Aktüerya Bilimleri tedrisat üyesi Prof. Dr. Fatih Tank, 1 Haziran ile başlayan sıradanlaşma periyodunda yaşanan insan hareketliliğiyle ilgili açıklamalarda bulundu. Google’ın tüm devletlerde pandemi devrindeki insan hareketliliklerini izlediğini ve seçilen 6 mekandaki hareketlilikleri sistemli olarak ölçerek belli aralıklarla açıkladığını belirtti. Türkiye’deki koronavirüs salgını sürecini 4 devir halinde incelediklerini belirten Tank, bunların 11 Mart öncesi, 11 Mart ile sokağa çıkma kısıtlamalarının başladığı 10 Nisan arası, 10 Nisan ile kısıtlamaların sona erdiği 31 Mayıs arası ve 1 Haziran’da geçilen olağanlaşma periyodu olduğunu söyledi.
“HAREKETLİLİK İLE VAKA SAYISI ARASINDA MÜNASEBET VAR”
Bu periyotları birbiriyle karşılaştırdıklarında ortaya değişik sonuçların çıktığını kaydeden Prof. Dr. Tank, “11 Mart’ta birinci vaka ilan edildikten sonra Türkiye kendi hareketliliklerini kısıtlamış. Markete az gitmiş, çeşitli rekreasyon yerleri, kafe, AVM üzere taraflara, parklara az gitmeye başlamış. Otomatik olarak kendisi bu türlü bir risk idaresi yapmış” dedi. Prof. Dr. Tank, 10 Nisan’da büyükşehirlerde kısıtlamaların uygulanmaya başlandığı devirde, sokağa çıkma kısıtlamasının öncesinde ve sonrasında yaşanan hareketliliğe dikkat çekerek, “Hemen bir gün öncesi ve sonrası çok büyük hareketlilikler gözlendi. Bu hareketliliklerin vaka sayılarına nasıl yansıdığını vilayet bazında ölçemiyoruz zira bölgeler ile alakalı olgu yok ancak Türkiye umumisine baktığımızda arasında bir bağlantı olduğu gözüküyor. Bilhassa nerede çıkıyor bu hareketlilikler? Marketlerde ve eczanelerde çıkıyor önümüze. Tahminen burada bir kısıtlama olmasa yahut olduğunda marketler açık kalsaydı, bu kadar hareket edilmiyor olabilirdi. 11 Mart öncesindeki gidişlerimizden çok daha ziyade sokağa çıkma kısıtlamasının olduğu devirde market ve eczanelere gitmişiz. Evet, sokağa çıkma yasağının olduğu günler hareket etmiyoruz doğal olarak, hanemizde kalıyoruz fakat onun öncesindeki ve sonrasındaki hareketlilikler, tahminen konutta kalmış olduğumuz periyottaki hareketsizliğimizi götürüyor, nötrleştirebiliyor” diye konuştu.Prof. Dr. Tank, “Sokağa çıkma yasağı hareketliliği artırdı mı?” sorusuna ise “Ortalama olarak hareketliliği referans periyoda nazaran mealli bir biçimde artırmış, diyebiliriz. Pandemi ilanından evvel biz ne kadar gidiyorsak onun yaklaşık bir yüzde 20-30 katı kadar daha çokça gidilmiş bu ilgili dönemde” karşılığını verdi.
“TOPLU TAŞIMADAKİ HAREKETLİLİK VAKA SAYISINI ETKİLİYOR”
1 Haziran ile başlayan olağanlaşma periyodundaki hareketlilik olgularını de kıymetlendiren Prof. Dr. Tank, şunları kaydetti: “1 Haziran sonrası çok enteresan. Biz güya hiç 11 Mart-31 Mayıs arasını yaşamamışız üzere bütün yerlerdeki hareketliliğimiz neredeyse pandemi ilanından evvel yani Türkiye’de birinci vakanın ilanından evvelki devirle çabucak hemen tıpkı seviyeye gelmiş. Bu şu demek aslında. 11 Mart’ta bizim 1 tane vakamız var. Lakin bugün itibarıyla aramızda yaklaşık 23 bin tane vaka var ve biz 11 Mart’tan öncesi üzere davranır durumdayız. En çok hareketlilik market ve eczanelerde gözüküyor. Daha sonra artış suratına baktığımızda ise iş alanları hareketlilikleri artmış, doğal bir sonuç olarak. Lakin çeşitli bileşenler incelendiğinde vaka sayısını etkileyen en değerli hareketlilik noktasının, toplu taşım istasyonları ve doğal olarak da toplu taşımadaki hareketliliğin olduğu gözüküyor. Başlangıç noktası bir sefer toplu taşım. Zira işe toplu taşımla gidiyor, işten konuta gelirken toplu taşımla geliyor. Binaenaleyh bir kişi meskenden çıkar çıkmaz, toplu taşım istasyonuna gidene kadar kendi ferdi risk idaresini şayet yaparsa maskesini takarsa hijyenine uyarsa ve içtimaî aralığını korursa bunun yansımalarının az olacağı düşünülebilir. Fakat tabi ben bu tahlilimi sayısal olarak yapıyorum.”
Aktüerya Bilimleri talim üyesi Prof. Dr. Fatih Tank
“180 GÜN SİMÜLASYONU ÖTEYE ATTI”
“UÇAK İNİŞTE ANCAK TÜRBÜLANS YAŞADIK”
Prof. Dr. Tank, Türkiye’de salgının pik noktasına ulaştıktan sonra inişe geçtiğini fakat önlemlere gereken ihtimamın gösterilmemesi durumunda her şeyin bilakis dönebileceğini vurgulayarak, “‘Uçak inişe geçti’ demiştim lakin bir türbülans yaşadık üzere gözüküyor. Şayet biz önlemlerimizi almaya devam edersek en üst seviyede tutarsak ben gerçek bir seyir haline gidebileceğimiz ümidini taşıyorum. Önlemlere dikkat etmezsek tahminen uçak havalanmaya tekrar başlayabilir. Çok dikkatli takip edilmesi gereken bir devirdeyiz. Hareketliliğin mümkün olduğunca düşürülmesi, mümkün olduğunca kalabalık meydanlara girilmemesi ancak girilmek zorundaysa kendi tedbirlerimizi en üst seviyede tutmamız gerekiyor ki sayılara olumlu yansısın” diye konuştu.
Kaynak: DHA
Haberler.com
