TBMM Lideri Mustafa Şentop, Anayasa Mahkemesinin hak ihlali kararı sonrasında Enis Berberoğlu‘nun milletvekilliğinin iade edilip edilmeyeceğiyle ilgili, “Bizim baktığımız şey kesin kararın hukuksal varlığıyla ilgili durumdur. Anayasa Mahkemesinin kararı bunu şimdi ortadan kaldırmamıştır. Bu kesin kararın varlığıyla ilgili bir yeni durum ortaya çıktığında bunu elbet değerlendireceğiz.” dedi.
Şentop, Ankara’nın başşehir oluşunun 97. yılı hasebiyle Altındağ Belediyesi tarafından Kavaklı köyünde düzenlenen 5 bin fidan dikim merasiminin akabinde gazetecilerin sorularını yanıtladı.
Anayasa Mahkemesinin hak ihlali kararının akabinde Enis Berberoğlu’na milletvekilliğinin iade edilip edilmeyeceği sorusu üzerine Şentop, TBMM’nin milletvekilliğinin düşmesiyle ilgili rastgele bir karar almadığını, yalnızca bir bildirim yapılmış olduğunu, bunun kesin kararla ilgili sürecin tamamlanması mahiyeti taşıdığını söyledi.
Anayasa Mahkemesinin kişisel müracaat sonucunda hak ihlali kararı verdiğini, münasebetinin görüldüğünü belirten Şentop, Anayasa’da yüksek yargı organları ve yargı kollarıyla ilgili düzenlemeler ile mevzuattaki düzenlemelere işaret etti. Şentop, kelamlarını şöyle sürdürdü:
“Şu herkesin kabul ettiği bir tüzel gerçekliktir. Anayasa Mahkemesinin kişisel müracaatla ilgili hak ihlali kararları diğer bir yargı kolu olan Yargıtayda sonuçta temyiz sonucunda kesin karar haline gelen kararın tüzel varlığını ortadan kaldırmıyor. Anayasa Mahkemesi ferdi müracaatta, yargı kararlarıyla ilgili yapılan ferdi müracaat müracaatlarında kesin kararı, yargı kararını iptal eden yahut ortadan kaldıran bir karar vermiyor. Şayet bu türlü olsa Anayasa Mahkemesini Yargıtayın üzerinde, Danıştayın üzerinde bir muhteşem temyiz mahkemesi olarak kabul etmek gerekir ki Anayasa’daki düzenlemeler, yetki dağılımları dikkate alındığında bu türlü bir durum yok. Onun için Anayasa Mahkemesi kararı da dikkatle okunduğunda, kesin kararı iptal ettiğine yahut ortadan kaldırdığına dair bir söz, bir karar yok. Aslında bu türlü bir karar veremez.”
Anayasa Mahkemesinin yine yargılama kararı verdiğini ve birinci derece mahkemesine bu kararı gönderdiğini anlatan Şentop, “İlk derece mahkemesinin bu hususta vereceği karar kıymetli. Bizim baktığımız şey kesin kararın tüzel varlığıyla ilgili durumdur. Anayasa Mahkemesinin kararı bunu şimdi ortadan kaldırmamıştır. Bu kesin kararın varlığıyla ilgili bir yeni durum ortaya çıktığında bunu elbet değerlendireceğiz.” diye konuştu.
TBMM’nin Türkiye’deki bütün kurumlar üzere Anayasa, İç Tüzük ve Kanunlara nazaran hareket ettiğini lisana getiren Şentop, “Hukukçu olmayanların diledikleri üzere kıymetlendirme yapmaları mümkündür. Türkiye’de fikir hürriyeti, tabir hürriyeti vardır. Söz hürriyeti yalnızca gerçek değerlendirmelerin yapılması hürriyeti değildir. Yanlış değerlendirmeler, büsbütün saçma değerlendirmeler de söz hürriyeti kapsamındadır ancak sonuç prestijiyle Anayasa, İç Tüzük ve kanunlara nazaran bakıp karar vermek durumundayız fakat kesin kararın ortadan kalkması halinde bu hususla ilgili bir kıymetlendirme yapılabilir.” sözlerini kullandı.
“Kesin karar ortadan kaldırıldığı vakit daha öncesinde Meclis kararlarında görülmedi ancak bir milletvekilinin iade edilmesi için Anayasa değişikliği gerekiyor, bu biçim bir şey mi olur, yoksa teamüllerle ilgili bir değişiklik mi olur?” formundaki soru üzerine Şentop, “Onun için biraz erken, onu konuşmaya. O mevzuda kesinlikle bir hukuksal yorum, formül ve karar verilecektir.” dedi.
“Anayasa Mahkemesi kararının geciktiğini düşünüyor musunuz?” sorusu üzerine Şentop, şöyle konuştu:
“Bir hukukçu olarak mahkemelerin verdikleri kararları hem içerikleri prestijiyle hem süreç prestijiyle yorumlayabiliriz, kıymetlendirebiliriz. Ama bizim kararı beğenmemiz, beğenmememiz mevzubahis değildir. Daha evvel de kimi tartışmalar oldu. Siyasetçi arkadaşlarımız Yargıtayın kararı doğrudur, yanlıştır. Bunu söyleyebiliriz, bu kararla ilgili hukuksal kıymetlendirme yapabiliriz fakat ortada bir karar var mı? Var. Sonuç prestijiyle mahkeme mesela bir mahkumiyet kararı verdiğinde vatandaşımıza, bir hukuk profesörüne diyelim ki bir ceza mahkemesi bir mahpus cezası verdi, mahkumiyet. Ceza hukuku profesörü, ‘Ben mahkemenin kararına katılmıyorum. Bu hususta kitap da yazdım, bu karar yanlıştır.’ dese onun mahpus cezasını çekmesi ortadan kalkar mı, cezanın mahiyeti ortadan kalkar mı? Mümkün değil.”
Hukukçu olarak farklı görüşler taşıyabileceklerini, mahkeme kararlarını yanlış bulabileceklerini lakin mahkeme kararlarına uyma mecburiliği bulunduğunu vurgulayan Şentop, şunları söyledi:
“Nitekim Yargıtay kararı sonucunda mutlaklaşan bir karar vardı. Bunun içeriğiyle ilgili, yani dokunulmazlığın tekrar kazanılmasıyla ilgili benim görüşüm farklıydı. Yargıtayın yorumundan fakat görüşüm farklı diye Yargıtay kararını uygulamamazlık yapamazdım. Anayasa Mahkemesi kararıyla ilgili de değerlendirmeler yapılabilir. Değindiğiniz konu kıymetli çok uzun sürdü. Bu hususta bir adım atılması gerekir. Aşikâr bir mühlet, sonlu müddet içerisinde bilhassa bu hususta, milletvekilliğinin düşmesine sebebiyet verecek konularda daha süratli, daha kısa bir vakitte karar vermesini sağlayacak düzenlemeler yapılabilir Anayasa Mahkemesinin. Aşağı üst 2 yıla yakın bir vakit geçiyor üzerinden ferdi müracaattan sonra. Çok uzun bir vakittir. Kararın içeriğiyle ilgili de farklı görüşlerim var kimi noktalarda ancak nasıl Yargıtayın kararı bir kararsa Anayasa Mahkemesinin kararı da bir mahkeme kararıdır sonuç prestijiyle. Bu herkesin bilhassa kararın muhataplarının ve hukuksal süreçler içerisinde adım atması gerekenleri bağlayıcı olduğunu bu kararın tabir etmek isterim. Daha sonra değerlendirmeler yaparız.”
“Önceki sistemde daha kolaydı”
Erken seçim tartışmalarına yönelik soruya karşılık da Şentop, siyasi bir tartışmaya girmek istemediğini söyledi. Evvelki sistemde erken seçim kararı almanın daha kolay olduğunu anlatan Şentop, “Mecliste nitelikli çoğunluk aranmıyordu bu mevzuda, karar alınabilirdi. Hakikaten Türkiye vaktinde seçim yapmamakla meşhur bir ülkeydi o periyotlarda. Hükümet sistemi değişikliğinin en kıymetli münasebetlerinden, amaçlarından birisi de Türkiye’de sık sık seçimlerin yapılması, erken seçimlerin yapılmasını ortadan kaldırmak idi. Bu sebeple yapılan değişiklikle erken seçim kararı almak zorlaştırıldı.” dedi.
Cumhurbaşkanlığı Hükümet sisteminde Cumhurbaşkanının yahut Meclis’in 5’te 3’lük bir çoğunlukla yani 360’ın üzerinde bir sayı ile seçim kararı alabileceğini, bu türlü bir karar aldığında hem Meclis hem Cumhurbaşkanlığı seçimlerinin yenileneceğini belirten Şentop, şunları kaydetti:
“Bunlar nitekim zorunlu bir muhtaçlık olduğu vakit seçim kararı alınabilsin diye Anayasa’ya konulmuş kararlardır ancak bir taraftan da sık sık keyfi olarak, kaideleri, konjonktürü yalnızca dikkate alarak seçim kararı alınmasın diye de konulmuş kararlardır. Bu bakımdan Anayasa’daki bu realite karşısında ben erken seçim kararı almanın çok çok güç olduğu kanaatindeyim. Erken seçim kararı evvelki sistemin yani Cumhurbaşkanlığı Hükümet sistemi öncesindeki sistemin birtakım berbat alışkanlıklarıdır. Bu sistemde bu manada bir adım atabilmek çok zordur, zorlaştırılmıştır. Bu sistemin de bir özelliğidir bu. Bunu tabir etmek isterim. Benim kanaatimce seçimler bundan sonra Türkiye’de daima vaktinde yapılır. Yalnızca 2023’te değil, ondan sonra da erken seçim Türkiye’de olmaz, daima vaktinde yapılır. Gaye buydu zati.”
Kaynak: Anadolu Ajansı / Ferdi Türkten
Haberler.com
