Son Dakika! Rekabet Kurumu: Zincir marketlere kesilen 2,7 milyar liralık rekor ceza kartelleşme suçundan verildi
Rekabet Kurumu (RK) Lideri Birol Küle, Rekabet Heyeti tarafından zincir marketlere kesilen 2,7 milyar liralık rekor cezanın akabinde yaşanan tartışmalara ait değerlendirmede bulundu. Soruşturma sürecine ait bilgi veren Küle, 5 perakende zincirine ve 1 tedarik şirketine idari para cezası verilmesiyle sonuçlanan soruşturma sürecinin yaklaşık 19 ay evvel, 31 Mart 2020’de Heyet tarafından alınan ön araştırma kararıyla başladığını söyledi. Ön araştırma raporunun 7 Mayıs 2020’de Rekabet Konseyinde görüşülmesi sonucu 30 teşebbüs hakkında soruşturma kararı verildiğini tabir eden Küle, yaklaşık bir yılda hazırlanan soruşturma raporunun 31 Mart 2021’de uzmanlar tarafından hazırlanıp tamamlandığını bildirdi.
Küle, “Yani aslında karardan tam 7 ay evvel, bugün karara mevzu olan ihlal tespitlerinin yer aldığı rapor taraflarla paylaşılmıştır. Mevzu bugünün konusu değildir. 2018 yılına kadar geriye giden kanıt niteliğindeki yazışmalar ele geçirilmiştir. Bildiğiniz üzere en son karar 28 Ekim’de alınmıştır. Soruşturma sürecinde tez konusu hareketlerle ilgili olarak taraflardan üç yazılı, bir kelamlı olmak üzere toplam 4 savunma alınmıştır. Kanunun öngördüğü yolu süreçlerin tamamlanması sonucu alınan kesin karar, yaklaşık 19 aylık bir vakit dilimini kapsayan inceleme sonucunda verilmiştir.” diye konuştu.
“HAKİM DURUMUN BERBATA KULLANILMASI KAPSAMINDA BİR İHLAL”
Kamuoyunda daima fahiş fiyat konusunun gündemde olduğuna dikkati çeken Küle, “Bu bahse açıklık getirmekte yarar var. Rekabet Kurumu tarafından yapılan tespitlere nazaran, ihlal konusu davranışlar nedeniyle fiyatların tüketici aleyhine yükseltildiği görülmekle birlikte, bu fiyatların ‘fahiş’ olup olmadığına dair bir kıymetlendirme, vurgu ya da fiyatların düzeyine bağlanmış rastgele bir sonuç bulunmamaktadır. Soruşturmada rekabet hukukunda fahiş ya da çok fiyat olarak geçen bir ihlal tipi incelenmemiştir. Gerçekten bu ihlal çeşidi kanunumuzda 6’ncı hususundaki hakim durumun berbata kullanılması kapsamında bir ihlaldir. Halbuki mevcut soruşturma, kanunun 4’üncü unsuru çerçevesinde yürütülmüştür. Soruşturma sürecinde, fahiş fiyat ya da fiyatların düzeyi değil, bu fiyatların rakipler ortasında direkt yahut dolaylı temaslar yoluyla sağlanan koordinasyon/eşgüdüm sonucunda belirlenip belirlenmediği araştırılmıştır.” tabirlerini kullandı.
“PİYASA ORGANİZE EDİLDİ”
Küle, marketlerin fahiş fiyat sebebiyle haksız olarak cezalandırıldıklarına ait savlarına da cevap vererek, “5 perakendeci teşebbüs ortasında direkt yahut ortak tedarikçiler aracılığıyla dolaylı temaslar yoluyla, satış fiyatlarının ve fiyat artışlarının uyumunun sağlandığı, elde edilen dokümanlarda ‘piyasanın organize edildiği’, ‘artırılan fiyatların rakiplerle eş vakitli raflara yansıtılacağı’ tarafında ve benzeri nitelikte pek çok söz bulunduğu, zincir marketlerin fiyat hareketlerinin de bu bulguları büyük ölçüde teyit ettiği görülmüştür. Ayrıyeten yeniden direkt yahut ortak tedarikçiler aracılığıyla geleceğe dönük fiyatlar, fiyat artış tarihleri, dönemsel kampanyalar ve indirimler üzere rekabete ait hassas bilgilerin paylaşıldığı, fiyat indirimine giden yahut pazar genelinde fiyatların arttığı devirde şimdi fiyat artışı yapmayan zincir marketlerin fiyatlarına tedarikçiler aracılığıyla müdahale edilerek kelam konusu zincir marketlerin fiyatlarının tüketiciler aleyhine yükseltilmesinin sağlandığı, gerçekten bu durumun ekseriyetle ‘bozuk fiyatların düzelttirilmesi’ formunda evraklara yansıdığı tespit ediliyor. Doğal ki buradaki bozuk fiyat tabirinden düşük fiyatların kastedildiğini açıklamama sanırım gerek yok.” dedi.
Soruşturma tarafı bir tedarikçi teşebbüsün ise kendi eserleri bakımından zincir marketler ortasında satış fiyatlarına ve fiyat artışlarına yönelik gerçekleşen uyumun sağlanmasında ve sürdürülmesinde rol oynadığı ve perakendecilerin geleceğe dönük satış fiyatları ve fiyat artış tarihleri üzere rekabete hassas bilgilerin paylaşımına aracılık ettiğinin belirlendiğini vurgulayan Küle, “Bu ihlal çeşidi rekabet hukukunda kartel olarak bilinen, rakipler ortasında fiyatların yahut ölçülerin tespiti, müşterilerin ya da bölgelerin paylaşılması, ihalelerde danışıklı hareket edilmesi üzere hususlarda gerçekleşen rekabeti kısıtlayıcı mutabakat yahut uyumlu aksiyonları kapsamaktadır. Soruşturma kapsamında ise fiyatların tespit edilmesi hususu, fiyat artış oranları yahut fiyatlarının ya da fiyat değişikliği tarihlerinin uyumu üzere davranışları içermektedir.” değerlendirmesinde bulundu.
“KARTEL ANAYASA’YA NAZARAN SUÇTUR”
Öncelikle birtakım kısımların, kendilerinin “kartel” olarak nitelediği bu davranışları “Piyasanın olmazsa olmazı”, hatta “Düşük fiyatların garantisi olduğunu” savunmalarını gülümseyerek izlediklerini belirten Küle, Anayasa’nın “Devlet, para, kredi, sermaye, mal ve hizmet piyasalarının sağlıklı ve nizamlı işlemelerini sağlayıcı ve geliştirici önlemleri alır, piyasalarda fiili yahut muahede sonucu doğacak monopolleşme ve kartelleşmeyi önler.” hususunu anımsattı. Küle, Anayasa’da devletin fiili yahut muahede sonucu doğacak monopolleşme ve kartelleşmeyi önleyeceğinin açıkça karara bağlandığına dikkati çekerek, “Her şeyden evvel kartel Anayasamıza nazaran kabahattir.” dedi.
Bu durumun Rekabetin Korunması Hakkında Kanun’a nazaran de hukuka karşıt ve yasak olduğuna dikkati çeken Küle, kanunun hedefinin da mal ve hizmet piyasalarındaki rekabeti engelleyici, bozucu yahut kısıtlayıcı muahede, karar ve uygulamaları, piyasaya hakim olan teşebbüslerin bu hakimiyetlerini berbata kullanmalarını önlemek olduğunu lisana getirdi. Küle, kanunun Şuraya da bu ihlallere son verilmesi için gerekli önlemleri alıp, bundan sorumlu olanlara idari para cezaları uygulama vazifesini verdiğini söyledi.
Uygulanan cezaların bu kararlar doğrultusunda verildiğine işaret eden Küle, şöyle konuştu:
“Kararlarımız yargı kontrolüne açıktır ve taraflar elbette yargı yoluna başvuracaklardır lakin bunun için öncelikle bizim gerekçeli kararımızın yayımlanması gerekiyor. Bu etapta vatandaşlarımızdan isteğim, toplumsal medya ve öteki mecraların yanlış yönlendirmelerine prestij etmemeleridir. Bugünlerde basına yansıyan görüşlerin hepsi gerçeklere değil, varsayımlara dayanmaktadır. Gerekçeli kararlarımız internet sitemizde herkesin erişimine açık olarak yayımlanacaktır. Gerekçeli kararlarımızda tüm tespit ve delillerimize yer vereceğiz. Vatandaşlarımız günü geldiğinde kararı tüm şeffaflığıyla inceleyebilirler.”
“TEDARİKÇİLERE AİT BAŞKA SORUŞTURMA YÜRÜYOR”
Soruşturma kapsamında yalnızca tek bir tedarikçiye ceza kesilmesi ve ceza ölçülerinin yüksekliğine ait yorumları da kıymetlendiren Küle, şunları kaydetti:
“Soruşturmamız 30 teşebbüs hakkında yürütüldü ve karara bağlandı. Bu teşebbüsler ortasında yalnızca 5 market ve 1 tedarikçi firma hakkında somut kanıtlar elde ettik. Öbür teşebbüsler hakkında somut kanıtlar elde edilemediği için ceza uygulanmadı fakat bu kapsamda iki bahse açıklık getirmekte yarar var. Marketlere verilen cezada geçen evraklar yalnızca bir tedarikçiye yönelik evraklar değildi. An prestijiyle yeniden benzeri bir ihlal tipine yönelik bir aksiyon içinde bulunduğu kuşkusuyla 14 tedarikçi teşebbüsün taraf olduğu 26 Nisan 2021’de alınan kararla başlatılan soruşturma Kurumumuzca halihazırda yürütülmektedir. Soruşturma raporunun hazırlanma süreci devam etmektedir. Ceza ölçüsüne gelecek olursak bu hususta yürürlükte olan bir Ceza Yönetmeliği’miz var. Cezalarımızı gerçekleşen cirolar üzerinden bu yönetmeliğe nazaran belirliyoruz. Kartel ağır bir ihlaldir ve ceza oranları yüzde 2 ila yüzde 4 ortasında belirlenir. İhlalin mühleti bir yıldan fazla ise bu oran yarım kat, 5 yıldan fazla ise bir kat artırılır. İhlal konusu faaliyetlerin ciro içindeki hissesinin çok düşük olması da indirim sebebidir. Her şey yoluna uygun formda yapılmıştır. Yakın tarihte tıpkı pazarda, tıpkı cinste ihlalin tespit edildiği başka kimi rekabet otoriteleri tarafından yüzde 3’ten yüzde 7’ye kadar para cezası uygulanmıştır.”
Lider Küle, tüketicilerin zincir marketlere karşı dava açabileceğine ait haberler i de “Tüketiciler tarafından zincir marketlere karşı tazminat davası açılması mümkündür fakat bu mevzu özel hukuk ispat vasıtaları ve metot kararları kapsamında isimli yargı mahkemelerinde ileri sürülmesi gereken bir konu olup, Rekabet Kurumunun bir dahli kelam konusu değildir.” dedi.
Haberler.com
