Zati Instagram ve algoritmaları daha çok toplumsal medya kullanmamız ve daima online vakit geçirmemiz için uğraş sarf etmiyor mu? Mevzuyu merak eden de Netflix’de The Social Dilemma’yı izleyebilir. Buradan ipucu vermeyeyim artık 🙂
“Yeşim Taşı Efsanesi” kitabının müellifinin Instagram paylaşımlarında gezinirken Ömer Bey’den nazik bir bildiri aldım. Beğenim için teşekkür etmesinin yanı sıra kitabı okumam için iletmek istiyordu. Kitabı okuduktan sonra ben de kendisine teşekkür etmek istedim. Genç bir müellif olmasının ötesinde fantastik edebiyatı çocuklarla buluşturan bu kitabı ve müellifini çok kişi tanısın istedim.
Malum pandemi devam ediyor. Gönül isterdi ki Ömer Beyefendi ile yüz yüze tanışalım. Ben de size kendi çektiğim fotoğraflarla bu söyleşiyi aktarayım. Fakat durum ortada. Vakit teknolojinin tüm nimetlerinden faydalanarak üretme ve paylaşma vakti.
Okuyacağınız satırları dijital ortamda hayata geçirdik. Fotoğraflar Ömer Bey’in arşivinden.
Ömer Beyefendi; sizi “Yeşim Taşı Efsanesi” kitabınızla İnstagram aracılığıyla keşfettim. Yazmanın dışında neler yapıyorsunuz? Kendinizden bahseder misiniz?
Mitoloji ve halkbilim alanlarında editörlük yapıyorum. Türkçe Öğretmeni olarak da misyonuma devam ediyorum. Bilhassa bu devirde kızlarımla meskende bol bol etkinlikler yapıyorum. Kendimi bildim bileli okuyor ve yazıyorum aslında bu iki hareket ailemle birlikte hayatımın merkezinde yer alıyor.
“Yeşim Taşı Efsanesi” kitabınızı bir solukta okudum. Çok sürükleyici ve bilgilendirici bir kitaptı. Bu kitabı yazmaya nasıl karar verdiniz?
Çok teşekkür ediyorum. Açıkçası bir kitap yazayım, konusu da kutsal taşı arayan çocuk kahramanların öyküsü olsun üzere bir maksat doğrultusunda çıkmadım yola. Yılların getirdiği birikim ve müşahede böylesi bir kitabı kaleme almamı sağladı. Halihazırda mitoloji editörlüğü ve fantastik edebiyata dair duyduğum ilgi Yeşim Taşı Efsanesi’nin yazılış serüvenine katkı verdi. Olağan burada motivasyon kaynağımın Türk mitlerini öğrendikçe kendine daha çok güvenecek ve gülümseyecek çocuklar olduğunu da belirtmeden geçmeyeyim.
Kitabın tanıtım bülteninde “Türk mitolojisine ilişkin ögelerin, fevkalâde varlıkların ve ritüellerin bilhassa genç okurlar için de kaleme alındığını düşünecek olursak kitabın alanında bir birinci olduğunu söz etmeliyiz.” yazıyor. Daha evvel bu tarafta bir kitap okumadığım için bilhassa soruyorum. Kitap alanında sahiden birinci mi?
Türk edebiyatında, çocuklar için fantastik edebiyat cinsinde kaleme alınmış az sayıda da olsa birkaç kitaptan kelam edebiliriz. Lakin bu kitapların çıkış noktaları ve beslendikleri kaynaklar batı mitolojileri. Örneğin kahramanların Tulpar’la değil de Yunan mitolojisindeki kanatlı at Pegasus’la uçtuğunu görürüz, bu cins kitaplarda. Yetişkin okurlara yönelik Türk mitolojisini merkeze alan kitaplarımız mevcut lakin tıpkı verimliliği çocuk edebiyatımızda göremiyoruz. Bu bakımdan Yeşim Taşı Efsanesi’ni bir birinci olarak kabul edebiliriz.
Kitap; üç arkadaşın başından geçen fantastik vakaları, Türk mitolojisini merkeze alarak akıcı bir üslupla ele alıyor. Bu karakterleri oluştururken size ilham veren ne oldu?
Öğrencilerim ve kızlarım… Okurlar, kitaptaki çocukları hayli sevmişe benziyor. Söyleşilerde ve imza günlerinde bana sorulan soruların başında bu soru geliyor. Açıkçası gözlemlediğim tüm çocuklar Oğuz, Umay ve Berk karakterlerine ruh üflediler. Fantastik karakterler ve tarihi kişilikler ise esasen tarihin derinliklerinden bize el sallıyorlar. Erlik Han, Korkut Cet, Bilge Kağan okurun daha evvelden bildiği karakterler. Kitapta farklı pozisyonları ve vazifeleri ile maceraya dahil oluyorlar.
Kitap, semboller üzerinden sürükleyici bir lisanla hoş bilgiler aktarıyor. Üniversite eğitiminizin kitaba katkısı oldu mu? Yoksa büsbütün bu istikamette yazmalıyım diyerek mi kitaba başladınız?
Lisansta Türkçe Eğitiminde, çocuk edebiyatı alanında öğrendiklerim ve okuduklarım üslubumu etkiledi. Lakin mevzunun akışı ve mitolojik ögelerin hadisenin içerisindeki pozisyonu konusunda yüksek lisansta edindiğim bilgilerin katkısı çok fazla. Türk Halk bilimi alanında yüksek lisans yaptım ve bilhassa Türk mitolojisi, somut olmayan kültürel miras ögeleri, halk kültürü üzere alanlardaki okumalarım, kalemime istikamet verdi.
Siz küçük yaşlarda kitaptaki çocuklar üzere harika bir tecrübe yaşadınız mı? Masalların ve mitolojinin hayal gücünü geliştirdiğine inanıyor musunuz?
Açıkçası her çocuk, fantastik bir kainatın içerisinde büyür. Zira, sonsuz bir hayal gücüne sahiplerdir. Güneşin doğması, ayın parlaması, denizin dalgası ya da rüzgârın uğultusu dahi çocuk için harikulâde bir tecrübedir. Düşler, çocuklar için masalsı bir dünyadır. Kelamını ettiğim bu manzaraların ve düşlerin her vakit desteklenmesi gerekiyor. Cemal Süreya, masal dinlemeyen çocuklar, büyüyünce kedi fotoğrafını cetvelle çizer, derken tam da bu mevzuya işaret ediyor. Masallar, mitolojik kıssalar çocukların düşlem güçlerini, yaratıcı zekalarını besler ve geliştirir. Einstein, çocuklarınızın zeki olmalarını istiyorsanız onlara masal okuyun; daha çok zeki olmalarını istiyorsanız da daha çok masal okuyun, demiş. Beyin, sözcük dağarcığı ve düş kurma gücü ortasındaki bağı kopmaz bir formda sağlamlaştırmak isteyen tüm öğretmenler ve ebeveynler çocuklarına, öğrencilerine mitolojiyi öğretmeli. Hatta çocukların bu mevzularda hikaye yazmalarını desteklemeli. Örneğin, Dede Korkut’u kendi oluşturacağı bir öyküye kahraman olarak almalı, Tulpar’a binip kanatlanmalı, bir Hıdırellez sabahında Hızır’dan armağan alıp sonra bir arada bot atına binmeli. Geç mi kaldık diye soruyorum bazen kendime lakin her adımda bir umut, her kitapta bir ışık ve her çocukta bir gelecek gizli deyip yazmaya ve üretmeye devam ediyorum.
Fantastik edebiyat konusunda kaygılı olan bir kesim var. Gerçekçi edebiyatı daha çok öne alıyorlar. Bu mevzuda neler söylemek istersiniz?
Bu tartışmalar yıllardır var. Aklıma çabucak Ursula Le Guin’in “Amerikalılar Ejderhalardan Neden Korkar” isimli sunumu geldi. Orada bu tartışmalar için epeyce keskin tabirler kullanıyor. Fantastik edebiyattan ve fevkalâde kavram ve karakterlerden korkmak, özgürlükten korkmak demektir. Çocukların da hayatlarında belirli başlı kimi kaygıları var. Yalnızlık, ailesizlik, karanlık üzere kimi endişeleri ve girdapları… Fantastik edebiyat ya da bilim kurgu edebiyatı bu noktalara girerek onlara el uzatıyor. İngiliz Müellif Chesterton’ın da söz ettiği üzere masallar; çocuklara, ejderhaların var olduğunu öğretmiyor. Çocuklar ejderhaların var olduğunu zati biliyorlar. Masallar, o ejderhalar ile nasıl gayret edileceğini öğretiyor.
“Yeşim Taşı Efsanesi” serisinin birinci kitabı “Karanlık Dünya’ya Yolculuk”. Pekala başka kitaplar da neler göreceğiz 🙂
Serinin birinci kitabında Oğuz, Umay ve Berk Türk mitolojisindeki karakterlerle maceraya atıldılar. Yeşim Taşı’na ulaşmak ve hatta onu kullanmak ise epey kıymetli. Serinin devamında kadim kentlere de seyahat var. Ankara’dan Hatay’a ve oradan da paralel cihanlara ve vakitler ortasında seyahate çıkan karakterleri göreceğiz. Doğal birçok sürpriz de eforu.
Pandemi sürecini nasıl geçiriyorsunuz? Konutta kaldığımız günlerde üretkenliğiniz arttı mı?
Serinin ikinci kitabını bitirdim ve kitabın senaryolaşma süreci ile ilgili birçok çalışma yaptım. Ayrıyeten radyo programları, canlı yayınlar ve uzaktan da olsa söyleşiler gerçekleştirdik. Okurlar ile göz göze gelmeden yapılan her aktiflik bir tarafıyla eksik kalıyor. Salgın periyodunu bir an evvel atlatmayı diliyorum.
Siz neler eklemek istersiniz?
Herkesin kitaba, yazıya ve kağıda dair var olan her şey ile meşgul olmalarını, okumaktan ve düşlemekten korkmamalarını istiyorum. Çocuklarına ve öğrencilerine kitap önerecek öğretmenlere ve ailelere ise onların düş kurmalarını sağlayacak kitapları, masalları, efsaneleri ve destanları en ön sıraya almalarını tavsiye ediyorum. Bu hoş söyleşi için de size ayrıyeten çok teşekkür ediyorum.
Ben teşekkür ederim.
Sıhhatle, sevgiyle, huzurla, gülümsemeyle kalın. Yeni söyleşilerde görüşmek üzere 🙂
Haberler.com