhalefet sözcüleri, 128 milyar doların kimlere satıldığını sorarken, bu mevzuda iktidardan farklı açıklamalar gelmişti. Bir açıklamasında, bu paranın Merkez Bankası’nın kasasında olduğunu ve kaybolan bir para olmadığını belirten Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, öbür bir açıklamasında ise “Merkez Bankası 2019 ve 2020 yıllarında, global iktisatta yaşanan gelişmeler ve bilhassa salgının yol açtığı güçlü süreci yönetmek için çok önemli döviz süreçleri yürütmek mecburiyetinde kalmıştır” demişti.
MERKEZ BANKASI KARŞILIK VERDİ
Bu süreçte DW Türkçe, 16 Nisan 2021’de Merkez Bankası’na bilgi edinme müracaatında bulunarak, 128 milyar doların akıbetini sordu. Banka, soruya 7,5 ay sonra cevap gönderdi.
SATIŞIN NEDENLERİ
29 Kasım’da CİMER üzerinden verilen yazılı cevapta, dünyada daha evvel görülmeyen bir krize yol açan Covid-19 salgının tüm ülkeleri olağan dışı önlemler almak mecburiyetinde bıraktığı savunuldu. Merkez Bankası, verdiği karşılıkta 128 milyar doların satılmasının münasebetini şöyle savundu:
“Diğer gelişmekte olan ülkelerde olduğu üzere Türkiye’de bu devirde artan sermaye çıkışları, azalan direkt yatırımlar, turizm ve ihracatta yaşanan süratli daralma nedeniyle iktisatta yüksek fiyatta döviz talep fazlası ortaya çıkmıştır. Ek olarak mevcut jeopolitik konjonktürün de yarattığı baskılar, makro finansal istikrarı sağlamak üzere iktisatta döviz likidite muhtaçlığının karşılanması gerekliliğini doğurmuştur. Bu nedenlerle finansal istikrarın korunması, ödemeler istikrarı finansmanı ve döviz arz-talep dinamikleri kapsamında süreçler gerçekleştirilmiştir.”
128 MİLYAR DOLAR NEREYE GİTTİ?
Merkez Bankası, 128 milyar doların gerçek kesim, finans kesiti ve kamu kurumlarının muhtaçlığı için kullanıldığını tez etti. Yazıda, buna ait, “Bu sayede ülkemiz iktisadının üretim, istihdam ve ihracat kapasitesi korunmuş, gerçek bölümün, finansal bölümün ve kamu kurumlarının döviz likiditesine erişim ve dış ödemeler noktasında rastgele bir problemle karşılaşmaması için gerekli önlemler alınmıştır” denildi.
KERİM ROTA: ŞU AN TAM ZIDDI SİYASET VAR
Mevzuyu yakından takip eden isimlerden Gelecek Partisi İktisat Siyasetleri Lideri, bankacı Kerim Rota, Merkez Bankası’nın bu cevabının iktidarın mevcut iktisat siyasetleriyle çeliştiğini kaydetti. Karşılığın değerli cümleler barındırdığını belirten Rota, bunlardan birincisinin bu süreçlerin üretim, istihdam ve ihracatı desteklemek için yapıldığı tezi olduğunu kaydetti. Rota, “Bunu çok farklı buldum. Şimdi ortadan bir sene geçti bu 128 milyar dolar probleminden üzerinden. Artık üretim, istihdam ve ihracatın desteklenmesi için tam karşıtı bir siyasetin, yani Türk parasının değersizleştirme siyasetini tekrar birebir iktidar yapıyor” dedi.
Merkez Bankası’nın bu süreçleri likidite sağlamak için yaptığını savunmasını da eleştiren Rota, “Oysa Merkez Bankası’nın biliyorsunuz likidite sağlamak için birçok aracı var, döviz satmak bunlardan en sonuncusu olması gereken ve en kısa olması gereken. Meğer bu birinci seçenek ve en uzun müddetli seçenek olarak merkez bankasınca tercih edildi” değerlendirmesini yaptı.
Kerim Rota, kamu kurumlarının döviz muhtaçlıklarını Merkez Bankası’ndan Hazine yoluyla sağlamak için yasal bir alt yapıya sahip olduğuna dikkat çekti. Bu nedenle bunun için kapı gerisinden süreç yapmaya gerek olmadığını tabir eden Rota, “Net biçimde Hazine, Merkez Bankası’ndan bu dövizleri satın alabilir ve bu süreçleri kamuya açıklayabilirlerdi. Bunu yapmamışlar” dedi.
Kerim Rota, bu devirde bankaların ve aracı kurumların önemli manada döviz alım satımı yapmadığını belirtti. Merkez Bankası’nın cevabında “finansal kesim” diyerek vatandaşın dövize olan kışkırtılan tercihinin üzerini peçelediğini kaydetti.
Deutsche Welle – İktisat Haberleri
Haberler.com
