AK Parti’nin toplumsal medya düzenlemesi için “Almanya modeli” üzerinde durduğu ve bu mevzuda muhalefet ile görüş alışverişine başlamaya hazırlandığı biliniyor.
Toplumsal medya platformlarının paylaşılan içeriklerden sorumlu tutulmaları, Türkiye‘de temsilci bulundurmaları ve sakıncalı görülen içerikleri 24 saat içerisinde platformdan kaldırmaya zorlanmaları öngörülüyor.
Düzenleme taslağı hazırlanırken, Almanya’da 2017’den bu yana yürürlükte olan pratiklerin temel alındığı da söz ediliyor. Pekala Almanya’daki durum ne?
ALMANYA NEDEN TOPLUMSAL MEDYA DÜZENLEMESİNE GİTTİ?
Almanya’nın toplumsal medya ortamında düzenlemelere gitmesinin ardında yükselen çok sağcı ve göçmen aykırısı hareket yatıyor.
Mahsusen son yıllarda, şiddetli sağcı kümelerin toplumsal medya üzerinden yalan haberler yaymaları, vefat tehditlerinde bulunmaları, terör taarruzları öncesinde toplumsal medya üzerinden bildiriler vermeleri ve bu platformlar üzerinden örgütlenmeleri nedeniyle harekete geçen Merkel hükümeti, yeni düzenlemelerle bunları engellemeyi amaçlıyor.
ALMANYA MODELİNİN DETAYLARI NELER?
Merkel hükümeti birinci olarak 2017 yılında çıkardığı ve kısa ismi NetzDG olan kanunla, Facebook, Twitter üzere toplumsal medya platformlarını kullanıcıların yayınladıkları içerik konusunda sorumlu hale getirdi.
“Sosyal Ağlarda Kanunların Uygulanmasının İlerletilmesi Kanunu”, Batılı demokrasilerde, bu ortamdaki en kapsamlı birinci türel düzenlemelerden biri olarak görülüyor.
Yasa, toplumsal ağlarda nefret söylemi, düzmece haberler, hakaretler, tehditler, kişileri suça yahut şiddete teşvik eden yasa dışı içeriklerle mücadeleyi hedefliyor.
Maddeyle birlikte, Almanya’dan erişilebilen tüm toplumsal ağlara, kullanıcıların bu şekil içerikleri şikayet edebilecekleri bir sistem kurmaları mecburiliği getirildi.
Şikayete bahis olan içeriklerin maddeleri ihlal edip etmediğini incelemekle yükümlü olan toplumsal ağların, ihlal tespit etmeleri durumunda bu içeriği 24 saat içinde silmeleri ya da erişime kapatmaları gerekiyor.
NetzDG uyarınca toplumsal medya platformlarının, duruşma kararı olması halinde, kabahat oluşum eden paylaşım yapan kişi hakkındaki haberleri, zatî hakları ihlal edilmiş olan şikayetçiye iletmelerinin de yolu açıldı.
ALMANYA MODELİNDE HANGİ CEZALAR VAR?
NetzDG yasasında, kullanıcıların taleplerini inceleyecek şikayet mekanizması oluşturmayan, kabahat niteliği taşıyan içerikleri devranında silmeyen toplumsal ağlar için para cezaları öngörülüyor.
Ağır ve sistematik ihlallerde, şikayet mekanizması sorumlusuna 5 milyon euroya kadar, toplumsal medya platformuna da 50 milyon euroya kadar çıkabilen para cezaları uygulanabiliyor.
Yasanın toplumsal medya ağlarına getirdiği kıymetli bir gayrı yükümlülük de, Alman makamları nezdinde temsil ile yetkilendirilmiş bir kişi ile yeniden Alman isimli kovuşturma makamlarının haber taleplerine karşılık verebilecek bir irtibat hizmetlisinin, Almanya’da görevlendirilmesi zaruriliği. Yasa koyucu bunun “düzenlemelerin faal formda uygulanması” için gerekli olduğuna vurgu yapıyor.
ALMANYA’DAKİ TOPLUMSAL MEDYA MADDESINE BU YIL HANGİ EKLEMELER YAPILDI?
NetzDG maddesine karşın son üç yılda şiddetli sağcıların toplumsal medyadaki ırkçı nefret söylemleri ve mevt tehditlerinin önüne geçilememesi, Alman hükümetinin üzerindeki baskıyı artırdı.
Çok sağcıların geçen yıl Haziran ayında Merkel’ın sığınmacılara açık kapı siyasetini destekleyen Kassel Valisi Walter Lübcke’yı öldürmeleri, bu yıl Halle ve Hanau kentlerinde düzenlenen ırkçı akınları, hükümetin ölçüsüz sağı bir numaralı tehdit olarak tanımlamasını beraberinde getirdi.
Nefret hatalarıyla savaş hedefiyle, toplumsal medya yerinde da, daha kapsamlı yeni düzenlemelere gidildi. Bu ay parlamentoda kabul edilen nefret cürümleri ve ölçüsüz sağla savaş yasa paketi, NetzDG yasasında ve ceza kanununda kıymetli değişiklikler getiriyor.
Yalnızca toplumsal ağlar değil, medya paylaşım platformları da NetzDG yasası kapsamına dahil ediliyor. Yeni düzenlemelere nazaran, toplumsal platformlar vefat tehdidi ve şiddete davet bahisli içerikleri yalnızca silmekle yükümlü olmayacak, başkaca hata oluşum eden bu paylaşımları Birleşik Emniyet Teşkilatı’na (BKA) bildirilecek.
Halkı düşmanlığa ve şiddete teşvik eden, barışçıl kamu nizamını amaç alan, çocuk pornografisi içeren ya da terör örgütü propagandası niteliği taşıyan içerikler, emniyete bildirilmesi gerekenler toplumsal medya paylaşımları arasında nokta alıyor.
Şüphelilerin kimliklerinin süratli tespiti için IP adresleri ve ilişki noktası numaraları da güvenlik güçlerine iletilecek. Cinayet ya da terör saldırısı planı üzere ağır cürümler laf konusu olduğunda, hakimin onay vermesi koşuluyla, güvenlik üniteleri ilgili kullanıcıların şifrelerini de toplumsal platformlardan talep edilebilecek.
Ceza kanununda yapılan değişiklikle de katalog kabahatlerin kapsamı genişletildi. Bundan sonra fiziki şiddet ve cinsî atak tehditleri de, mevt tehdidi üzere hata sayılacak, internet üzerinden bu cins tehditlerde bulunan toplumsal medya kullanıcıları üç yıla kadar mahpus cezasına mahkum edilebilecek. İnternet üzerinden hakaret kabahatinin işleyenlerin de iki yıla kadar mahpus ile cezalandırılması öngörülüyor.
ALMANYA’DAKİ DÜZENLEMELERE GETİRİLEN TENKITLER NELER?
Almanya’nın son üç yılda toplumsal medya meydanında getirdiği düzenlemelerin birtakım tartışmalı kısımları, aralarında İnsan Hakları İzleme Örgütü (HRW) ve Hudut Tanımayan Gazeteciler Örgütü’nün de bulunduğu STK’lar tarafından eleştiriliyor.
Toplumsal platformlara getirilen para cezalarının aykırı sonuçlar doğuracağı, ceza riskinden kaçınmak isteyen platformların şikayet edilen içerikleri gereğince incelemeden direkt silmeye yöneleceği, bunun da tabir özgürlüğünü çok önemli olarak sonlandıracağı, bir mealde sansüre yol açacağı en çok lisana getirilen tenkitler arasında.
Hükümetin, bir içeriğin hukuka alışılmamış olup olmadığına ait değerlendirmeyi toplumsal medya platformlarına bırakması da kaygı yaratıyor.
Dijital hak savunucuları, bir içeriğin söz özgürlüğü kapsamında olup olmadığını şirketlerin değil, yargının değerlendirmesi gerektiğini savunarak, hükümetin, yargının sorumluluk ortamındaki vazifeleri bir mealde “özelleştirdiğini” kaydediyorlar.
Bu ay kabul edilen düzenlemelerle, toplumsal medya platformlarına hata oluşum edebilecek paylaşımları emniyete bildirme yükümlülüğü getirilmesi de hem muhalefet partilerinin hem de insan hakları savunucularının telaşlarına yol açıyor.
Rastgele bir yargı kararı olmadan, yalnızca bir toplumsal medya şirketinin değerlendirmesine dayanan kuşku üzerine, kullanıcılarla ilgili ayrıntılı haberlerin güvenlik ünitelerine iletilmesinin sakıncalarına dikkat çekiliyor.
Hak savunucuları, Facebook ve Twitter üzere toplumsal ağların polise verecekleri kullanıcı haberleri ile devletin elinde “şüpheliler data tabanı”, yani bir manada fişlenenler listesi olacağına işaret ediyorlar.
MERKEL HÜKÜMETİ DÜZENLEMELERİ NASIL SAVUNUYOR?
Alman hükümeti ise tüm bu tenkitlere karşı çıkardığı düzenlemelerle toplumsal medyada nefret hatalarıyla mücadeleyi güçlendirmek istediğini, bunu yaparken de demokratik özgürlüklerin korunması amacının gözetildiğini savunuyor.
Adalet Bakanı Christine Lambrecht, bu yasal düzenlemelerle “ırkçılar ve çok sağcılar tarafından tehdit edilen her bireyi muhafazayı hedeflediklerini” söylerken, bu adımlarla birebir devranda artan nefret hataları ve şiddet fiillerinin cezalandırılması konusunda yargının elinin güçlendirildiğini vurguladı.
Resmi internet sitesinde toplumsal medya düzenlemelerini savunan Merkel hükümeti de bireylerin tabir özgürlüğünü himayenin, devletin hizmeti olduğunun altını çizdi.
Hükümetin açıklamasında, “Her bireyin kendi kanısını, hiç bir tesir altında kalmadan, özgür bir biçimde ve açıklıkla tabir edebilmesi, özgürlükçü demokratik bir anayasal sistemin temel taşlarından biridir. Devletin vazifesi, elindeki tüm imkanlarla, bu özgürlüğü savunmaktır. Kabul edilen yasa paketiyle bu maksat doğrultusunda kararlılıkla ilerlenecektir” sözleri kullanıldı.
Haberler.com
