Kurdukları tuzakla atmacaları bu türlü avlıyorlar
Dönemin son atmaca avı 2 bin 200 rakımlı Genya dağında yapıldı
Artvin’de atmaca avcılığı kültürü sürdürülmeye çalışılıyor
Avcılar ağaç, kolları ve yapraklarla kamufle olarak atmacaları avlamaya çalışıyor
ARTVİN – Yırtıcı kuşların göç güzergahı olan Artvin’in 2 bin 200 rakımlı Genya dağında, dönemin son atmaca avı düzenlendi. Ağaç kısımları ve yapraklarla kamufle olan avcıların avında renkli imgeler yaşandı.
Artvin’de yıllardır sürdürülen atmaca kültürü yaşatılmaya devam ediliyor. Her yıl Ağustos-Kasım aylarında yapılan atmaca avı, özel ağ düzeneklerin kurulumuyla gerçekleşiyor. Renkli imgelerin yer aldığı avda, ağaç kısımları ve yapraklarla kamufle olan avcılar, yakaladıkları atmacaları gözü üzere bakarak bir mühlet sonra tekrar tabiata salıyor.
Kültürel ömrün bir modülü haline gelen atmaca avcılığı geleneği asırlardır yaşatılırken, atmacaların göç güzergahı olan Artvin’in 2 bin 200 rakımlı Genya Dağında pusuya yatan atmaca tutkunları, dönemin son atmaca avını gerçekleştirdi.
Atmaca evvel av sonra avcı oluyor
Kuzeyden güneye göç etmeye başlayan atmacaları takibe alan avcılar, özel ağ düzenekleri kuruyor, ağaç kolları ve yapraklarla kamufle olarak atmaca avlıyor. Çekirge, danaburnu üzere böceklerle evvel kızıl sırtlı örümcek kuşu yakalayan avcılar, bu kuşlar vasıtasıyla da atmacaları tuzağa çekip yakalıyor. Avcılar, yakaladıkları ve gözü üzere bakarak besledikleri atmacaları bir mühlet sonra tabiata salıyor. Kimi avcılarda yakaladıkları atmacayı eğitip, bıldırcın avında kullanıyor, kimi de kolunda gezdiriyor.
“Bizim için kültürel bir miras”
Yırtıcı kuşla avlanmanın çok eski bir gelenek olduğunu ve bu geleneği yaşatmaya devam ettiklerini belirten 62 yaşındaki Recep Demirkaya “Kendimi bildim bileli atmaca avına gelirim. Dededen babaya babadan oğula geçerek kuşaktan kuşakla aktarılır atmaca avı, bu bizim için artık kültür problemi olmuştur. Bizde bunu devam ettiriyoruz. Yırtıcı kuşla avlanma çok evvelden beri gelen gelenek. Bizde bu işi sürdürmeye çalışıyoruz. Tabi bu avlanma işini herkes yapamaz. Ulusal Parklar kurs açıyor ve oradan sertifika alınıyor. Bu sertifika ile avlanma yapılıyor. Bu sertifika ile bir atmacacı 2 atmaca saklayabiliyor ve dönem bitişi olan Ekim ayı sonunda atmacaları tabiata tekrar salıyoruz” dedi.
“Atmacacılık artık hobi olarak yapılıyor”
Göçmen kuşların göç güzergahını bilmek gerektiğini kaydeden Demirkaya “Belli bölgeden göç ederler. Türkiye’de Doğu Karadeniz, İstanbul Boğazı ve Sinop üzerinden göç eder. Şuanda bizde kış dönemini geçirmek için kuzeyden güneye giden kuşları Artvin’in Genya Dağında bekliyoruz. Atmacayı bizler bıldırcın avlamak için tutuyoruz. Evvelce atmaca ile bıldırcın avına çok gidiliyordu artık ise kimse bıldırcın avına gitmiyor. Şuanda atmacacılık hobi olarak yapılıyor.
Atalarımızdan öğrendiğimiz kuşların geçiş noktalarındaki sırtlarda, bizim çergi dediğimiz bekleme yerleri yapıyoruz ve bu bekleme noktasının etrafını kare biçiminde olan ağla çeviriyoruz. Çerginin içerisinde atmacanın gözetlemesini yaparak, ağın gerisinde atmacanın ilgisini çeken çubukta hoş oynayarak atmacayı kandıran kuş olan kızıl sırtlı örümcek kuşunu çubukta oynatıyoruz. Kızıl sırtlı örümcek kuşunu gören atmaca süzülerek kuşa yanlışsız gelirken kuşu geri çekiyoruz ve atmaca ağa takılıyor sonra atmacaya ziyan vermeyecek biçimde atmacayı ağdan çıkarırız. Mendile sararız 3-5 saat mendilde kalır ve beşere alışır sonra onu zille donatırız ve evcilleştirirsiniz” halinde konuştu.
“Yeni kuşak atmacaya meraklı değil”
“Yeni kuşağın atmacaya meraklı olmadığını belirten Demirkaya “Bizden sonra artık bu zirvelere kimse çıkmıyor. Mesela 50 yaşın üstünde zirveye 20 kişi çıkıyorsa 20-25 yaşının altında 2-3 kişi anca çıkıyor” diye konuştu.
Atmaca avının en genç tutkunu olan 23 yaşındaki Hükümran Topaloğlu ise ” Atmaca sevdası merhum dedemden gelmektedir. 8-10 yıldır atmaca tutkusu içerisindeyim. Fırsat buldukça atmaca avına geliyoruz. Genya Dağı atmacanın kıymetli geçit noktasından biri. Bizde erken vakitte kuşumuzu eğitip dedelerimizin evvelce çerge kurduğu yerleri canlandırarak yeni çerge kuruyoruz. Bizim jenerasyonumuzda pek fazla atmaca sevdası yok. Bu kültüre sahip çıkalım, gelecek nesillere aktaralım. Bu bağlılıktır bende evlatlarıma öğreteceğim. Bu o denli bir tutku ki atmaca avına gelmediğimde gökte atmacaları görünce niçin bugün atmaca avına gitmedim diye içime keder oluyor” sözlerini kullandı.
Kaynak: İhlas Haber Ajansı / ADEM GÜNGÖR
Haberler.com
