LALE KÖKLÜ/FIRAT ÖZDEMİR – Türkiye‘nin en büyük mozaik müzelerine sahip Hatay ve Gaziantep, adeta göz kamaştıran yapıtlarla tarihe ışık tutuyor.
Binlerce yıldır birçok medeniyete konut sahipliği yapan Hatay’da, hafriyatlarda çıkarılan sayısız mozaik, Hatay Arkeoloji ve Necmi Asfuroğlu Arkeoloji müzelerinde sergileniyor.
Tartıyla milattan sonra 2. ve 6. yüzyıllara ilişkin mozaik eserler, ilişkin oldukları periyodun izlerini yansıtıyor.
Kentte 1948’de açılan lakin muhtaçlığı karşılayamaz hale gelmesi nedeniyle taşınarak 2014’te yeni yerinde hizmete giren Hatay Arkeoloji Müzesi, çok büyük bir mozaik koleksiyonunu bünyesinde barındırıyor.
Geçen yıl turizme açılan Necmi Asfuroğlu Arkeoloji Müzesi ise milattan sonra 6. yüzyılda “kamu alanı” olarak kullanıldığı bedellendirilen, 1200 metrekarelik tek modül taban mozaiğiyle ön plana çıkıyor.
Tarih kenti Hatay için büyük değer taşıyan her iki müze de mozaik koleksiyonlarıyla yalnızca Türkiye’de değil yurt dışında da ses getiriyor.
Hatay Arkeoloji Müzesi Müdürü Ayşe Ersoy, AA muhabirine, dünya çapında mozaik eser zenginliği denildiğinde birinci akla gelen kentin Hatay olduğunu söyledi.
Yaklaşık 10 bin metrekare alana sahip Hatay Arkeoloji Müzesinin Antakya ve etrafındaki antik kentlere ilişkin yapıtlarla dolu olduğunu, en kıymetli koleksiyonlarını da mozaiklerin oluşturduğunu belirten Ersoy, “Antakya mozaikleri, 2. yüzyıldan 6. yüzyıla kadar mozaik gelişimini gözler önüne seren bir tarih barındırıyor. Bugün dünyada bir bilimsel yayın yapıldığında bilim adamları kesinlikle Hatay mozaiklerine değinmek zorunda hissediyor zira burası dünya açısından da çok kıymetli bir mozaik seksiyonuna sahip.” dedi.
Necmi Asfuroğlu Arkeoloji Müzesini gezenlerin ise kendini Roma periyodunda hissettiğini anlatan Ersoy, “Buradaki geometrik taban mozaiği, alanında dünyada tek. Milattan sonra 6. yüzyıla ilişkin bir eser. O periyotta Antakya ve etrafında 2 büyük sarsıntı oluyor, sarsıntıda bile mozaikte bir yok olma görmüyorsunuz, büsbütün bir dalgalanma görüyorsunuz, bu da ziyaretçilerimiz açısından epey ilgi cazibeli bulunuyor.” diye konuştu.
Ersoy, Necmi Asfuroğlu Arkeoloji Müzesinin ayrıyeten müze-otel konsepti bulunduğunu, bunun da Türkiye’de birinci olduğunu kaydetti.
Necmi Asfuroğlu Arkeoloji Müzesinin şu ana kadar 25 bin ziyaretçiye konut sahipliği yaptığını bildiren Ersoy, Hatay Arkeoloji Müzesinin de her yıl ortalama 250 bin kişiyi ağırladığını tabir etti.
Ersoy, kentte ayrıyeten 4 farklı yerde mozaik hafriyatlarının sürdüğünü kelamlarına ekledi.
Tarih ve kültür meraklılarının göz bebeği: “Zeugma Mozaik Müzesi”
Antik kentleri, tarihi yapılarıyla binlerce yerli ve yabancı turisti ağırlayan Gaziantep’teki Zeugma Mozaik Müzesi ise barındırdığı yapıtlarla ziyaretçilere unutulmaz tarih atmosferi sunuyor.
Şehitkamil ilçesinde 25 bin metrekaresi kapalı toplam 30 bin metrekare alana kurulan müze, Nizip ilçesinde yer alan ve Fırat Irmağı kenarında bulunan Zeugma Antik Kenti’ndeki hafriyat çalışmalarında gün yüzüne çıkarılan çok sayıda eşsiz yapıta mesken sahipliği yapıyor.
Roma ve Bizans periyotlarına ilişkin mozaik başta olmak üzere heykel, sütun, mimari yapı ve çeşmelerin bulunduğu, 2 bin 500 metrekare alanı kapsayan müze, bilhassa Zeugma’nın “Mona Lisa’sı” olarak görülen ve 52 yıl sonra ABD’den Türkiye’ye iadesi sağlanan “Çingene Kızı” mozaiğiyle ön plana çıkıyor. Roma periyodunda savaş ilahı olarak bilinen Mars’ın heykeli de müzenin ilgi çeken yapıtları ortasında bulunuyor.
“Cumhurbaşkanlığı Kültür ve Sanat Büyük Ödülü”ne sahip, binası ve mozaiklerin kapladığı alan bakımından dünyanın en büyükleri ortasında gösterilen müzedeki mozaikler, ziyaretçilerinde hayranlık uyandırıyor.
Gaziantep Müze Müdürü Özgür Çomak, AA muhabirine, müzenin Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın iştirakiyle 2011’de açıldığını hatırlattı.
Müzede fuaye alanlarının, konferans salonlarının bulunduğunu lisana getiren Çomak, “Burası, ülkemizde çağdaş müzecilik anlayışı çerçevesinde yapılan birinci müze özelliğini taşıyor. Müzemiz dünyanın da en değerli mozaik müzesidir.” dedi.
Çomak, müzenin A bloğunda Roma, B bloğunda ise Bizans periyoduna ilişkin yapıtların sergilendiğini, birçok ülkeden çok sayıda kişinin müzeye geldiğini vurguladı.
Müzedeki mozaiklerin başkalarından farklılık gösterdiğini anlatan Çomak, şunları kaydetti:
“Müzedeki eserler teker teker alanından getirildi. Bu da bir nevi aslında yaşayan müze. Müzemiz, yaşayan müzeyi çok iyi anlatan bir sergileme konseptindedir. Dünya ve Anadolu’daki tüm müzelerimizdeki mozaiklerde 9 ila 10 renk skalasına kadar ulaşabiliyor lakin Zeugma Mozaik Müzesi’ndeki mozaikler 13 farklı renk skalasından oluşuyor. Mozaiklerde, yapıldığı devirde Fırat Irmağı’ndan çıkarılan doğal renkli taşlar kullanılmış. Müzemizde 3 boyut özelliği gösteren mozaiklerimiz mevcut. Mozaiklerde ekseriyetle Roma ve Yunan mitolojisindeki sahneler yer alıyor, mitolojik rabler bulunuyor. Balık ve Fırat Irmağı etrafındaki güçlü bitkiler işlenmiş. Bunlardan en kıymetlisi de doğal ki Çingene Kızı.”
Çomak, 2019’da müzenin 350 bin ziyaretçiyi ağırladığını, geçen yıl salgın nedeniyle sayının 90 bine düştüğünü, bu yılın birinci 3 ayında ise 15 bin turistin buraya geldiğini tabir etti.
İstanbul’dan gelerek müzeyi gezen Mert Üçmer, “Özellikle Çingene Kızı mozaiğini görmeye geldim. Çok beğendim. Müzede çok kıymetli eserler var, insan etkileniyor. Herkesin gelmesini tavsiye ediyorum.” diye konuştu.
Ziyaretçilerden Gizem Aktaş da müzeye birçok sefer geldiğini belirterek, “Burası esasen dünya çapında çok ünlü. Yapısıyla, atmosferiyle bizi nitekim eski vakitlerin o gerçek yaşantısına götürüyor.” dedi.
Kaynak: Anadolu Ajansı / Lale Esaslı Karagöz
Haberler.com
