Yapıtları ile olduğu kadar hayatı ile de yankı uyandıran Yaşar Kemal Nobel Edebiyat Ödülü’ne aday gösterilen birinci Türk müelliftir.Peki, Yaşar Kemal kimdir, nereli? Yaşar Kemal neden öldü? Yaşar Kemal’in hayatı ve biyografisi | Yaşar Kemal kelamları, yapıtları nelerdir? Yaşar Kemal kelamları, yapıtları merak edenler için haberimizde…
YAŞAR KEMAL KİMDİR? YAŞAR KEMAL’İN HAYATI
6 Ekim 1923 Hemite, Osmaniye doğumludur. Tam ismi Kemal Sadık Gökçeli’dir.
Kürt kökenli Türk romancı, senaryo ve hikaye müellifi. Birinci hikaye kitabı Sarı Sıcak’ta da yer alan Bebek hikayesi ile birinci romanı İnce Memed, Cumhuriyet’te tefrika edildi. İnce Memed, yaklaşık kırk lisana çevrilerek yayımlandı. Kitaplarının yurt dışındaki baskısı yüz kırktan fazladır.Yaşar Kemal pek çok yapıtında Anadolu’nun efsane ve masallarından yararlanmıştır. PEN Muharrirler Derneği üyesiydi. Nobel Edebiyat Ödülü’ne aday gösterilen birinci Türk muharrirdir.1952–2001 yılları ortasında Thilda Serrero ile evli kalmış, 2002 yılında Ayşe Semiha Baban ile 2. evliliğini yapmıştır. 28 Şubat 2015 tarihinde organ yetmezliği sebebiyle ağır bakımda olduğu hastanede vefat etmiştir. Cenazesi 2 Mart 2015 tarihinde düzenlenen merasimin akabinde Zincirlikuyu Mezarlığına defnedilmiştir.
Yaşar Kemal, Nigâr Hanım ile çiftçi Sadık Efendi’nin oğlu olarak aslen Van-Erciş yolu üzerinde ve Van Gölü’ne yakın Muradiye ilçesine bağlı Ernis (bugün Ünseli) köyünden olan bir ailenin çocuğu olarak Adana’nın Osmaniye ilçesinin Hemite (o zamanki ismi: Gökçeli ya da Göğceli; bugünkü ismi: Gökçedam) köyünde doğdu. Muharririn doğum tarihi hakkında çeşitli kaynaklarda farklı bilgiler mevcuttur. Behçet Necatigil tarafından yazılan Edebiyatımızda İsimler Sözlüğü’nde 1922;Tuba Tarcar Çandar tarafından hazırlanan Yaşar Kemal Fotobiyografi’sinde Ocak 1923 olarak belirtilmiştir. Doğum tarihinin nüfus cüzdanında 1926 yazdığını söyleyen Yaşar Kemal, nüfus cüzdanını ilkokulu bitirdikten sonra aldığını, kendi hesaplarına nazaran doğum tarihinin 1923 olduğunu söz etmiştir.
Bu tarihin de kusurlu olabileceğini belirten müellif, köylülerin yayladan döndüklerinde doğduğunu, bunun da ekim ayına denk geldiğini söylemiştir. Kendi anlatımına nazaran bir Türkmen köyünde tek Kürt ailenin çocuğu olarak doğup büyüyen Yaşar Kemal, meskende Kürtçe, köyde ise Türkçe konuşurdu.
Luvan aşiretinden olan babası, Birinci Dünya Savaşı çıkınca ailesiyle birlikte ikâmet ettikleri köyden ayrılıp göç etmeye başlamışlardır. Van’dan Diyarbakır’a, buradan da Çukurova’ya bir buçuk yıl süren göç sonucu gelmişlerdir. O vakitler Kadirli’ye bağlı olan altmış hanelik Türkmenlerin yaşadığı Hemite köyüne yerleşmişlerdir.
“Babam, anam Doğu Anadoludan, 1915’te Rus ordusu Van’ı işgal edince, oradan bir buçuk yılda Çukurova’ya gelerek bu köye yerleşmişler. Köyde bizimkilerden öteki Kürtçe konuşan hiç kimse yoktu. Ben kendimi bildiğimde Kürtçe yalnızca bizim meskenin içinde konuşuluyordu. Ben doğduğumda babam çok yaşlı, tahminen elli yaşın üstündeydi, anam da çok gençti. On yedi yaşında. Meskende babamın bir kardeşi, onun karısı, bir de akrabaları bir genç kız vardı. Amcamın karısının bir elini Van’da bir top gülle modülü almış götürmüştü. Aile bir beyefendi ailesiydi. Ailenin mensup olduğu Luvan aşiretinin son beyefendisi Gulihan Beyefendi babamın amcasıydı.”
Üç buçuk yaşlarında iken bir kurban kısmı sırasında halasının kocasının elindeki bıçağın kayarak gözüne saplanması sonucu sağ gözü kör oldu. Dört buçuk yaşındayken, babası mescitte namaz kıldığı sırada Van’dan göç ederken mevtten kurtarıp besleyip büyüttüğü Yusuf ismindeki oğulluğu tarafından öldürüldü. Bu vakadan sonra on iki yaşına kadar kekemeliğe tutuldu.
“Ben babamın mescitte, o, namaz kılarken yanındaydım, hançerlendiği akşamdan sonra, sabaha kadar yüreğim yanıyor, diye ağladım. Akabinde da kekeme oldum ve on iki yaşıma kadar sıkıntı konuştum. Yalnız türkü söylerken kekemeliğim geçiyordu. Hiç kekelemiyordum. Kitap okurken de, okur muharrir olduktan sonra, hiç kekelemedim. On iki yaşımdan sonra kekemeliğim geçti.”
Babasının öldürülmesinden sonra annesi Nigâr Hanım, muharririn amcası Tahir Efendi ile evlendi. Babası varlıklı biriyken vefatı sonrası ailesinin maddi durumu değişmiş ve köyün en yoksul ailelerinden olmuşlardır.
Sekiz yaşındayken köye gelen çerçinin köy bayanlarının borcunu bir deftere yazdığını gördü ve yazılanın yazı olduğunu öğrendi. Dokuz yaşındayken Adana’nın Burhanlı köyündeki ilkokula giderek üç ayda okuma ve yazmayı öğredndi. Ortaokul ikinci sınıftayken imtihanla Türk Maarif Cemiyeti’nde yatılı olarak okumaya başladı ama üç ayı bulan devamsızlığından dolayı yatılı okuma hakkıı kaybetti. Son sınıftayken okuldan tasdikname ile ayrılarak çeşitli işlerde çalıştı.
Kuzucuoğlu Pamuk Üretme Çiftliği’nde ırgat kâtipliği (1941), Adana Halkevi Ramazanoğlu kitaplığında memurluk (1942), Zirai Uğraş’ta ırgatbaşlığı, daha sonra Kadirli’nin Bahçe köyünde öğretmen vekilliği (1941-42), pamuk tarlalarında, batozlarda ırgatlık, traktör şoförlüğü, çeltik tarlalarında kontrolörlük yaptı.
Yaşar Kemal, Türkiye’den aldığı birçok mükafatın yanı sıra Milletlerarası Cino del Duca mükafatı, Légion d’Honneur nişanı, Commandeur payesi, Fransız Kültür Bakanlığı Commandeur des Arts et des Lettres nişanı, Premi Internacional Catalunya, Fransa Cumhuriyeti tarafından Légion d’Honneur Grand Officier rütbesi, Alman Kitapçılar Birliği Frankfurt Kitap Fuarı Barış Ödülü’nün de bulunduğu yirmiyi aşkın ödül, ikisi yurt dışında beşi Türkiye’de olmak üzere, yedi fahri doktorluk payesi almıştır. 1973’te Nobel Edebiyat Ödülü’ne aday gösterildi. Nobel’e aday gösterilen birinci Türk olan Kemal, verdiği bir röportajda “Ölene kadar da aday olacağım.” dedi.
YAŞAR KEMAL VE EDEBİ KİŞİLİĞİ
Eğitimini tertipli bir biçimde tamamlama imkânı bulamayan Yaşar Kemal, hayat okulunda kendi kendini yetiştirmiş biridir. Daha çok küçük yaşta tabiata, insanlara ve topluma karşı ruhunda uyanan ilgi, yapıtlarının temelini oluşturur. İçinde yetiştiği Çukurova’da saf, el değmemiş doğayı, karıncadan kartala kadar tüm canlıları gözlemlemiş ve incelemiştir.
Muharrir tabiatla, bitkiler ve hayvanlarla iç içe yetişmiştir. Yapıtlarındaki bitki isimlerinin çeviri edilen lisanda bulunamıyor olması, yapıtlarını yabancı lisanlara çevirenlerin en çok yakındıkları hususların başında gelmektedir. Halk kültürü açısından çok güçlü bir bölge olan Çukurova’da büyüyen sanatçı için, folklor vazgeçilmezdir. Folkloru kendisinin köken kültürü saymaktadır. Yalnızca Çukurova’yı değil, Anadolu’nun birçok bölgesini de sonradan değişik vesilelerle dolaşan Yaşar Kemal’in en büyük merakı tekrar buraların folkloru olmuştur.
Halkın içinde yer alıyor, onları çok iyi tanıyor olması, sanatını en iyi şekillendiren ögelerin başında gelir.
1942-1944 yıllan ortasında Ramazanoğlu Kütüphanesinde çalışırken okuduğu yüzlerce klasik eser sanatını oluşturan öteki bir ögedir. Seçilmiş yapıtları okumasında Arif, Abidin ve Güzin Dino’ların yardımları olur. Hatta Güzin Dino, müellife okuması gereken kitapları gösteren ve Fransız klasiklerinden oluşan bir liste verir. Üzerinde derin tesirler bırakmış biri de, gözleri görmeyen ve hayatı halk ortasında efsaneleşmiş bir dengbej olan Abdale Zeynikî’dir. Adana’da 1940’lı yıllardaki mevcut kültür etrafları ve aydınları da sanatının oluşmasında değerli unsurlardandır.
YAŞAR KEMAL’İN RÖPORTAJLARI
Yanan Ormanlarda Elli Gün
Çukurova Yana Yana
Peri Bacaları
Bunların hepsini Bu Diyar Baştan Başa
Allahın Askerleri
Röportaj Yazarlığında
Çocuklar İnsandır
YAŞAR KEMAL’İN YAPITLARI
Öyküleri
Pis Kıssa
Bebek, Dükkancı
Memet ile Memet
Sarı Sıcak
Romanları
İnce Memed
Teneke
Höyükteki Nar Ağacı
Ortadirek/ Dağın Öte Yüzü 1
Yer Demir Gök Bakır/Dağın Öte Yüzü 2
Ölmez Otu/ Dağın Öte Yüzü 3
Demirciler Çarşısı Cinayeti
Yusufçuk Yusuf
Yılanı Öldürseler
Al Gözüm Seyreyle Salih
Kuşlar da Gitti
Deniz Küstü
Yağmurcuk Kuşu
Kale Kapısı
Kanın Sesi
Fırat Suyu Kan Akıyor Baksana
Karıncanın Su İçtiği (2002)
Çıplak Deniz Çıplak Ada/ Bir Ada Kıssası
Tek Kanatlı Bir Kuş
Deneme
Ağıtlar
Taş Çatlasa
Baldaki Tuz
Gökyüzü Mavi Kaldı
Ağacın Çürüğü
Sarı Defterdekiler
Ustadır Arı
Zulmün Artsın
Çeviri
Ayışığı Kuyumcuları
YAŞAR KEMAL KELAMLARI
Bir bahçede daima birebir çiçekten olursa o bahçe hoş olmaz. Sen, ben, o varız diye hoş bu bahçe. Koparma farklı çiçekleri, kalsın renkleriyle kokularıyla.
İnsan kainatta gövdesi kadar değil, yüreği kadar yer kaplar.
Sen aleviyle yakan bir güneş ki şahane. Ben ışığa ulaşmaya çalışan bir pervane…
Dağlar, beşerler ve hatta mevt bile yorulduysa, artık en hoş şiir barıştır.
Dünyada çok şey kolay da insan olmak sıkıntı.
İnsan dediğin yüreğiyle, inceliğiyle insan olmalı.
İnsan düşleri öldüğü gün, ölür.
Haberler.com
