Türk Mühendis ve Mimar Odaları Birliği (TMMOB) Jeoloji Mühendisleri Odası Güney Marmara Bürosu Idare Heyeti Üyesi Aysun Aykan, Marmara Denizindeki fay hattı ile Bingöl-Yedisu fay hattında her an 7’nin üzerinde sarsıntı olabileceğini argüman etti. Manisa ve Balıkesir etrafındaki hareketliliğe de dikkat çeken Aykan, “Bu nahiyede 7’nin üzerinde sarsıntı oluşturacak faylar var” dedi.
Türkiye’de son günlerde arka arda sarsıntılar yaşanıyor. 25 Haziran’da Van’da 5.5 büyüklüğünde bir zelzele meydana geldi. Bu zelzele Saray Fayı ile Başkale Fayı arasında oldu; ondan evvel 14 Haziran’da olan 5.7 büyüklüğündeki Karlıova Sarsıntısı Kuzey Anadolu Fayının üzerinde meydana gelmişti. Pütürge Zelzelesi, Şark Anadolu Fayı üzerinde oldu. Türkiye’de son günlerde yaşanan sarsıntılar farklı fay hatları üzerinde ve birebir vakitlerde oldu. Bilirkişilere nazaran bunun sebebi kıta hareketlerinin ağır olması.
“MANİSA’DA 7’YE YAKIN SARSINTI ÜRETECEK ÇOK SAYIDA FAY HATTI VAR”
Bugün 5.5 büyüklüğünde sarsıntının yaşandığı Manisa-Saruhanlı’da 7’ye yakın zelzele üretecek çok sayıda fay hattı olduğunu belirten Aysun Aykan, “5.5 büyüklüğündeki zelzele burada beklenen bir zelzeledir. Manisa ve Akhisar arasında Ocak ayından bu yana 5 binin üzerinde sarsıntı meydana geldi ve birçok 4’ün üzerindeydi. Bu Yer için Manisa, Balıkesir ve Muğla etrafında her an zelzele oluşturacak çok sayıda fay var. Bu yerde Balıkesir ve etrafında 7’nin üzeri büyüklükte sarsıntı üretme potansiyeline sahip fay hatları var ve mahsusen Balıkesir- Gökçeyazı fay Segmentinin kırılma devri geçmiş; münasebetiyle heran bu fay hattı üzerinde sarsıntı olabilir; bu fay 6.5’den büyük 7.2 büyüklükte bir sarsıntı üretme potansiyeline sahiptir. Bu yüzden Balıkesir-Gökçeyazı Fay Segmentinin tehlikesine dikkat çekmemiz de gerekiyor. Umumi manada zelzeleler birbirini etkiliyor. Bir bölgede zelzele olduğu vakit acilen ucundaki yada yakınındaki faya güç aktarımı oluyor; mekan değiştiriyor güç ve aktarım olan mahalde kesinlikle eninde ahir zelzele meydana geliyor” dedi.
Jeoloji Mühendisleri Odası Güney Marmara Bürosu Idare Şurası Üyesi Aysun Aykan
“MARMARA’DAN EVVEL YEDİSU FAYINDA BÜYÜK ZELZELE OLABİLİR”
14 Haziran’da meydana gelen Karlıova Zelzelesi, Bingöl- Yedisu Fayına hakikat tansiyon aktarımına neden olduğuna dikkat çeken Aykan, “Yedisu fayı şimdi kırılmadı. Burada yapılmış olan çalışmalara nazaran bu fayın maksimum 7.5 büyüklükte sarsıntı üretme potansiyeline sahip olduğu biliniyor. Yedisu fayı üzerindeki zelzele tekrarlanma periyodunun, buradaki geçmiş sarsıntılar de göz önünde bulundurulduğunda; yaklaşık 245 55 yıl olduğu düşünüldüğünde, en son meydana gelen 1784 zelzelesinden bu yana 236 yıl üzere bir vakit geçmiştir. Bu sonuca bakarsak fay her an kırılabilir. Marmara’dan evvel Yedisu Fayında büyük bir zelzele olabilir. Kuzey Anadolu Fayı (KAF) üzerinde Marmara Denizi içinde var olan sismik boşluktan sonra en riskli yer olan Yedisu Fayının sismik aktivitesinin dikkatle takip edilmesi ehemmiyet taşımaktadır” diye konuştu.
MARMARA’DA ÜRKÜTÜCÜ TABLO
Aykan, “Bugüne kadar yapılan ulusal ve memleketler arası çalışmalar şunu gösteriyor; 1999 zelzelesinden sonra yaklaşık 30 yıl içerisinde Marmara Denizinde büyük bir zelzelenin beklendiğidir.. Aradan 20 yıl geçti, 10 yıl içerisinde 7’nin üzerinde maksimum 7.6 Büyüklüğünde bir sarsıntı bekleniyor. İstanbul’un bulunduğu konum KAF’nın nerdeyse en garp ucu,Bingöl-Karlıova ise en şark ucu. Geçmişe baktığımız devir en son olan sarsıntı şarkta 1939’da Erzincan ‘da başlayarak garba hakikat sırasıyla kırılarak 1942-1943-1944-1957-1999’da Kocaeli zelzelesi ile Marmara Denizine kadar gelmiştir. Artık 14 Hazirandaki Karlıova Zelzelesi ile fayın hareketi şarka geçti fakat garpta kırmadığı bir kesim var; Marmara denizinde kalan bir modül; Bilim kişileri sismik boşluk ismini veriyorlar yani kırılma vakti gelmiş fakat kırılmamış kesim Jeoloji Biliminde bu her an kırılacak bir modüldür. Bu yüzden Marmara denizi içerisindeki beklediğimiz sarsıntısı önemsememiz gerekiyor. Sarsıntıya hazırlık mealinde eksiklerimizi bir an evvel tamamlamamız gerekiyor.
Türkiye’de zelzeleyle ilgili çalışmalar, 1999 sarsıntısından sonra sürat kazandı. İstanbul’da sarsıntıya hazırlık mealinde, 2003 yılından beri çok sayıda çalışmalar yapılıyor. Hükümetimiz, üniversiteler daima bu mevzuda çalışmalar yapıyor, Mahallî Idareler, belediyeler sarsıntısı daha az hasar ile atlatmaları için zelzele master planlarını yapıp, yeniliyorlar. Gelgelelim memleketimizin doğusu, mahsusen kırsal mahalleler yapı stoğu mealinde zayıf taraflardan oluşuyor, taşıyıcı sistem içermeyen binalardan oluştukları için en ufak bir sarsıntıda yıkılıyor” sözlerini kullandı.
“DEPREM BİLİM ŞURASI KURULMASI ÖNEMLİ”
Türkiye’deki sarsıntılar dikkate alındığında çok mevt ve hasarın direkt fay hatları üzerinde kurulan yerleşim ünitelerinde ve mühendislik hizmeti almamış binalarda meydana geldiğini vurgulayan Aysun Aykan, “Günümüzün teknolojisine baktığımızda biz artık sarsıntıya dayanıklı bina yapabiliyoruz, alüvyonu, istenilmeyen tabanı iyileştirebiliyoruz. Ancak arkaya bir tek sorun kalıyor, diri fay hattı üzerine yapılaşmanın olmamasını sağlamamız gerekiyor. Bunların hepsinde birebir anda tabi ki zelzele olmayacak lakin, sırası geldiği devir zelzeleler olacak. Buralarda yapı stokunun belirlenerek, binanın güçlendirilmesi ya da kaldırılması gerekmektedir. Başkaca; Türkiye’de Pandemi sürecinde Sıhhat Bakanlığı tarafından kurulmuş ve başarılı çalışmalar yürütmüş olan ‘Sağlık Bilim Kurulu’ üzere, hem topluluğun ve hem de resmi kurumların akıllıca bilinçlendirilmesi ve Türkiye’nin sarsıntı araştırma siyasetinin belirlenmesi için “Deprem Bilim Kurulu” kurulmasında da yarar var” diye konuştu.
Kaynak: İHA
Haberler.com
